Çok uyuma hastalığı olarak da bilinen "Hipersomnia" hakkında bilmeniz gerekenler!

Alarmı defalarca ertelediğiniz, uyanınca hâlâ bitkin olduğunuz sabahlar size de tanıdık mı geliyor? Eğer gün boyu gözlerinizi açık tutmakta zorlanıyorsanız, bu durum hipersomnia olabilir. Uykuya doymak mümkün değilmiş gibi hissettiren bu hastalık, aslında teşhis edilebilir ve yönetilebilir!

HİPERSOMNİA NEDİR?

Hipersomnia, yeterince uyunmasına rağmen gün içinde aşırı uykululuk haliyle seyreden bir rahatsızlıktır. Kişi ne kadar uyursa uyusun, gündüzleri kendini uykulu hisseder, çoğu zaman istemeden uyuyakalır. Bu durum iş, okul ve sosyal yaşamı olumsuz etkiler. Uyanmak zorlaşır; kişi kendini sersemlemiş, bitkin ve huzursuz hissedebilir.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

En yaygın belirtisi, kontrol edilemeyen gündüz uykululuğudur. Ancak bu tabloya sabahları uyanmada zorlanma, dikkat dağınıklığı, hafıza sorunları, sinirlilik, baş ağrısı ve hatta halüsinasyonlar eşlik edebilir. Gündüz uykuları dinçlik sağlamaz. Uyandıktan sonra kafa karışıklığı veya öfke hali yaşanabilir.

NEDEN ORTAYA ÇIKAR?

Çoğu zaman nedeni net değildir. Bazı vakalar bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi, genetik faktörler, beyin yapısındaki değişiklikler ya da nörotransmitter dengesizlikleriyle ilişkilendirilir. İkincil hipersomnia ise başka bir hastalığın sonucu olarak ortaya çıkar. Uyku apnesi, depresyon, kafa travmaları, bazı ilaçlar ya da kötü uyku kalitesi buna neden olabilir.

TÜRLERİ NELERDİR?

Hipersomnia ikiye ayrılır:

Birincil hipersomnia, başka bir rahatsızlık olmadan ortaya çıkar. En yaygın türü, nedeni bilinmeyen idiopatik hipersomniadır. Narkolepsi ve çok nadir görülen Kleine-Levin sendromu da bu gruptadır.

İkincil hipersomnia, depresyon, travma, ilaç kullanımı gibi başka bir durumun sonucudur.

TANISI NASIL KONUR?

Hekimler, hastadan uyku günlüğü tutmasını isteyebilir veya bir aktigrafi cihazı yardımıyla uyku-uyanıklık döngüsünü takip edebilir. Polisomnografi ve gündüz uykululuk testleri (MLST gibi) kullanılarak tanı netleştirilir. Epworth Uyku Ölçeği gibi anketlerle de kişinin uyku kalitesi değerlendirilir.

TEDAVİ YOLLARI

Kesin bir tedavi olmasa da belirtiler kontrol altına alınabilir. Uyanıklığı artıran ilaçlar, düzenli uyku alışkanlıkları ve terapi önemli rol oynar. Altta yatan sebep varsa, öncelikli olarak onun tedavisi gerekir. Uyku hijyenine dikkat edilmesi ve stres yönetimi de tedaviye destek olur.

YAŞAMLA UYUM

Hipersomnia yaşam kalitesini zorlayabilir; ancak doğru yaklaşım ve takiple yönetilebilir. Uykusuzluk değil, fazla uyuma sorunu yaşayan bireylerin bu durumu ciddiye alması ve doktor desteği alması önemlidir. Araç kullanımı gibi dikkat gerektiren işlerde hekiminizin görüşünü almanız önerilir.