Eksi elli derecede bile donmuyorlar! Kutup hayvanları nasıl donmadan hayatta kalıyor?
Kutup bölgelerinde sıcaklık kimi zaman eksi 50 dereceye kadar düşüyor. Buna rağmen kutup ayıları, balıklar ve böcekler bu dondurucu soğuğa meydan okuyor. Peki doğa bu canlılara ne gibi süper güçler vermiş olabilir? Bilim insanları yıllardır bu sıra dışı canlıların hayatta kalma mekanizmalarını çözmeye çalışıyor...
Donmuş topraklar, buzullar ve fırtınalarla çevrili kutuplar, çoğu canlı için yaşanmaz bir yer gibi görünür. Ancak bazı türler, bu soğuğu adeta ikinci derileri haline getirmiş durumda. Kutup ayılarının tüylerinden, balıkların kanındaki “antifriz” maddelere kadar, doğanın zekâsı buzun içinde parlıyor...
KUTUP AYILARININ TÜYLERİ: DOĞANIN TERMAL MUCİZESİ
Kutup ayıları soğuğa karşı savaşta birinci sıradadır. Görünüşte beyaz olan tüyleri aslında saydamdır ve güneş ışığını doğrudan derilerine iletir. Derilerinin altındaki siyah tabaka, bu ısıyı emerek vücut sıcaklığını korur.
Ayrıca tüylerinin yüzeyi, suyu ve buz kristallerini iten özel bir yapıya sahiptir. Böylece kürkleri hem ısıyı hapseder hem de donmayı engeller. Bilim insanları bu yapıyı, gelecekteki su geçirmez tekstil tasarımlarında model olarak inceliyor.
BALIKLARIN “ANTİFRİZ” KANI
Kutup sularında yaşayan bazı balık türlerinin kanında “antifriz proteinleri” bulunur. Bu proteinler, kanın donma noktasını düşürerek buz kristallerinin oluşmasını engeller. Özellikle Antarktika buz balıkları, bu sayede -2°C’ye kadar olan sularda bile yaşayabiliyor.
Bilim insanları bu mekanizmayı keşfettikten sonra, dondurulmuş gıdaların dokusunu koruma çalışmalarında benzer bir sistemin kullanılabileceğini öne sürdü.
ARCTİK BÖCEKLERİN DONMAMA STRATEJİSİ
Kutup böcekleri için hayatta kalmanın yolu donmadan “katılaşmadan” geçiyor. Bazı türler vücutlarındaki suyu dışarı atarak buz kristali oluşumunu önlüyor. Diğerleri ise “gliserol” gibi doğal antifriz maddeler üretip dokularını koruyor.
Böylece eksi 30 derecelerde bile yaşam faaliyetlerini sürdürebiliyorlar. Bu mekanizma, gelecekte kriyobiyoloji yani dondurarak organ saklama çalışmalarına ilham verebilir.
DOĞANIN MÜKEMMEL DENGESİ
Kutuplarda yaşam, sadece dayanıklılık değil aynı zamanda adaptasyonun da zaferi. Her tür, milyonlarca yıllık evrim sonucunda kendi “ısı kalkanını” geliştirmiş durumda. İnsanlık bu biyolojik sırları çözerek yalnızca doğayı anlamakla kalmıyor, aynı zamanda teknoloji ve tıp alanında da yeni kapılar aralıyor.
Kaynak: Discover Life, Europa
Fotoğraf kaynak: ShutterStock
