Yıllık izin yerine işverenden para istenebilir mi?
Okullar tatil oldu yıllık izin sezonu başladı. Çalışanların çoğunluğu yıllık izin kullanmayı tercih ederken ekonomik sebeplerle yıllık izne çıkamayanlar da oluyor. Peki işçi izne çıkmayıp işverenden izin parasını isteyebilir mi? Kullanılmayan izin parası nasıl alınabilir? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, işçilerin izin haklarıyla ilgili merak edilenleri yazdı
İş Kanununa göre, işyerinde işe başladığı günden itibaren en az bir yıl çalışmış olan işçiler yıllık ücretli izne hak kazanır.
İş Kanununa tabi işçinin yıllık izin süresi, işyerindeki çalışma süresine göre belirlenir. İzin süresi işyerindeki çalışma süresi 1 yıldan 5 yıla kadar olan işçi 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlarda 20 gün, 15 yıl ve daha fazla olanlarda 26 gündür. Madencilerde bu sürelere 4’er gün eklenir. Bundan fazla olabilir ama daha az olamaz. İşyerindeki çalışma süresine bakılmaksızın 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler için asgari yıllık izin süresi 20 gündür.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir. Her işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih, izin kayıt defterine yazılır.
İşçilerin istirahat hakkı uzun mücadeleler sonucu elde edildi, uluslararası sözleşmeler ve ulusal yasalarla güvence altına alındı. İş Kanununun 53’üncü maddesine göre yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Bu yasak işçiyi de işvereni de bağlar. İşveren “İzne çıkma sana parasını vereyim” diyemeyeceği gibi işçi de “İzne çıkmayayım, bana parasını ödeyin” diyemez.
İşçinin işyerindeki çalışma hayatı boyunca kullanmamış olduğu yıllık izinler, işyerindeki çalışmasının sona erdiği tarihte ücrete dönüşür. İş akdinin nasıl sona erdiğinin hiçbir önemi yoktur. İşçi suç işleyerek işten atılsa da haklı bir sebep olmadan işten ayrılsa da kullanmadığı izin günlerinin ücretini iş akdinin sona erdiği tarihte alır.
İzin ücreti, işçinin son ücreti üzerinden ödenir.
TARAFLARIN ANLAŞMASIYLA İZİN SÜRELERİ BÖLÜNEBİLİR
Kanun yıllık izin sürelerinin bölünemeyeceğini, sürekli bir şekilde verilmesi gerektiğini öngörüyor. Ancak yine kanuna göre tarafların anlaşması halinde yıllık ücretli izin bölümler halinde kullandırılabilir. İzin sürelerinin bölünmesi halinde bir bölümünün en az on gün olması gerekir.
İşverenin yıl içinde vermiş olduğu diğer ücretli ve ücretsiz izinler ile dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izinden mahsup edilemez.
HAFTA TATİLİ VE ULUSAL BAYRAMA RASTLAYAN GÜNLER İZİNDEN SAYILMAZ
Yıllık ücretli izin günleri hesaplanırken, izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ulusal bayramdır. Diğer dini ve milli bayramlar ise “genel tatil” olarak kabul edilir.
İZİN PARASI PEŞİN VEYA AVANS OLARAK ÖDENİR
Kanun, işverenin izin dönemine ilişkin ücreti işçiye, izne çıkmadan önce peşin olarak ödemesini veya avans olarak vermesini emrediyor.
Kanunun bu hükmü emredici olmasına rağmen her işyerinde uygulandığı söylenemez. Yargıtay kararlarına göre, izin parası önceden ödenmeyen işçi, bunu gerekçe göstererek iş akdini haklı fesih yaparak kıdem tazminatını almak suretiyle işten ayrılabilir.
TALEP EDEN İŞÇİYE YOL İZNİ
Yıllık izinlerini işyerinin bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanların talep etmesi ve bunu belgelemeleri koşuluyla 4 güne kadar yol izni verilir. Yol izni kullanılan günlerde işveren ücret ödemez.
