Bakü nerede, hangi ülkede? Bakü nerenin, hangi ülkenin şehri?
Hazar Denizi'nin kıyısında, alev kulelerinin modern ışıltısıyla İçerişehir'in asırlık duvarlarının bir araya geldiği, rüzgarın ve ateşin şehri... Burası, Doğu ile Batı'nın, tarih ile geleceğin dinamik bir sentezini sunan, Azerbaycan'ın kalbi Bakü'dür. Sadece bir başkent olmanın ötesinde, zengin petrol yatakları üzerinde yükselen bir refahın, köklü bir kültürün ve Türkiye ile sarsılmaz kardeşlik bağlarının simgesidir. Peki, Rüzgarlar Şehri olarak anılan bu yer tam olarak Bakü nerede?
Tarihi İpek Yolu üzerinde önemli bir durak olan, 20. yüzyılın başındaki petrol patlamasıyla dünyanın dikkatini çeken ve 21. yüzyılda geçirdiği baş döndürücü dönüşümle adından yeniden söz ettiren Bakü, katmanlı bir kimliğe sahiptir. Bakü hangi ülkede sorusunun yanıtı bizi kardeş Azerbaycan'a götürürken, şehrin hikayesi, bir ulusun zenginliğini, direncini ve geleceğe dönük vizyonunu gözler önüne serer.
BAKÜ NEREDE?
Bakü, coğrafi olarak Avrasya'da, Kafkasya bölgesinin güneyinde, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alır. Şehir, Hazar'a doğru bir kanca gibi uzanan Abşeron Yarımadası'nın güneyinde, doğal bir liman oluşturan Bakü Körfezi'nin etrafına kurulmuştur. Bakü'nün en şaşırtıcı coğrafi özelliklerinden biri, deniz seviyesinden 28 metre aşağıda yer almasıdır. Bu durum, onu dünyanın en alçak seviyedeki ulusal başkenti yapar.
Şehrin en bilinen lakabı "Küləklər şəhəri" yani Rüzgarlar Şehri'dir. Bu isim, Hazar Denizi üzerinden esen ve yıl boyunca etkili olan sert rüzgarlardan gelir. Bu rüzgarlar, şehrin iklimini ve havasını sürekli olarak şekillendirir. Bakü ve çevresindeki Abşeron Yarımadası, yarı kurak bir iklime sahip olmasına rağmen, yeraltı kaynakları açısından son derece zengindir. Dünyanın ilk petrol kuyularından bazılarının burada açılması, bölgenin kaderini sonsuza dek değiştirmiştir. Bu petrol ve doğal gaz yatakları, Bakü'nün hem tarihi hem de modern zenginliğinin temelini oluşturur.
BAKÜ HANGİ ÜLKEDE?
Bakü hangi ülkede sorusunun cevabı, kardeş ülke Azerbaycan Cumhuriyeti'dir. Bakü, Azerbaycan'ın hem en büyük şehri hem de başkentidir. Doğu Avrupa ile Batı Asya'nın kesişim noktasında stratejik bir konuma sahip olan Azerbaycan, zengin enerji kaynakları, köklü devlet geleneği ve Türk dünyasının önemli bir parçası olmasıyla tanınır. Nüfusunun çoğunluğu Şii Müslüman olmasına rağmen, laik yönetim yapısıyla da bölgede özel bir yere sahiptir.
Bakü, bu ülkenin siyasi, ekonomik, kültürel ve bilimsel merkezidir. Türkiye ile Azerbaycan arasındaki "tek millet, iki devlet" anlayışıyla ifade edilen özel ve derin ilişki, en güçlü şekilde Bakü'de hissedilir. Şehir, sadece Azerbaycan'ın değil, aynı zamanda tüm Türk dünyasının en modern ve en dinamik merkezlerinden biri olarak kabul edilir. Ülkenin kaderini şekillendiren tüm önemli kararlar bu şehirde alınır ve Azerbaycan'ın dünyaya açılan en büyük kapısıdır.
BAKÜ HANGİ ÜLKENİN ŞEHRİ?
Bakü'nün tarihi, antik çağlara kadar uzanır. Ancak şehir, özellikle Orta Çağ'da Şirvanşahlar Devleti'nin başkenti olmasıyla önem kazanmıştır. Bu dönemin en görkemli mirası, bugün UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve şehrin kalbi olan İçerişehir'dir. İçerişehir'in surları içinde yer alan Şirvanşahlar Sarayı ve şehrin sembolü olan Kız Kulesi (Qız Qalası), Bakü'nün ortaçağdaki görkeminin sessiz tanıklarıdır.
Şehrin kaderi, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında bölgede petrolün sanayi ölçeğinde çıkarılmasıyla tamamen değişmiştir. "İlk petrol patlaması" olarak bilinen bu dönemde Bakü, dünyanın en önemli petrol üretim merkezlerinden biri haline gelmiş, Nobel kardeşler gibi yabancı sanayicileri ve mimarları kendine çekmiştir. Bu dönemde inşa edilen Paris tarzı bulvarlar ve görkemli binalar, şehrin bugünkü mimari dokusunun önemli bir parçasını oluşturur. 1918'de kurulan ve Türk-İslam dünyasının ilk demokratik cumhuriyeti olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne başkentlik yapan Bakü, Sovyet işgalinin ardından 1991'de Azerbaycan'ın yeniden bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, ülkenin kaderini şekillendiren başkent rolünü yeniden üstlenmiştir.
BAKÜ NERENİN ŞEHRİ?
İkinci olarak Bakü, bir "mimari ve tasarım" şehridir. Ünlü mimar Zaha Hadid tarafından tasarlanan ve akışkan hatlarıyla bir heykel gibi duran Haydar Aliyev Merkezi, modern mimarinin başyapıtlarından biri olarak kabul edilir. Şehrin Hazar kıyısındaki bulvarı (Dənizkənarı Milli Park), Venedik'i andıran kanalları, devasa bayrak direği ve 2012 Eurovision Şarkı Yarışması için inşa edilen Bakü Kristal Salonu gibi yapılar, şehrin modern ve iddialı yüzünü yansıtır. Son olarak Bakü, bir "kültür ve spor" şehridir. Formula 1 Azerbaycan Grand Prix'i gibi büyük uluslararası etkinliklere ev sahipliği yaparak adını dünyaya duyuran şehir, aynı zamanda köklü muğam müziği geleneğini ve modern sanat sahnesini de canlı tutmaktadır. Kısacası Bakü; İçerişehir'in tarihi dokusu ile fütüristik mimarinin, doğu gelenekleri ile batı yaşam tarzının ve en önemlisi sarsılmaz bir kardeşlik ruhunun birleştiği bir şehirdir.
