Hangi yabancılar çalışma izninden muaftır?
Yabancıların Türkiye'de çalışabilmek için çalışma izni belgesi almaları gerekiyor. İzin belgesi olmadan çalışan yabancılar ile bunları çalıştıranlara para cezası uygulanıyor. Bazı iş ve mesleklerde çalışan yabancılar ise belli sürelerle çalışma izninden muaf tutuluyor. Bunlar için çalışma izni muafiyet belgesi düzenleniyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, yabancı işçi çalıştırma ile ilgili merak edilenleri yazdı
Türkiye’de son yıllarda evde çocuk veya hasta bakımı için yabancı çalıştırma uygulaması çok yaygınlaştı. Yabancı işçi çalıştırmak isteyenler hak ve sorumluluklarını merak ediyor.
Yabancı işçilerin Türkiye’de nasıl çalıştırılacağı Uluslararası İşgücü Kanunu’nda ve ilgili yönetmelikte düzenlenmektedir. Türkiye’de çalışacak yabancının çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alması zorunluluğu bulunuyor.
Çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için 16 bin 66 TL, çalışma izni olmaksızın bir işverene bağımlı çalışan yabancıya 2022 yılı için 6 bin 423 TL, bir işverene bağlı olmadan çalışan yabancıya da 12 bin 854 TL para cezası uygulanıyor. Bu fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir kat artırılıyor.
Çalışma izni başvuruları yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye büyükelçiliği veya konsolosluğuna yapılıyor. Türkiye’de yasal olarak bulunanlar ise yurt içinden başvuruda bulunabiliyor. Üç ay süreye kadar olan çalışma izni başvurusu dış temsilcilikte karara bağlanıyor. Diğer çalışma izni başvuruları ise Çalışma Bakanlığı’nda değerlendiriliyor.
Çalışma izni süresini uzatma başvurusu, çalışma izninin süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren yapılabiliyor. Bir işverene bağlı çalışan yabancının çalışma izni süresi, aynı işverene bağlı olarak ilk süre uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki süre uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar uzatılıyor.
Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl çalışma izni olan yabancılar ise süresiz çalışma iznine başvurabiliyor. Süresiz çalışma izni olan yabancı, seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı dışında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanabiliyor. Süresiz çalışma izni belgeleri de beş yılda bir yenileniyor.
Nitelikli işgücü ve nitelikli yatırımcılara beş yıla kadar çalışma izni verilebiliyor. Nitelikli işgücü sayılabilmek için yönetmelikteki koşullardan en az üçünün sağlanması gerekiyor. Bu koşullar arasında saygın bir üniversitede öğrenim görmek, yıllık toplam ücreti 2022 yılı için 943 bin lira ve üzerinde olmak, AR-GE veya tasarım alanında mesleki tecrübeye sahip olmak, ülke kalkınması için stratejik olarak değerlendirilen sektörlerde çalışmak gibi nitelikler yer alıyor.
ÇALIŞMA İZNİ MUAFİYETİ
Bazı yabancılar ise çalışma izninden muaf tutuluyor. Çalışma izni için elektronik muafiyeti sistemi 1 Ekim 2022 tarihinden itibaren uygulamaya geçti. Bu tarihten itibaren, 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası bulunanlar e-Devlet üzerinden, yabancı kimlik numarası olmayanlar ise pasaport bilgileriyle sisteme giriş yaparak başvuruda bulunabilecekler. Yurt dışında bulunan yabancılar ise bulundukları ülkedeki Türk büyükelçiliği veya konsolosluğundan referans numarası alarak sisteme giriş yapabilecekler. Başvurusu olumlu bulunan yabancılara çalışma izni muafiyet belgesi veriliyor.
ÇALIŞMA İZNİ MUAFİYET SÜRESİ HANGİ YABANCI İÇİN NE KADAR?
Çalışma izni muafiyetinden yararlanan yabancıların muafiyet süreleri şöyle:
- Bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler kapsamında çalışacak yabancılar: 1 aya kadar,
- İhraç ve ithal malların kullanımına ilişkin eğitim veya montaj, bakım-onarımı için gelen yabancılar: 3 aya kadar
- Sınırötesi hizmet sunucusu yabancılar: 3 aya kadar
- Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyeleri ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortakları ile şirket yöneticileri: 3 aya kadar
- Türk soylu yabancı ülke vatandaşları: 3 aya kadar
- Sportif faaliyetler kapsamında çalışacak yabancılar: 4 aya kadar
- Öğrenci değişim programları kapsamında staj yapacak yabancılar: 4 aya kadar
- Mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışacak yabancılar: 6 aya kadar
- Fuar ve sirklerde çalışacak yabancılar: 6 aya kadar
- Tur operatörü temsilcisi olarak çalışacak yabancılar: 8 aya kadar
- Uluslararası stajyer öğrenci değişimi, yeni mezun stajyer değişimi veya gençlik değişimi programları kapsamında staj yapacak yabancılar: 12 aya kadar
- Üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına araştırma yapmak amacıyla gelen yabancılar: Eğitim süresiyle sınırlı olmak kaydıyla 2 yıla kadar
- Yabancı sporcu ve antrenörler ile spor hekimi, spor fizyoterapisti, spor mekanisyeni, spor masözü veya masörü ve benzeri spor elemanı yabancılar: Sözleşme süresince
- Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı ve kabotaj hattı dışında çalışan gemilerde görev yapan yabancı gemiadamları: İş veya hizmet sözleşmesi süresince
- Türkiye’de okuyan yabancı öğrencilerden staj yapması zorunlu olanlar: Zorunlu staj süresince
- Yabancı ülke temsilciliklerine ait okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli yabancılar: Görevleri süresince
- Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği uyarınca uzmanlık eğitimi alan yabancılar: Eğitimleri süresince.
