İspanya ve Portekiz'de elektrik kesintisi: "Atmosferik ani değişim gibi muğlak bir ifade görebildik"
İspanya ve Portekiz'de dün öğlen saatlerinde yaşanan tarihte benzeri görülmemiş elektrik kesintisi büyük bir paniğe sebep oldu. Elektrik dağıtım şirketlerinin yetkilileri, bu sıra dışı durumu yine bir sıra dışı atmosferik olaya bağladılar. Netice olarak açıklanması henüz atmosfer ve meteoroloji ile çok mümkün olmayan, sıra dışı bir durum yaşandı. Habertürk Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel kaleme aldı...
28 Nisan 2025, yani dün yaşanan enerji kesintileri İspanya başta olmak üzere 3 ülkeyi yaklaşık 7-8 saat elektriksiz bıraktı. İspanya, Fransa ve Portekiz elektrik kesintilerinden etkilendi.
İspanya ve Portekiz elektrik dağıtım şirketlerinin yetkilileri, bu sıra dışı durumu yine bir sıra dışı atmosferik olaya bağladılar fakat meteorolojik olarak inceleyebileceğimiz bir detay vermediler.
"ATMOSFERİK ANİ DEĞİŞİM GİBİ MUĞLAK BİR İFADE GÖREBİLDİK"
Ülkelerin meteoroloji birimleri, resmi kurumları bunun gibi açıklanması güç olaylarda ortaya çıkarak bilimsel yöntemlerle elde edilmiş verilere dayandırdıkları açıklamalar yapmalılar. Fakat sadece elektrik dağıtım şirketlerinden, atmosferik ani değişim gibi muğlak bir ifade ile açıklama görebildik.
28 Nisan 2025 Türkiye saati ile 12:05 sularından itibaren Portekiz’den ve İspanya’nın büyük kısmından radar görüntüsü alınamaz, veri gelmez oldu. Bu enerji kesintisinin de başladığı saat olarak kabul edilebilir.
"ATMOSFER PORTEKİZ'İN AÇIKLARINDA OLDUKÇA HAREKETLİYDİ"
Atmosfer dün öğlen saatleri Atlantik Okyanusu’nun doğusunda, yani Portekiz’in açıklarında oldukça hareketliydi. Bir alçak basınç alanı rüzgarı ve bulutları batıdan doğuya süpürüyordu.
Ancak henüz İspanya ve Portekiz yağış ya da elektrik fırtınası, şimşekli gök gürültülü bir hava koşuluna girmemişti. Yukarı seviye sıcaklıklarına bakılınca da (2000 metreden 9000 metreye kadar olan irtifa) şaşırtıcı bir durum görünmüyor, rüzgarlar da henüz deniz açıklarındaki gibi şiddetli değildi.
Ani stratosferik ısınma, büyük gradyanlı bir sahip sıcaklık terselmesi (yukarı çıkıldıkça soğumasını beklediğimiz havanın tam aksi, bir kalınlık boyunca ısınması hali, enverziyon olarak da bilinir), açık gökyüzünde yıldırım düşürebilen elektriksel alanı güçlü oraj öncesi lokal atmosferik koşullar gibi havanın ara sıra şaşırtıcı özelliklerini görüyoruz.
Fakat özellikle "elektrik alan odaklanması" olarak öne sürülen durum, örneğin 20 kilometre kare bir alanda gerçekleşebilir, bir tepe ya da dağ ile karşılaşan bulutu güçlü rüzgar süpürüyorsa, karışım hızlı gerçekleştikçe bir bölge üzerinde lokal olarak potansiyel fark oluşabilir, daha güçlü yıldırımlar düşebilir.
Bunlar yine de önce İspanya ve Portekiz, ardından Fransa’nın neredeyse 3’te 1’inde elektrik kesintisine yol açacak genişlikte bir alanı etkileyemez. Yer yüzündeki yüksek gerilim sistemlerinin nasıl etkilendiği ya da durumun "grid" denilen enerji ağı ile nasıl bir ilişkisi olduğu, bu konuda çalışmış uzmanlarca belki açıklanabilir.
"AÇIKLANMASI ATMOSFER VE METEOROLOJİ İLE MÜMKÜN OLMAYAN SIRA DIŞI BİR DURUM YAŞANDI"
Fakat meteorolojik olarak bakılınca öğlen saatleri Fransa’nın güneyine Akdeniz üstünden (Tiren denizi tarafından) sokulan nemli hava ve konvektif yağışlar, elektrikli şimşekli bulutların oluşturduğu yerler görülüyor. Ancak bu yağışlardan önce İspanya’da zaten enerji kesilmişti.
Netice olarak açıklanması henüz atmosfer ve meteoroloji ile çok mümkün olmayan, sıra dışı bir durum yaşandı ve 7-8 saat boyunca elektrik verilemeyen şehirlerde insanlar saatler ilerledikçe panik yaşadı.
