Siyasette eşitlik halen uzak
UN Women ve IPU'nun yayımladığı 2025 "Siyasette Kadın" haritası, kadınların siyasi temsilde hala ciddi eşitsizliklerle karşı karşıya olduğunu gösterdi. Dünya genelinde kadınların parlamentoda çoğunluğu oluşturduğu yalnızca beş ülke var. Bakanlık pozisyonlarında cinsiyet eşitliğini sağlayan yalnızca 9 ülke bulunuyor, bu rakam geçen sene 15'ti. Mevcut hızda ilerlendiği takdirde, karar alma mekanizmalarında toplumsal cinsiyet eşitliğine 130 yıl sonra ulaşılacak.
Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından hazırlanan 2025 "Siyasette Kadın" haritası, kadınların halen dünya genelinde siyasete katılımının sınırlı olduğunu gözler önüne serdi.
UN Women'ın 1 Ocak 2025 itibariyle hazırladığı harita, küresel eşitsizliklerin halen derin olduğunu ve siyaset alanındaki eşitsizlikleri çarpıcı bir şekilde ortaya koydu.
Kadınların parlamentoda en çok görev aldığı ülke Nikaragua, 14 bakanın 9'unun kadın olduğu Nikaragua'da kadınların oranı yüzde 64,3. Finlandiya'da 18 bakanın 11'i kadın, İzlanda'da, 10 bakanın 6'sı kadın, Lihteştayn'da 5 bakanın 3'ü kadın, Estonya'da 12 bakanın 7'si kadın. Bu 5 ülkede dünyada parlamentolarda kadın temsilinin en yüksek olduğu yerler. Devamındaki ülkelerde yüzde 50 ve altında kadın bakan bulunuyor.
2025 "Siyasette Kadın" haritasına göre dünya genelinde kadınların siyasete katılım oranı şöyle:
BAKANLIK SEÇİMLERİ CİNSİYETE DAYALI
UN Women raporuna göre, dünya genelinde bakanlık seçimlileri bir cinsiyet önyargısı ile yapılıyor. Kadınlar hala öncelikli olarak cinsiyet eşitliği, insan hakları ve sosyal konularla ilgili politika alanlarına yönlendiriliyor. Dışişleri, içişleri, ekonomi ve savunma biri politika alanlarında erkekler görev yapıyor.
Dünya genelinde kadınların görev yaptığı bakanlıkların dağılımı şöyle:
Kadınlar ve cinsiyet eşitliği: Yüzde 86.7Aile ve çocuk: Yüzde 71.4Sosyal katılım ve kalkınma: Yüzde 55.6Sosyal koruma ve sosyal güvenlik: Yüzde 42.1Dışişleri: Yüzde 17.8Ekonomi: Yüzde 16.4İçişleri: Yüzde 13.2Savunma: Yüzde 13.0
TÜRKİYE'DE ORAN HALA DÜŞÜK
Türkiye'de kadınların siyasete katılımında ilerleme yaşansa da oranlar hala düşük. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kadın milletvekillerinin oranı yüzde 19.9. Kabinedeki 17 bakanda yalnızca biri kadın.
"HÜKÜMETLERİN ŞİMDİ HAREKETE GEÇMESİ GEREKİYOR"
UN Women Direktörü Sima Bahous, bu haritaya ilişkin yaptığı değerlendirmede, cinsiyet eşitliği konusunda bir ilerleme değil, geriye gidişin de söz konusu olduğunu altını çizdi. Bahous açıklamasında, "Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu'nun kabulünün üzerinden 30 yıl geçmesine rağmen, siyasi liderlikte toplumsal cinsiyet eşitliği taahhüdü hala gerçekleşmiş değil. Üstelik yalnızca ilerleme yavaş değil, aynı zamanda geriye gidiş de söz konusu. Nüfusun yarısının karar alma süreçlerinden sistematik olarak dışlandığı bir dünyayı kabul edemeyiz. Çözümleri biliyoruz: kotalar, seçim reformları ve sistematik engelleri kaldırmak için siyasi irade. Kadınların karar alma mekanizmalarında eşit yer alabilmesi için artık yarım kalan önlemlerle yetinme zamanı geçti. Hükümetlerin şimdi harekete geçmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
"SAĞLIKLI BİR DEMOKRASİ BU ŞEKİLDE MÜMKÜN"
IPU Başkanı Tulia Ackson da ilerlemenin yavaş olmasının son derece endişe verici olduğunu kaydetti. Ackson, "Küresel düzeydeki eşitsizlik, dünyanın bazı bölgelerinde siyasette toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamada sistematik bir başarısızlığa işaret ediyor. Bu engelleri ortadan kaldırmak ve kadınların siyasette eşit biçimde temsil edilmesini sağlamak için artık kararlı adımlar atmanın zamanı geldi. Sağlıklı bir demokrasi ancak bu şekilde mümkün” ifadelerini kullandı.
