Metabolizma hızının düşmesine neden olan başlıca etkenler nelerdir?

Günümüzde birçoğumuz hızlı yaşam tarzlarıyla mücadele ederken, bazı faktörler metabolizma hızımızı önemli ölçüde yavaşlatabiliyor. Peki, bu etkenler nelerdir? İşte detaylar...

Giriş: 24.03.2025 - 07:30 Güncelleme: 24.03.2025 - 07:30

Metabolizma hızı, vücudun enerji harcama hızını belirler; ancak çeşitli sağlık sorunları ve yaşam alışkanlıkları bu süreci olumsuz etkileyebilir. İşte metabolizmanızı yavaşlatan temel nedenler.

Aşırı düşük kalorili diyetler metabolizmayı olumsuz etkileyen etmenlerin başında gelir. Bunun nedeni ise düşük kaloriyle beslenen kişilerde vücudun açlık durumunu fark etmesi ve birçok kimyasal süreçleri enerjiden tasarruf etmek için yavaşlatması. Bu nedenle yo-yo diyeti (kısa sürede kilo verilen ve dikkat edilmediği takdirde tekrar alınan diyet biçimi) uygulayan kişilerin metabolik hızları uzun vadede olumsuz yönde etkilenebilir.

REKLAM

Kilo vermek veya kilo almamak için günde sadece bir öğün yemek de metabolizmayı yavaşlatır. Bu durum metabolizmayla ilgili hormon olan insülinin etkisinden dolayı olur. İnsülin, kandaki glikoz seviyeleri arttığında salınır. Daha sonra hücrelere enerjiyi bırakıp bırakmayacaklarının sinyalini verir, böylece yağ olarak depolanacak miktarı etkiler.

Vücudumuz, büyük bir öğünde, küçük bir atıştırmalıktan daha fazla insülin üretir. Bu yüzden çok yemek yediğimizde daha fazla insülin üretiriz, bu da daha fazla enerjinin yağ olarak depolanmasına neden olur. Sonuçta hem kilo alımına hem de metabolizmanın yavaşlamasına yol açar.

Alkol karaciğerde parçalanıp yağ aktarım mekanizmalarını etkiler, bu nedenle kan dolaşımında daha fazla yer kazanabilir ve daha fazla yağ olarak depolanır. Vücutta yağ dokusu arttıkça kas dokusu azalır, buna paralel olarak metabolizma hızı yavaşlar.

REKLAM

Sağlıklı ve düzenli bir yaşam için yeterli uyku çok önemlidir. Erken uyumak ve erken kalkmak metabolizma hızını düzene sokar. Uyku saatleri sürekli değişiklik gösterirse metabolizma hızını olumsuz yönde etkiler.

Ürettiği tiroksin hormonu sayesinde tiroit bezi metabolizmanızın anahtarını oluşturur. Tiroksin seviyesi metabolik kimyasal reaksiyonların ne kadar hızlı veya yavaş olduğunu belirler. Aşırı aktif bir tiroit ile daha fazla kalori yakarsınız, bu nedenle zayıf, sinirli ve çok aktif olma eğilimi gösterirsiniz. Aksine daha yavaş bir tiroit, metabolik hızının çok yavaş olduğunu gösterir. Bu da sizin kilolu ve daha yavaş hareket eden bir kişi olmanıza yol açabilir.

REKLAM

Vücudumuzdaki kas dokusu ne kadar çok olursa, bazal metabolizmamız da o kadar hızlıdır. Bunun nedeni ise kas dokusunun yağ dokusunun aksine metabolik olarak aktif olması, istirahat halinde bile enerji kullanması. Kadınların metabolizmalarının erkeklerden daha yavaş çalışmasının en önemli sebebi, vücuttaki kas miktarının daha az olması. Kadınların vücutlarındaki kas dokusu az, yağ dokusu ise erkeklere göre daha fazla. Kilo verme amacıyla yapılan egzersizlerle artan kas dokusu metabolizma hızını önemli ölçüde yükseltir.

Uzun süreli açlık ve yarı açlık durumu bazal metabolizma hızını düşürür. Uzun süre kısıtlı beslenen bir bireyin metabolizma hızında %20 düşüş olduğu bilinir.

Yeterli miktarda protein tüketmek, sağlıklı kiloya ulaşmak ve bu kiloyu korumak için önemlidir. Protein; tok hissetmenize yardımcı olmasının yanı sıra vücudunuzun kalori yakma oranını önemli ölçüde arttırabilir.

Hareketsiz olmak birçok insanın, metabolik hızı ve genel sağlığı üzerinde olumsuz etkiler gösterir. Egzersiz veya spor yapmak, yaktığınız kalorileri arttıracaktır. Ayrıca ayakta durmak, temizlik yapmak ve merdiven çıkmak gibi temel fiziksel aktiviteler de kalori yakmanıza destek olur.

REKLAM

Şekerle tatlandırılmış içeceklerin uzun vadeli tüketilmesi sağlığa zararlıdır. Yüksek tüketim; insülin direnci, diyabet ve obezite dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıklarla ilişkilidir. Früktoz içeren içeceklerin aşırı tüketilmesi metabolizma hızınızı yavaşlatabilir, karın bölgesinde ve karaciğerinizde yağ depolanmasını teşvik edebilir.

Görsel Kaynak: istockphoto