"EcoCorridor, bölgesel kalkınmayı küresel enerji geçişiyle birleştiriyor"

Baran Umut Baycan: Middle Corridor’un bugünkü haliyle sadece transit bir güzergah olarak değerlendirilmesi, bölgesel ekonomiler için büyük bir kayıp. Bu güzergahı, yerel ekonomilere doğrudan katkı sağlayacak bir ekonomik koridor haline getirmek için üç temel adım öneriyoruz:

Bu dönüşüm, Avrasya'nın mineral zenginliğini katma değer yaratacak son ürüne kadar sağlayarak, Avrupa’nın yeşil enerji ve dijital dönüşüm hedefleriyle entegre ederek küresel bir değer zinciri yaratacaktır.

Enerji Geçişi ve ESG Uyumlu Madencilik

- Türkiye ve Orta Asya’daki madencilik projelerinde ESG uyumlu yaklaşımlar ve enerji geçişine yönelik planlar neler?

Prof. Dr. Leyla Keser Berber: Enerji geçişi, yalnızca karbon emisyonlarını azaltmak değil, aynı zamanda daha adil ve kapsayıcı bir ekonomik yapı inşa etmek anlamına geliyor. Bu nedenle ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) uyumlu projeler, tüm operasyonlarımızın merkezinde yer alıyor. Örneğin:

Bu yaklaşım, hem yatırımcıların güvenini artırıyor hem de uluslararası ESG standartlarına uyum sağlıyor.

Tedarik Zinciri Şeffaflığı ve Dijitalleşme

- Dijital teknolojilerin madencilik ve tedarik zincirinde nasıl bir dönüşüm yaratacağını düşünüyorsunuz?

Baran Umut Baycan: Dijitalleşme, yalnızca operasyonel verimlilik için değil, aynı zamanda şeffaflık ve izlenebilirlik için de kritik. Önerdiğimiz çözümler:

Bu teknolojiler, yalnızca ekonomik fayda sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda global tedarik zinciri standartlarına uyumu da güçlendirecektir.

FMF Leadership Roundtable ve Süper Bölge Konsepti

- İlk olarak FMF2024’de ortaya atılan Super Region konsepti, FMF Leadership Roundtable’da ele alınan Süper Bölge konsepti, bölgesel entegrasyon için nasıl bir fırsat sunuyor?

Prof. Dr. Leyla Keser Berber: Süper Bölge konsepti, Avrupa, Orta Asya, Orta Doğu ve Güney Asya arasında bir ekonomik entegrasyon modeli sunuyor. Bu model, yalnızca hammaddelerin çıkarımı değil, aynı zamanda işlenmesi, lojistik entegrasyonu ve yerel kalkınmayı içeriyor. FMF Leadership Roundtable’da bu vizyonu desteklemek için şu önerilerimizi sunduk:

Bu konsept, küresel enerji geçişi hedeflerini bölgesel kalkınma ile uyumlu hale getiriyor.

Orta Koridor’un Geleceği: Bir Çağrı

- Avrasya madencilik ekosistemi için ne gibi mesajlar vermek istersiniz?

Baran Umut Baycan: Türkiye ve Avrasya’nin madencilik ekosistemine dönüşmesi icin kaldirac olarak gordugumuz Orta Koridor, yalnızca bölgesel ekonomilere değil, küresel sürdürülebilirlik hedeflerine de hizmet edecek. Bu güzergah, yerel işleme merkezleri, yenilenebilir enerji altyapıları ve entegre lojistik çözümleriyle küresel bir değer zincirinin merkezi olabilir.

Prof. Dr. Leyla Keser Berber: Bu dönüşüm, yalnızca ekonomik kazanç sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda çevresel ve sosyal sorumluluk alanında da örnek bir model sunacak. Birlikte çalışarak, sadece bir enerji geçişi değil, aynı zamanda adil ve sürdürülebilir bir gelecek inşa edebiliriz.

- Orta Koridor, TETHYS’in stratejik projelerinde neden bu kadar merkezi bir konuma sahip?

Baran Umut Baycan: Orta Koridor, Asya, Avrupa ve Orta Doğu arasında coğrafi olarak benzersiz bir bağlantı sağlar. Ancak bu koridorun potansiyeli, sadece transit bir güzergah olmanın ötesine geçebilir. TETHYS olarak, bu bölgeyi bir ekonomik kalkınma ekosistemine dönüştürmeyi hedefliyoruz. Bu, yalnızca lojistik maliyetlerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda kritik minerallerin çıkarımı, yerel işleme tesislerinin entegrasyonu ve yenilenebilir enerji altyapılarıyla karbon nötr bir yapıya dönüşümü mümkün kılar.

- EcoCorridor konsepti, Orta Koridor’un yeniden tanımlanmasında nasıl bir rol oynuyor?

Prof. Dr. Leyla Keser: EcoCorridor, bölgesel kalkınmayı küresel enerji geçişiyle birleştiren yenilikçi bir modeldir. Temel hedefimiz, Orta Asya’nın henüz tam değerlendirilememiş mineral kaynaklarını, ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) standartlarına uygun şekilde küresel tedarik zincirlerine entegre etmek. Ayrıca, bu koridoru sadece bir lojistik hattı değil, madencilik endüstriyel kümelerinin ve yeşil enerji merkezlerinin bulunduğu bir ekonomik motor haline getirmeyi planlıyoruz.

- EcoCorridor’un temel teknik bileşenleri nelerdir?

Baran Umut Baycan: EcoCorridor, beş ana bileşenden oluşuyor:

EcoCorridor: Orta Koridor’u Dönüştüren Yenilikçi Çözümler

EcoCorridor, madencilik, yenilenebilir enerji ve lojistik sektörlerini entegre ederek, Orta Koridor’u yalnızca bir transit güzergah olmaktan çıkarıp ekonomik bir ekosistem haline getirmeyi hedefliyor. Bu model, Orta Asya’nın kritik mineral kaynaklarını, lojistik ve altyapı yatırımlarıyla bütünleştirerek hem bölgesel hem de küresel kalkınmaya katkı sağlamayı amaçlıyor.

Temel Teknik Bileşenler

Stratejik Çıktılar

Politika ve Yönetişim Önerileri

EcoCorridor modeli, madencilik, lojistik ve yenilenebilir enerji sektörlerini entegre ederek, Orta Koridor’u küresel enerji geçişinin ve sürdürülebilir kalkınmanın merkezine taşıyan bir ekosistem haline getiriyor. Bu model, yalnızca ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal eşitliği de destekliyor.

- FMF Leadership Roundtable’ın bu süreçteki rolü nedir?

Baran Umut Baycan: Future Minerals Forum “Central Asian Leadership Roundtable”, EcoCorridor konseptini küresel liderlerin gündemine taşıyan bir platformdur. FMF2025’te Suudi Arabistan’ın vizyoner liderliği altında gerçekleştirdiğimiz yuvarlak masa oturumunda, Super Region konseptine Orta Koridor’un entegrasyonunu tartıştık. Bu oturumlar, yalnızca fikir alışverişi değil, aynı zamanda somut projelerin planlandığı bir zemin sunuyor.

EcoCorridor, yalnızca bir proje değil, bir vizyondur. Bu vizyon, sürdürülebilir ekonomik büyüme, çevresel sorumluluk ve sosyal eşitlik temelinde şekillenmiştir. Türkiye ve Orta Asya’yı küresel enerji geçişinin merkezine yerleştiren bu model, tüm paydaşlara hem ekonomik hem de toplumsal faydalar sağlayacaktır.

- FMF Leadership Roundtable’dan elde edilen çıkarımlar EcoCorridor’un geleceğini nasıl şekillendirecek?

Baran Umut Baycan: FMF Leadership Roundtable, EcoCorridor’un gelişimi için uygulanabilir içgörüler sundu:

- EcoCorridor bölgelerinde yerel toplulukları güçlendirmek ve kapasite oluşturmak için hangi girişimler planlanıyor?

Prof. Dr. Leyla Keser Berber: Kapasite oluşturma, EcoCorridor’un kapsayıcı büyüme misyonunun merkezindedir. Girişimlerimiz şunları içeriyor:

- EIT RawMaterials ve TETHYS’in iş birliğiyle kurulan Inter-Regional Center, Türkiye ve Orta Asya ekseninde nasıl bir stratejik vizyon sunuyor?

Prof. Dr. Leyla Keser Berber: EIT RawMaterials, dünyanın en büyük hammadde bilgi ve yatırım ağıdır, 700’den fazla global partneri ve 100 milyar € üzerindeki yatırım gücü ile küresel dönüşümlere öncülük etmektedir. TETHYS ile iş birliğimiz, yalnızca bölgesel değil, Avrupa’nın yeşil ve dijital geçiş hedeflerini destekleyen küresel bir ekosistem yaratma misyonunu taşımaktadır.

Türkiye’nin Rolü ve İşbirlikleri:

- Türkiye’nin bu süreçteki rolü nedir ve MEXT, İTÜ gibi kurumlarla işbirliklerinin önemi nasıl değerlendiriliyor?

Baran Umut Baycan: Türkiye, coğrafi konumu ve zengin mineral kaynakları ile Orta Koridor’un merkezinde yer alıyor. Ancak bu potansiyeli etkin bir şekilde kullanabilmek için güçlü işbirliklerine ihtiyaç var. Bu noktada MEXT, İTÜ ve IRMA gibi kurumlarla yapılan işbirlikleri kritik öneme sahip:

TETHYS: Trans-Eurasian Gateway, kritik hammaddelerin stratejik gelişimi ve kullanımı yoluyla sürdürülebilir kalkınmayı ilerletmeye adanmış öncü bir platform. Platformun misyonu, Türkiye ve Orta Asya'da teknoloji ve inovasyonu teşvik etmeyi, proje geliştirme ve finansmanı geliştirmeyi ve kapsamlı eğitim ve akademik programlar sağlamayı içeriyor. TETHYS sadece 2024 yılında toplam 1 milyar ABD Doları tutarında anlaşma imzaladı. Ayrıca, Nijer ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi ülkelerle kurulan ortaklıklar aracılığıyla rüzgar, güneş ve yeşil hidrojen gibi yenilenebilir enerji projelerini aktif olarak destekliyor. Türkiye'deki biyokömür üretim tesisleri gibi yenilikçi karbon yakalama teknolojileri, sürdürülebilir madencilik uygulamaları ve iklim değişikliğinin azaltılması konusundaki kararlılığını gösteriyor. TETHYS, Avrupa Hammaddeler Birliği (ERMA) ve EIT Hammaddeler gibi uluslararası kuruluşlarla stratejik bağlantılar kurarak çabalarını küresel sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu hale getirdi. TETHYS, 27 Eylül 2024 tarihinde EIT Hammaddeler ile imzaladığı anlaşmaya istinaden Türkiye, Türk Devletler, Tacikistan ve Moğolistan’da faaliyet gösteren Bölgeler Arası Merkezi kurarak; Orta Asya’da kritik hammadde projeleri, teknoloji ve inovasyon ve eğitim başlıklarında faaliyetlerine başladı. Ayrıca Hammaddeler Zirvesi, Future Minerals Forum, PDAC, LME Event, Minex Central Asia gibi önemli sektörel etkinlikler aracılığıyla sürekli öğrenme ve kapasite geliştirme sağlıyor. Platformun hedefi, AB tarafından listelenen 70 kritik hammaddeden 50'sinden fazlasını kullanarak, yüksek değerli ürünler üreterek, ithalat bağımlılığını azaltarak ve TETHYAN Belt bölgesi ile ekonomik bağları güçlendirerek hammadde sektörünü dönüştürmek.

EIT Hammaddeler (EIT RawMaterials), Avrupa için sürdürülebilir bir hammadde tedarikini güvence altına alma misyonuyla kurulmuş bir Avrupa kuruluşudur. Avrupa İnovasyon ve Teknoloji Enstitüsü (EIT) tarafından desteklenen dünyanın en büyük hammadde bilgi ve inovasyon ağıdır. EIT Raw Materials, 20'den fazla AB ülkesinden endüstri liderleri, araştırma kurumları ve üniversiteler de dahil olmak üzere hammadde değer zincirini kapsayan 300 ortak kuruluşla en büyük ve en aktif hammadde bilgi ve yenilik ağını oluşturmuştur. Bu ağ, işbirliği ve ortaklık girişimleri aracılığıyla dünyanın dört bir yanındaki paydaşları Avrupa hammadde sektörüne bağlamaktadır. EIT Hammaddeler, işletmelerin offtake anlaşmaları ve takip finansman fırsatları yoluyla talep-arz boşluklarından yararlanmalarına yardımcı olmak için ticari danışmanlık hizmetleri sağlar ve Avrupa hammadde sektöründeki kritik sorunların ele alınmasına yardımcı olabilecek yenilikçi iş vakaları ve teknoloji çözümleri için özel ve kamu finansman çözümleri aracılığıyla yeni başlayanları ve ölçek büyütmeyi destekler. EIT Raw Materials, Avrupa Komisyonu tarafından 750 üyeden Avrupa Hammaddeler Birliği'ne (European Raw Materials Alliance-ERMA) liderlik etmekle görevlendirilmiştir.

Rakamlarla EIT RawMaterials: • Finansal Gücü: • 100 milyar € üzerinde yatırım kapasitesi. • 50’den fazla stratejik projeye finansman. • Rolü: • Avrupa’nın kritik hammaddeler tedarik zincirindeki bağımsızlığını artırmayı hedefler. • ESG uyumlu projelerle sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eder. EIT RawMaterials, Türkiye ve Orta Asya’da sürdürülebilir madencilik projeleri geliştirmek için TETHYS ile yaptığı iş birliğini, küresel enerji geçişinde stratejik bir adım olarak konumlandırmaktadır.

Middle Corridor

Middle Corridor (Orta Koridor), Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Güzergahı (TITR) olarak da bilinir ve Çin ile Avrupa arasında Orta Asya, Hazar Denizi ve Türkiye üzerinden geçen önemli bir lojistik hattıdır.

Özellikleri: