Engelli çocuk annesi nasıl erken emekli olur?
Bir yandan çalışan bir yandan da bakıma muhtaç engelli çocuğuna bakmak zorunda kalan anneler erken emekli olurlar. Prim günleri artırılır, emeklilik yaşları öne çekilir. Engelli çocuk anneleri erken emeklilik hakkından yararlanmak için ayrıntılara dikkat etmelidir Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, engelli çocuk annelerinin erken emekliliğiyle ilgili merak edilenleri yazdı
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, emeklilik şartlarında önemli değişiklikler yaptı, emekli aylığında düşüşe yol açtı. Kanunun sosyal güvenlik sisteminde gerçekleştirdiği olumlu değişiklikler de oldu. Bunlardan biri de çalışmaya devam ederken engelli çocuğuna bakmak zorunda kalan annelerin erken emekliliği ile ilgili düzenleme.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan işçi, memur, esnaf statüsündeki anneler erken emekli olabiliyor. Hatta isteğe bağlı sigorta yaptıran engelli çocuk anneleri de bu haktan yararlanabilir.
Ağır engelli çocuk annelerinin prim günleri dörtte bir oranında artırılır. Dört gün çalışırlarsa beş gün çalışmış kabul edilirler. Artırılan süreler emekli aylıklarının hesabında çalışmış gibi sayılarak daha yüksek aylık almaları sağlanır. Daha da önemlisi, ilave edilen prim günü kadar emeklilik yaş haddinden indirim yapılır.
ENGELLİ ÇOCUK SGK’YA BİLDİRİLMELİDİR
Engelli çocuk anneleri erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için bakıma muhtaç ağır engelli çocuğunu Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmelidir. İşçi (4/a) ve esnaf (4/b) statüsünde çalışmakta olanlar ile isteğe bağlı sigorta primi ödeyen kadınlar çocuklarının ağır engelli olduğunun tespit edilmesi için bağlı bulundukları sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya merkez müdürlüklerine başvurmalıdır. Kamu görevlileri (4/c) ise başvuruyu çalıştıkları kamu kurumlarına yapmalıdır.
Çocuklar sağlık raporu düzenleme yetkisine sahip kamu hastanelerine sevk edilir. Hastanelerce düzenlenen raporun SGK Bölge Sağlık Kurulu’nca onaylanmasıyla tescil işlemi gerçekleşir.
2008 YILINDAN SONRAKİ PRİM GÜNLERİNE İLAVE EDİLİR
Engelli çocuk annelerinin prim günlerine 4’te 1 oranında ilave edilir. İlave edilen bu süreler emeklilik yaşından indirilir. Örneğin 3600 (10 yıl) prim günü varsa 900 gün (2,5 yıl) ilave edilir. Emeklilik yaşı normalde 58 ise 55 yıl 6 aya çekilir.
İlave prim günü hesabı 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim günleri üzerinden yapılır. Daha önceki çalışmalar dikkate alınmaz. Kamu çalışanları için ise milat 15 Ekim 2008’dir. Bu tarihlerden sonra geçen prim günleri dikkate alınır.
Söz konusu prim günlerinin dikkate alınabilmesi için o sürelerde bakıma muhtaç engelli çocuğun yaşıyor olması, ilgili dönemlerde çocuğun evlenmemiş olması, boşanmış ise çocuğun velayetinin annede bulunması gerekir.
Çocuğun ölümü, boşanma durumunda velayetin anneden alınması, çocuğun evlenmesi ya da engelli çocuğun 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu kapsamında bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmaya başlaması halinde prim günlerine ilave hakkı sona erer. O tarihe kadar kazanılmış ilave süreler emeklilikte dikkate alınır.
EVLATLIK ÇOCUK ANNELERİ DE ERKEN EMEKLİ OLUR
Kendisi veya eşiyle birlikte evlat edindiği ağır engelli çocuğu bulunan anneler de erken emeklilik hakkından yararlanır. Bunların erken emeklilik hakkı hesaplanırken, evlat edinme tarihleri dikkate alınır.
Ağır engelli çocuğu bulunan anne aynı zamanda fiili hizmet süresi zammına (yıpranmaya) tabi bir işte çalışıyorsa, örneğin asker veya polis ise hem engelli çocuğundan dolayı erken emeklilik, hem de mesleğinden dolayı sağlanan yıpranma hakkından yararlanır.
BİRDEN FAZLA ENGELLİ ÇOCUK ANNELERİ
Birden fazla ağır engelli çocuğu bulunan anneler, her iki çocuk için de rapor almak zorundadır. Ancak yalnızca bir çocuk için erken emeklilik hakkından faydalanırlar. Çocuklardan biri yaşamını yitirirse hakkı diğer çocuk üzerinden devam eder.
AĞIR ENGELLİ RAPORUNUN KOŞULLARI NEDİR?
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olunduğuna dair rapor şu kişilere verilir:
– İki kol ve iki bacak felci
– Belden aşağısının tutmaması
– Sadece kolların ya da bacakların hareket ettirilememesi
– Vücudun tek tarafının hareket ettirilememesi
– Merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar
– Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar
– İki gözde yüzde yüz (tam) görme kaybı
– İki elin kaybı
– Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı
– Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı
– Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler (Aşırı kilo kaybı)
– Bu hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar.
*Haberin görseli Shutterstock tarafından servis edilmiştir.
*Görsel temsili
