Kayaşehir nerede? Kayaşehir hangi şehirde, ilde, bölgede?
İstanbul'un batı ufkunda, bir zamanlar uçsuz bucaksız tarlaların ve meraların uzandığı topraklarda, son yirmi yılda sıfırdan inşa edilmiş devasa bir uydu kent... Burası, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük toplu konut ve şehir planlama projelerinden biri olan, geniş bulvarları, modern konut blokları, dev şehir hastanesi ve planlı altyapısıyla "Yeni İstanbul" vizyonunun en somut örneği Kayaşehir'dir.
Bir semtten çok, kendi içinde bir şehir kimliği taşıyan bu devasa yerleşim, İstanbul'un çeperlerinin nasıl bir metropole dönüştüğünün en çarpıcı hikayelerinden birini anlatır. Peki, bu modern şehir tam olarak Kayaşehir nerede?
Geçmişin tarihi dokusundan ve organik şehirleşmesinden farklı olarak Kayaşehir'in kimliği, tamamen 21. yüzyılın ihtiyaçları ve vizyonu doğrultusunda, bir planlama masasında çizilmiştir. Bu durum, onu İstanbul'un geleneksel semtlerinden ayıran, hem avantajlar hem de zorluklar barındıran, kendine has bir sosyal ve mimari dokuya sahip, Türkiye'nin en büyük uydu kent deneyimlerinden biri yapmaktadır. Kayaşehir'i anlamak, modern Türkiye'nin kentsel dönüşüm, toplu konut ve altyapı hamlelerinin en iddialı sonuçlarından birini incelemektir.
KAYAŞEHİR NEREDE VE COĞRAFİ KONUMU NEDİR?
İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, şehrin batıdaki gelişim aksının en uç noktalarından birinde yer alan Kayaşehir, coğrafi olarak yüksek ve havadar bir plato üzerine kurulmuştur. Bu konumu, ona şehrin merkezindeki yoğunluğa ve neme kıyasla daha ferah ve rüzgarlı bir iklim kazandırır. Etrafı, Sazlıdere Baraj Gölü havzası ve askeri alanlar gibi geniş açık arazilerle çevrilidir. Bu durum, onun henüz şehrin diğer bölgeleriyle tamamen bütünleşmemiş, kendine özgü bir uydu kent kimliğini korumasını sağlamıştır.
Kayaşehir konumu nedir sorusunun modern ve stratejik yanıtı, onun İstanbul'un mega projelerine olan yakınlığında yatar. Kuzeyde, dünyanın en büyük havalimanlarından biri olan İstanbul Havalimanı'na, güneyde ise TEM Otoyolu ve Olimpiyat Stadı gibi önemli yapılara oldukça yakın bir mesafededir. Belki de en önemlisi, yapımı planlanan Kanal İstanbul projesinin güzergahının hemen yanı başında yer almasıdır. Bu projelerin merkezindeki konumu, Kayaşehir'i gelecekte İstanbul'un en stratejik ve en değerli bölgelerinden biri yapma potansiyeli taşımaktadır.
KAYAŞEHİR HANGİ İLDE, İLÇEDE VE BÖLGEDE YER ALIR?
İdari olarak Kayaşehir, bir ilçe değil, Türkiye'nin en büyük metropolü olan İstanbul iline ve bu ilin en genç ve en planlı ilçelerinden biri olan Başakşehir'e bağlı devasa bir mahalledir. Dolayısıyla Kayaşehir hangi şehirde veya hangi ilde sorularının cevabı net bir şekilde İstanbul, hangi ilçede sorusunun cevabı ise Başakşehir'dir. Başakşehir ilçesi, 2008 yılında kurulmuş olup, büyük ölçüde TOKİ ve özel sektör tarafından geliştirilen planlı konut projeleri, siteler ve uydu kentlerden oluşur. Kayaşehir de bu ilçenin en büyük ve en bilinen projesidir.
Resmi olarak "Kayabaşı Mahallesi" sınırları içinde yer alan ve halk arasında "Kayaşehir" olarak anılan bu bölge, Başakşehir Belediyesi'nin ve dolayısıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı içindedir. Coğrafi bölge olarak ise Marmara Bölgesi'nde bulunur. Başakşehir ilçesinin genel karakterini yansıtan Kayaşehir, düzenli altyapısı, geniş yolları ve sosyal donatı alanlarıyla, İstanbul'un tarihi ve organik olarak gelişmiş diğer ilçelerinden keskin bir şekilde ayrılır.
KAYAŞEHİR'İN KURULUŞ HİKAYESİ
Bugünkü modern ve kalabalık kimliğinin ardında, Kayaşehir'in tarihi oldukça yenidir. 2000'li yılların başına kadar bu bölge, büyük ölçüde tarım arazileri, meralar ve tarihi Resneli Çiftliği'nin bulunduğu, neredeyse tamamen boş bir araziydi. İstanbul'un durmak bilmeyen nüfus artışı ve konut ihtiyacı, şehir planlamacılarını metropolün dışında, yeni ve planlı yerleşim alanları yaratmaya itmiştir. Kayaşehir, bu ihtiyaca cevap vermek üzere tasarlanan en büyük ve en iddialı proje olarak doğmuştur.
Projenin ana yürütücüsü, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, yani TOKİ'dir. TOKİ'nin liderliğinde, 2000'li yılların ortalarından itibaren on binlerce konutun inşasına başlanmıştır. Projenin temel amacı, özellikle dar ve orta gelirli aileler için modern, güvenli ve sosyal donatılara sahip, ulaşılabilir konutlar üretmekti. "Etap" veya "bölge" olarak adlandırılan kısımlar halinde inşa edilen Kayaşehir, on yıl gibi kısa bir sürede, yüz binlerce insanın yaşadığı devasa bir şehre dönüştü. Bu süreç, Türkiye'nin toplu konut ve şehir planlama tarihindeki en büyük operasyonlardan biri olarak kabul edilir.
Kayaşehir, aynı zamanda bir "planlı şehir" deneyimidir. İstanbul'un eski semtlerinin dar ve karmaşık sokaklarının aksine, Kayaşehir geniş bulvarları, düzenli caddeleri, büyük parkları ve sosyal tesisleriyle dikkat çeker. Türkiye'nin en büyüklerinden biri olması hedeflenen Kayaşehir Kent Meydanı, bu planlı yapının kalbini oluşturur. Modern okulları, camileri ve kamu binalarıyla, kendi kendine yeten bir şehir olarak tasarlanmıştır. Ulaşım altyapısı da bu planlamanın en önemli parçasıdır. Bölgeye hizmet veren M3 Kirazlı-Kayaşehir Merkez Metro Hattı, Kayaşehir'i İstanbul'un geri kalanına hızlı ve etkin bir şekilde bağlamaktadır. Bu metro hattı, bölgenin değerini ve ulaşılabilirliğini önemli ölçüde artırmıştır. Ailelerin yoğun olarak yaşadığı, düzenli ve güvenli bir yerleşim yeri kimliği taşıyan Kayaşehir, gelecekte Kanal İstanbul projesinin hayata geçmesiyle birlikte, "yeni Boğaz'ın" kıyısında, İstanbul'un en stratejik ve en çok konuşulan bölgelerinden biri olmaya adaydır.
