Kestel nerede? Kestel hangi şehirde, ilde, bölgede?
Bir yanda Türkiye'nin en büyük sanayi kentlerinden birinin doğuya açılan kapısı, bacaları tüten dev fabrikaları ve hareketli otoyolları; diğer yanda ise Uludağ'ın eteklerinde, şelalelerin çağıldadığı, bereketli meyve bahçeleriyle süslü yemyeşil bir vadi... Burası, sanayi ile tarımın, modern kentleşme ile doğanın iç içe geçtiği, Bursa'nın en dinamik ve en hızlı gelişen ilçelerinden biri olan Kestel'dir. Tarihte Bursa'yı koruyan bir Bizans kalesiyken, bugün şehrin ekonomik gücüne güç katan bir üretim ve yaşam merkezidir. Peki, bu zıtlıkların ilçesi tam olarak Kestel nerede?
Fotoğraf Kaynak: Kestel Belediyesi
Bir zamanlar Bursa'yı doğudan gelebilecek tehlikelere karşı koruyan tarihi kalesinin eteklerinde, bugün dev fabrikalar ve modern konut projeleri yükselir. Bu baş döndürücü dönüşüm, Kestel'in sadece Bursa'nın bir uzantısı olmadığını, kendi ekonomik ve sosyal dinamiklerine sahip, hem üreten hem de yaşayan, kentin en önemli merkezlerinden biri haline geldiğini göstermektedir. Kestel'i anlamak, bir sanayi devinin doğayla ve tarihle olan karmaşık ama bir o kadar da üretken ilişkisini anlamaktır.
KESTEL NEREDE VE COĞRAFİ KONUMU NEDİR?
Marmara Bölgesi'nin Güney Marmara bölümünde, Türkiye'nin en önemli sanayi, tarih ve turizm şehirlerinden biri olan Bursa'nın doğusunda yer alan Kestel, stratejik bir konum üzerine kurulmuştur. İlçe, verimli Bursa Ovası'nın doğu ucunda, Uludağ'ın kuzey eteklerinin ovayla buluştuğu noktada bulunur. Bu coğrafi yapı, ilçeye iki farklı karakter kazandırır: Kuzeydeki düz ve alçak ova arazileri sanayi ve yoğun yerleşim için kullanılırken, güneye doğru yükselen engebeli ve yeşil yamaçlar ise tarım ve doğa turizmi için elverişlidir.
Kestel konumu nedir sorusunun en önemli yanıtı, onun Türkiye'nin en kritik ulaşım koridorlarından biri olan Bursa-Ankara D.200 Karayolu'nun üzerinde bulunmasıdır. Bu yol, Bursa'yı başkent Ankara'ya ve İç Anadolu'ya bağlayan ana arterdir ve Kestel'in tam ortasından geçer. Ayrıca, İstanbul-İzmir Otoyolu'na olan yakınlığı da ilçenin lojistik önemini artırır. İlçenin içinden, Uludağ'dan doğan ve ovayı sulayan Cenup, Küplüce ve Gölbaşı gibi dereler geçer. Bu su kaynakları, bölgenin tarımsal verimliliğinin temelini oluşturur.
KESTEL HANGİ İLDE, İLÇEDE VE BÖLGEDE YER ALIR?
İdari kimlik olarak Kestel, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde bulunan ve ülkenin dördüncü büyük şehri olan Bursa iline bağlı 17 ilçeden biridir. Dolayısıyla Kestel hangi şehirde veya Kestel hangi ilde sorularının cevabı net bir şekilde Bursa'dır. Kestel, Bursa'nın merkez ilçeleri olan Osmangazi, Yıldırım ve Gürsu ile doğudaki büyük sanayi ilçesi İnegöl arasında bir köprü görevi görür.
Kestel, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı içindedir ve şehrin bütünleşik bir parçasıdır. Özellikle Bursa metrosu olan Bursaray'ın doğudaki son durağının Kestel'de olması, ilçeyi şehir merkezine hızlı ve etkin bir şekilde bağlamıştır. Bu durum, Kestel'in bir yerleşim yeri olarak cazibesini artırmıştır. Burada küçük bir not olarak, Türkiye'de Antalya'nın Alanya ilçesine bağlı Kestel adında bir mahalle daha bulunmaktadır. Ancak bu yazı, Bursa'nın büyük ve sanayileşmiş ilçesi olan Kestel'i konu almaktadır.
KESTEL'İN TARİHİ KÖKLERİ
Bugünkü modern ve sanayileşmiş kimliğinin ardında, Kestel'in tarihi, Bizans İmparatorluğu'na kadar uzanan köklü bir geçmişe dayanır. İlçenin adı, Latince "kale, hisar" anlamına gelen "Castellum" kelimesinden türemiştir ve Bizans döneminde "Kastel" olarak anılmıştır. O dönemde Kestel, Bursa (Prusa) şehrini doğudan, özellikle de İnegöl (Angelokoma) yönünden gelebilecek tehlikelere karşı koruyan ileri bir karakol ve savunma kalesiydi. Bursa Ovası'na hakim bir tepe üzerine inşa edilen bu kale, bölgenin güvenliği için hayati bir öneme sahipti.
Osmanlı Beyliği'nin Bursa'yı fethi sürecinde Kestel Kalesi, en önemli hedeflerden biri olmuştur. Uzun bir kuşatmanın ardından, Osman Gazi'nin komutanlarından Dilaver Bey tarafından fethedilmiştir. Bu fetih, Bursa'nın fethinin yolunu açan en kritik adımlardan biri olarak kabul edilir. Osmanlı döneminde askeri önemini yitiren Kestel, yavaş yavaş bir tarım yerleşimine dönüşmüştür. 19. ve 20. yüzyıllarda, özellikle Balkan Savaşları ve sonrasında bölgeye yerleştirilen Balkan göçmenleri (muhacirler), ilçenin bugünkü sosyal ve demografik yapısının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Uzun yıllar Bursa'ya bağlı bir nahiye (bucak) olan Kestel, 1990 yılında artan nüfusu ve gelişen ekonomisi sayesinde ilçe statüsü kazanmıştır.
SANAYİ, TARIM VE DOĞANIN BULUŞTUĞU NOKTA
Modern Kestel, çok yönlü bir kimliğe sahiptir ve bu kimliğin en baskın unsuru sanayidir. Özellikle ilçe merkezinin kuzeyinde, anayol boyunca uzanan bölgeler ve Kestel Organize Sanayi Bölgesi (KOSAB), Bursa'nın en önemli üretim merkezlerinden biridir. İlçenin en belirgin sanayi kuruluşu, devasa yapısıyla şehrin siluetinde yer alan çimento fabrikasıdır. Bunun yanı sıra, Kestel'de tekstil, otomotiv yan sanayi, makine, gıda işleme ve kimya gibi sektörlerde faaliyet gösteren yüzlerce fabrika ve atölye bulunur. Bu yoğun sanayi, ilçeyi bir istihdam merkezi yapar ve sürekli olarak göç almasını sağlar.
Bu güçlü sanayi kimliğinin hemen yanı başında, Kestel'in bir diğer yüzü olan tarımsal üretim ve doğal güzellikler başlar. İlçenin güneye, Uludağ'a doğru uzanan yamaçları ve köyleri, Bursa'nın en verimli meyve bahçelerine ev sahipliği yapar. Özellikle şeftali, armut, ahududu ve son yıllarda popülerliği artan yaban mersini gibi ürünler, Kestel'in tarımsal zenginliğini oluşturur. Bu iki farklı ekonomik yapı, ilçede hem fabrika işçilerinin hem de çiftçilerin bir arada yaşadığı bir sosyal doku yaratır.
Kestel'in doğal yüzünün en popüler adresi ise, ilçe sınırları içindeki Derekızık köyü yakınlarında bulunan Saitabat Şelalesi'dir. Uludağ'dan gelen suların oluşturduğu bu etkileyici şelale ve çevresindeki kanyon, özellikle hafta sonları Bursalılar için popüler bir doğa kaçış noktasıdır. Şelalenin etrafındaki restoranlar ve piknik alanları, yılın her dönemi ziyaretçileri ağırlar. Bu özellikleriyle Kestel, bir yandan Bursa'nın sanayi üretimine güç katarken, diğer yandan şehrin doğal güzelliklerini ve tarımsal bereketini koruyan, zıtlıkların uyum içinde yaşadığı bir ilçedir.
