Obezite hangi hastalıklara neden olur? Obezitenin başlıca nedenleri nelerdir?
Çağımızın en büyük sorunlarından biri de hiç şüphesiz obezitedir. Obezite, dünya genelinde sıklıkla görülen ve her geçen gün artmaya devam eden bir sağlık sorunudur. Obezite durumuna gelen bir kişi, sadece görsel olarak değil, farklı sağlık sorunlarıyla da karşı karşıya gelir. İşte obezitenin neden olduğu hastalıklar...
Teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi ve hayat akışı için de zamanın hızlı bir şekilde akması insanları pratik ve hızlı bir şekilde yemek yemeye itiyor. Fast food alışkanlığının en ağır sonuçlarından biri de obezitedir. Obezite sadece bir kilo sorunu değil aynı zamanda farklı hastalıklara kapı açan bir durumdur.
OBEZİTEYE NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?
1. YANLIŞ BESLENME ALIŞKANLIKLARI
Obezitenin en önemli sebeplerinden bir tanesi yanlış beslenme alışkanlıklarıdır. Protein yerine karbonhidrat ağırlıklı beslenmek, sebze ve meyveyi az tüketmek, şekerli ve yağlı gıdaları fazla miktarda tüketmek kilo artışına sebep olabilir.
2. HORMONAL FAKTÖRLER
Hormon düzeylerinde olan bozukluklar obezitenin nedeni olmakla birlikte obezitenin sonuçları arasında da ilk sırada sayılabilir.Yapılan çalışmalar neticesinde obezite ile tiroid hormonları arasında bir bağlantı olduğu bugün pek çok kişi tarafından bilinir. Örneğin, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesinde hipotalamusun rolü vardır. Beyine açlık ve tokluk sinyallerinin gönderilmesi hipotalamus sayesinde mümkündür.
Hipotalamusta olan bir aksaklık iştah artışına neden olarak obeziteye yol açabilir. Buna ek olarak obez hastaların büyük çoğunluğunun kanlarında TSH değerlerinin yüksek olduğu görülür. Bunların yanı sıra insülin hormonuna karşı doku ve organlarda gelişen direnç yani insülin direnci de obezite hastalarında sık rastlanan bir bulgudur. FSH, LH gibi hormon bozukluklarının neticesinde kadınlarda görülen polikistik over sendromu da obezitenin hem nedeni hem sonucu olarak sayılabilir.
3. GENETİK FAKTÖRLER
Kişilerin beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi anne karnında başlar ve genetik faktörlerin beslenme alışkanlıkları üzerinde önemli rolü vardır. Bilimsel araştırmalara göre ebeveynlerinden her ikisi de obez olan çocuklarda obezite riski %80’dir. Aslında genler tek başına obezite oluşumuna neden olmaz.
Obez kişilerde genellikle genetik faktörlerin, beslenme bozukluğunun, hareketsiz yaşam tarzının bir arada olduğu görülür. Yapılan bazı araştırmalara göre birinci derece akrabalarında obezite görülen kişilerin diğer kişilere göre obeziteye yakalanma riskinin iki kat fazla olduğu ifade edilir.
OBEZİTENİN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI
1. HİPERTANSİYON (YÜKSEK TANSİYON)
Obezite, yüksek tansiyonla doğrudan ilişkili bir hastalık. Vücuttaki aşırı yağlanma nedeniyle kalp ve damarlara binen yükün artması yüksek kan basıncına yol açabiliyor. Yüksek kan basıncının tedavi edilmediği durumlarda; kalp hastalığı, inme ve hayati önem taşıyan birçok hastalığa yakalanma riski artıyor.
2. KALP DAMAR HASTALIKLARI
Aşırı vücut yağı, yüksek tansiyon ve iltihaplanma gibi faktörlerin tümü kardiyovasküler hastalıkların gelişimine yol açıyor. Ayrıca koroner arter hastalığı, kalp krizi ve inme gibi çeşitli kardiyovasküler durumların riskini artırıyor. Lipid metabolizmasını bozarak kanın kolesterol ve trigliserid düzeylerinde anormal seviyelerin oluşmasına neden olabiliyor. LDL kolesterol (kötü kolesterol) seviyelerinin yükselip HDL kolesterol (iyi kolesterol) seviyelerinin düşmesiyle kalp damar hastalığı riski baş gösteriyor.
3. KISIRLIK
Obezite, kadınlarda âdet düzensizliğine ve yumurtlama sorunlarına yol açabiliyor. Polikistik over sendromu olan obez kadınlar gebe kalmakta zorluk yaşarken, kilo verdiklerinde hiçbir ek tedavi görmeden gebe kalabiliyorlar. Obez erkeklerde ise, aşırı kilodan kaynaklı sperm sayısında düşüş ve sperm kalitesinde azalma ortaya çıkabiliyor. Erkekler de ideal kilolarına ulaştıklarında sperm kaliteleri yükselerek ek tedaviye başvurmadan bebek sahibi olabiliyorlar.
4. DİYABET
Diyabet bir diğer adıyla şeker hastalığı vücudun insülin üretememesi ya da üretilen insülinin hücreler tarafından kullanılamaması neticesinde ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Obez hastaların vücutlarında fazla yağ miktarı pankreastan salgılanan insülin hormonunun hücreler tarafından algılanmasını sağlayan mekanizmayı bozabilir. Bu durumda kandaki şeker miktarının yüksekliği diyabete sebep olur.
5. ORTOPEDİK SORUNLAR
Aşırı kilo, kemik ve eklem sistemine büyük bir yük bindirir ve bu da çeşitli ortopedik sorunlara yol açabilir. Olumsuz etkilerinden bazıları: Topuk dikeni, osteoartrit, bel ve sırt ağrıları, disk problemleri, düz tabanlık.
6. PSİKOLOJİK SORUNLAR
Obezite önemli psikolojik ve sosyal sonuçlara yol açabiliyor; bunlar arasında depresyon, anksiyete, öz güven eksikliği, toplum tarafından etiketlenme ve ayrımcılığa uğrama yer alıyor. Bu psikolojik etkiler, obezite ile ilişkili olası sağlık sorunlarını daha da kötüleştirebiliyor ve kişinin genel ruh hâlini olumsuz etkiliyor.
7. SİNDİRİM SORUNLARI
Gereğinden fazla yemek yemek sindirim sistemini olumsuz etkiliyor. Aşırı yeme alışkanlığı mideden bağırsağa birçok organın yapısını değiştirerek kansere varan hastalıklara yol açabiliyor. Obeziteye bağlı en sık görülen sindirim sorunları arasında mide asidinin yemek borusuna geri akmasına neden olan gastroözofageal reflü (GERD), safra kesesinde taş ve karaciğer yağlanması yer alıyor.
8. İNME
Gereğinden fazla vücut yağı, arterlerde plak birikmesine (ateroskleroz) neden oluyor. Bu durum kan pıhtısı veya yağ birikimi nedeniyle beyne kan akışını engelleyerek inme riskini artırıyor. İnme, beyin dokusuna zarar vererek konuşma ve dil bozukluğuna yol açabiliyor, zayıflayan kaslar düşünme ve akıl yürütme becerilerini olumsuz etkiliyor.
9. SOLUNUM BOZUKLUKLARI
Obezite, akciğer fonksiyonunun bozulmasına yol açabiliyor ve uyku apnesi, astım ve obezite hipoventilasyon sendromu (solunum depresyonu da denen gereğinden derin veya sık nefes alma) gibi solunum kaynaklı sağlık sorunlarını yaşama riskini artırabiliyor. Göğüs ve karın bölgesindeki aşırı vücut yağı, akciğer genişlemesini ve hava akışını kısıtlayarak solunum güçlüklerine yol açıyor.
10. KANSER
Obezitenin, hormonal ve metabolik değişiklikler nedeniyle, kanser hücrelerinin çoğalmasına yol açtığı çeşitli araştırmalarla ortaya konulmuş. Karın ve kalçada artan yağ kütleleri kadınlarda meme kanseri, erkeklerde ise prostat kanserine yakalanma riskini artırıyor. İnsülin direnci ve yüksek östrojen kadınlarda rahim kanseriyle ilişkilendirilirken, erkeklerde obeziteye bağlı kolon kanseri görülme ihtimali yükseliyor. Ayrıca aşırı kilolu kişilerde safra kesesi, böbrek, yumurtalık ve mide kanserine daha sık rastlanıyor.
Görsel Kaynak: shutterstock
