Beyaz Saray yetkilisi: "'2 hafta' sözü İran'ı hazırlıksız yakalamak içindi"
ABD'nin İran'ın üç nükleer tesisini vurmasıyla İsrail ve İran arasında süren çatışmada tansiyon yükseldi. ABD Başkanı Trump'ın İran'a iki hafta verdiğini söylemesinden 36 saat sonra Trump'ın onayıyla ABD İran'ı vururken, bir Beyaz Saray yetkilisi, "Bu açıklama İran'ı hazırlıksız yakalamak içindi" dedi. Trump ilk defa İran'da rejim değişikliği ihtimalini de konuşurken, Avrupa siyasetinden İran'a itidal ve müzakere çağrısı yapıldı.
13 Haziran'da İsrail'in İran'a saldırmasıyla başlayan çatışmalar ABD'nin İran'ın üç nükleer tesisine saldırmasıyla yeni bir boyuta evrildi.
ABD medyasından Washington Post, plan hakkında bilgi sahibi olan yönetim yetkililerinin sayısının çok az olduğunu, Beyaz Saray'daki bazı personellerin ABD Başkanı Trump'ın saldırıyı dünyaya duyurmasından kısa bir süre öncesine kadar saldırıların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ve ne zaman gerçekleşeceği konusunda bilgi sahibi olmadığını belirtti.
Operasyon hakkında doğrudan bilgi sahibi olan üst düzey bir yönetim yetkilisi Trump'ın iki haftaya kadar bekleyebileceğine dair açıklamasının "İranlıları hazırlıksız yakalama girişimi olduğunu" söyledi.
Saldırının ardından ABD içinden ve dünyanın geri kalanından birçok açıklama yapıldı.
Başkan Trump ve yardımcısı J.D Vance, "ABD'nin İran'la savaş aramadığını, amaçlarına ulaştıklarını ve şimdi barış istediklerini" belirtiyor.
Ancak Trump, dün yaptığı son paylaşımıyla İran rejiminin değişimini tartışmaya açtı. ABD şimdiye kadar rejimi değiştirme gibi bir planlarının olmadığını söylerken, Trump şu açıklamayı yaptı:
"Mevcut İran Rejimi İRAN'I YENİDEN BÜYÜK YAPAMIYORSA, neden bir Rejim değişikliği olmasın? MIGA!!!"
ABD Dışişleri Bakanlığı, İsrail ve İran arasındaki çatışmanın yurtdışına seyahat eden ya da yurtdışında yaşayanları artan bir güvenlik riskiyle karşı karşıya bırakabileceğini söyleyerek Amerikalılar için "dünya çapında bir uyarı" yayınladı.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio "şu anda İran'a karşı planlanmış bir askeri operasyon olmadığını" söyledi.
Dünyadan tepkiler
Başta Birleşik Krallık Başbakanı Starmer, Avrupa Komisyonu Başkanı von Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron olmak üzere birçok Avrupalı lider ABD'nin saldırısından sonra İran'ı müzakere masasına dönmeye çağırdı.
ABD içinde önde gelen Demokrat vekiller ve senatörler ise Donald Trump'ın azledilmesi çağrısı yapıyor.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a şunları söyledi: "Amerikalılar saldırganlıklarına bir yanıt almalıdır."
İstanbul'da konuşan İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, ülkesinin olası tüm yanıtları değerlendireceğini söyledi, "ABD uluslararası hukuka saygı duymadığını gösterdi. Onlar sadece tehdit ve güç dilinden anlıyorlar" dedi. Arakçi, Devlet Başkanı Vladimir Putin ile "ortak tehditleri" görüşmek üzere Moskova'ya uçtu.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'e bağlı bir sosyal medya hesabı İsrail'in "vahim bir hata" yaptığını ve "cezalandırılması gerektiğini ve cezalandırıldığını" söyledi.
ABD saldırılarının ardından ortak bir açıklama yayınlayan İngiltere, Fransa ve Almanya, İran'ı nükleer programıyla ilgili tüm endişeleri giderecek bir anlaşmaya varılması için müzakerelere katılmaya çağırdı. Üç ülke ayrıca İran'ı "bölgeyi istikrarsızlaştırabilecek başka bir eylemde bulunmamaya" çağırdı ve ekledi: "İran'ın asla nükleer silaha sahip olamayacağı ve artık bölgesel güvenlik için bir tehdit oluşturamayacağı konusunda sürekli olarak net olduk."
İran Sağlık Bakanlığı, ABD saldırılarında sayısı belirtilmeyen kişinin yaralandığını ancak hiçbirinde "radyoaktif kirlenme belirtisi görülmediğini" söyledi.
Çin'in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Fu Cong, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine saldırılarının BM Şartı'nı ve İran'ın egemenliğini ciddi şekilde ihlal ettiğini belirterek, "Orta Doğu'da barış, güç kullanımıyla sağlanamaz." dedi. Pekin yönetimi, ABD'nin saldırısını şiddetle kınadı.
