Bratislava nerede, hangi ülkede? Bratislava nerenin, hangi ülkenin şehri?
Avrupa'da, iki farklı ülkenin sınırına komşu olan tek bir başkent düşünün. Tuna Nehri'nin kıyısında, bir tepenin üzerine kurulmuş kalesinden Avusturya'nın yemyeşil ovalarını ve Macaristan'ın engin topraklarını aynı anda görebileceğiniz bir şehir... Burası, bir zamanlar büyük bir imparatorluğun taç giyme şehri, bugün ise genç bir cumhuriyetin dinamik kalbi olan Bratislava'dır.
Komşuları Viyana ve Budapeşte'nin gölgesinde kalsa da, kendine has samimi atmosferi, restore edilmiş tarihi merkezi ve ilginç zıtlıklarıyla öne çıkar. Peki, bu eşsiz konuma sahip şehir tam olarak Bratislava nerede?
Tarih boyunca farklı isimlerle (Almanca Pressburg, Macarca Pozsony) anılan ve farklı kültürlerin izlerini taşıyan bu şehir, Orta Avrupa tarihinin adeta bir özetidir. Bratislava hangi ülkede sorusunun yanıtı bizi Slovakya'ya götürürken, şehrin hikayesi, bir nehrin ayırdığı ve birleştirdiği imparatorlukların, krallıkların ve modern ulusların öyküsünü anlatır.
BRATİSLAVA NEREDE?
Coğrafi olarak Bratislava, Orta Avrupa'da, Tuna Nehri'nin (Danube) kıyısında eşsiz bir konuma sahiptir. Slovakya'nın en güneybatı ucunda yer alır ve coğrafyası onu dünyadaki diğer tüm başkentlerden ayırır: Bratislava, hem Avusturya hem de Macaristan olmak üzere iki farklı ülkeyle sınırı olan tek ulusal başkenttir. Şehrin batı yakası doğrudan Avusturya sınırına dayanırken, güneydeki banliyöleri Macaristan sınırına dokunur. Bu durum, şehre inanılmaz bir uluslararası erişim ve karakter kazandırır.
Şehir, Tuna Nehri tarafından ikiye bölünmüştür. Nehrin kuzeyinde, şehrin tarihi merkezi olan Staré Mesto (Eski Şehir), Bratislava Kalesi ve önemli idari binalar yer alır. Güney yakasında ise büyük ölçüde Sovyet döneminde inşa edilmiş olan ve devasa beton bloklarıyla bilinen Petržalka adlı yerleşim bölgesi bulunur. Şehir, aynı zamanda Küçük Karpatlar (Little Carpathians) sıradağlarının eteklerinde yer alır. Bu dağlar, şehrin hemen kuzeyinden başlar ve şehir merkezinden bile görülebilen ormanlık tepelerle şehre doğal bir çerçeve çizer.
BRATİSLAVA HANGİ ÜLKEDE?
Bratislava, 1993 yılında Çekoslovakya'nın barışçıl bir şekilde "Kadife Boşanma" ile ikiye ayrılması sonucu kurulan genç bir ülke olan Slovakya Cumhuriyeti'nin başkenti ve en büyük şehridir. Slovakya, denize kıyısı olmayan bir Orta Avrupa ülkesidir ve Avrupa Birliği ile Euro Bölgesi'nin bir üyesidir. Slav kökenli bir halka ve dile sahip olan ülke, zengin folkloru, yüzlerce kalesi ve Tatra Dağları'ndaki doğal güzellikleriyle tanınır.
Bratislava, bu genç ülkenin siyasi, ekonomik ve kültürel merkezidir. Slovakya'nın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, yüzyıllardır başka güçlerin gölgesinde kalmış olan şehir, ilk kez bir ulus devletin tartışmasız başkenti olma kimliğine kavuşmuştur. Parlamento, cumhurbaşkanlığı sarayı (Grassalkovich Sarayı), bakanlıklar ve ülkenin en büyük üniversitesi olan Comenius Üniversitesi bu şehirde bulunur. Şehir, Slovak kimliğinin ve bağımsızlığının en önemli sembolüdür.
BRATİSLAVA HANGİ ÜLKENİN ŞEHRİ?
Bugün Slovakya'nın başkenti olan Bratislava'nın tarihi, çok uluslu bir imparatorluğun en önemli şehirlerinden biri olarak şekillenmiştir. Şehrin kimliğini anlamak için, onun yüzyıllar boyunca Macaristan Krallığı içindeki rolüne bakmak gerekir. 1536 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun o dönemki Macar başkenti Budin'i (Buda) fethetmesinin ardından, Macar Krallığı'nın başkenti, meclisi ve taç giyme törenleri daha güvenli olan Bratislava'ya taşınmıştır. O dönemde şehrin adı Macarca Pozsony olarak biliniyordu.
Yaklaşık 250 yıl boyunca, Habsburg hanedanına mensup Macar kralları ve kraliçeleri, şehrin merkezindeki St. Martin Katedrali'nde taç giymiştir. Bu durum, şehri Macaristan Krallığı'nın fiili başkenti ve siyasi merkezi haline getirmiştir. Aynı dönemde şehir, büyük bir Alman nüfusa da ev sahipliği yapıyor ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu içinde Almanca ismi olan Pressburg ile anılıyordu. Şehir, I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar bu çok uluslu ve çok dilli yapısını korumuştur. 1919'da yeni kurulan Çekoslovakya'ya dahil edilmesiyle birlikte, Slav kökenli ismi olan Bratislava resmi olarak kabul edilmiştir.
BRATİSLAVA NERENİN ŞEHRİ?
Tarihi kimliğinin yanı sıra, modern Bratislava bir "dönüşüm" ve "zıtlıklar" şehridir. Şehrin kalbi, trafiğe kapalı, Arnavut kaldırımlı sokakları, pastel renkli binaları, şirin kafeleri ve canlı meydanları ile mükemmel bir şekilde restore edilmiş olan Staré Mesto'dur (Eski Şehir). Bu tarihi doku, Tuna'nın hemen karşısında yer alan ve gri beton bloklardan oluşan devasa Petržalka konut projesiyle keskin bir tezat oluşturur. Bu iki yakayı birbirine bağlayan ve üzerinde bir UFO'yu andıran restoranıyla ünlü Most SNP köprüsü, şehrin hem Sovyet geçmişini hem de fütüristik arayışlarını simgeler.
Bratislava, aynı zamanda bir "eğlence ve mizah" şehridir. Eski Şehir'in sokaklarında gezerken, bir kanalizasyon kapağından dışarıyı gözetleyen "Čumil" (Gözetleyen Adam), şapkasını çıkaran bir beyefendi veya bir köşeye yaslanmış Napolyon askeri gibi esprili heykellerle karşılaşmak mümkündür. Bu heykeller, şehrin kendini çok ciddiye almayan, samimi ve misafirperver ruhunu yansıtır. Son olarak Bratislava, bir "gençlik" şehridir. Komşusu Viyana'ya göre daha uygun fiyatlı olması ve artan sayıda uluslararası şirkete ev sahipliği yapması, onu gençler ve genç profesyoneller için bir çekim merkezi haline getirmiştir. Bu durum, şehrin barlarına, kulüplerine ve kültürel etkinliklerine dinamik bir enerji katmaktadır.
