Tiroit hastalığı riskiniz var mı? İşte öğrenmenizi kolaylaştıracak 18 soru

METANOL EKLENEN ALKOLLÜ İÇECEKLER ÖLDÜRÜYOR

Normal tiroit bezi muayeneyle tespit edilecek büyüklükte olmuyor. Büyümesi durumunda boyunda şişlik gelişmesi şeklinde bir görüntü veriyor. Bu büyümeye genel anlamıyla “guatr” deniyor. Dünyada çoğu bölgede endemik şekilde sık görülüyor. Bir bölgede görülme sıklığının yüzde 10’dan fazla olması endemik olduğunu gösteriyor. Ülkemizde bazı yerleşim yerlerinde bu oranın yüzde 20 civarına kadar yükselebildiği belirtiliyor.

NODÜLLERİN KANSER RİSKİ YÜZDE 3-5

Tiroit hücrelerinin bir kısmı değişim göstererek kendi kendine gelişen yapılar oluşturabiliyor. Bunlara “tiroit nodülü” adı veriliyor. Bu nodüllerin yüzde 3-5 oranında kanser geliştirme riski bulunuyor. Tiroit hormonlarının kanda fazla olmasına hipertiroidizm, azalması haline ise hipotiroidizm deniyor.

RİSK FAKTÖRLERİ

Kadınların tiroit hastalıkları riskinin erkeklere göre 5-8 kat fazla olduğu belirtiliyor. Ailede tiroit hastalığı bulunuyorsa, tip 1 diyabet, romatizma veya vitiligo gibi otoimmün hastalıklar varsa, yüksek miktarda iyot içeren ilaçlar (bazı kalp ilaçları ve öksürük şurupları) kullanılıp boyun bölgesinden radyasyona maruz kalındıysa tiroit hastalıkları riski artış gösteriyor. Medical Park Bahçelievler Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Gürkan Taşkale, tiroit hastalıklarını fark etmeye yardımcı olan 18 soru ile kendinizi test edebileceğinizi söylüyor ve önemli bilgilendirmelerde bulunuyor.

18 SORUDA TİROİT HASTALIĞINIZI KEŞFEDİN

Tiroit hormonları vücuttaki bütün organlar ve hücreler üzerinde etkili olduğu için hastalık halinde çok fazla sayıda ve değişik şekilde belirti ve bulgular görülebiliyor. Aşağıda belirtilen bulgular ve belirtiler halinde zaman geçirmeden bir uzmana danışılması öneriliyor. İşte tiroid hastası olabileceğinizi anlamanıza yardımcı 18 soru:

1. Boynunuzda şişlik var mı?

Yanıtınız “evet” ise bu şişliğin tiroit bezi kaynaklı olduğu, yutkunulduğunda şişliğin hareket etmesi ile anlaşılır. Bunu anlamak için ayna karşısında bir yudum su içip kendinizi gözlemlemeniz gerekir. Şişlik simetrik olabildiği gibi nodül gelişimi olan hastalarda tek veya çift taraflı asimetrik büyüme de görülebilir.

2. Boynunuzda şişlikle birlikte yutma zorluğu var mı?

Yanıtınız “evet” ise tiroit bezi kaynaklı tiroit kanseri olasılığının araştırılması gerekir.

3. Ses kalınlaşmanız oluyor mu?

Yanıtınız “evet” ise bu durum özellikle hipotiroidizmi düşündürür. Bu hastalıkta konuşurken zorlanma olabilir.

4. Ses kısıklığınız var mı?

Yanıtınız “evet” ise özellikle ilerleyici ses kısıklığı tiroit kanserinin belirtisi olarak değerlendirilebilir.

5. Kadın olarak menstrüasyon değişikliği yaşıyor musunuz?

Yanıtınız “evet” ise tiroit hormon bozuklukları açısından araştırılmanız gerekir. Hipotiroidi kadınlarda regli gecikmesi ile birlikte menstrüasyon miktarında ve süresinde artmaya yol açar. Hipertiroidi sorununda ise regli daha erken olur, menstrüasyon azalır ve süresi kısalır.

6. Kısırlık haliniz var mı?

Tiroid hormon bozuklukları gebe kalmakta zorlanmanın bir nedeni olarak kabul edilir. Kadınlarda tiroit hormon eksikliği, yumurtalık fonksiyonlarında bozulma ve yumurta kalitesinde azalmaya neden olarak kısırlığa yol açabilir. Bu sorun erkeklerde sperm kalitesinin düşmesine neden olabilir.

7. Sık kilo değişikliği yaşar mısınız?

Tiroit hormonları enerji metabolizmasının ana belirleyicilerinden biri olarak kabul edilir. Hipotiroidizmde iştah azalmasına rağmen beklenmedik kilo artışı görülür. Hipertiroidizmde ise iştah artışına rağmen hızlı bir kilo kaybıyla karşılaşılabilir.

8. Kalp çarpıntınız var mı?

Hipertiroidizmde kalp hızlı ve kuvvetli atar. Bu sorunu yaşayan hastalarda kalp atışı göğüs duvarından belirgin şekilde görülebilir. Hipotiroidizmde ise kalp yavaş atımlı, çarpıntı hissi ise daha azdır.

9. Çabuk yorulma ve nefes darlığınız sorunu yaşıyor musunuz?

Hipotiroidi olan hastalar genelde yavaş hareket ederler ve reflekslerinde gecikme olur. Bu kişiler sabah uyandıklarında ve gün içinde kendilerini sürekli olarak yorgun ve halsiz hisseder. Hipertiroidi olan hastalar ise canlı hissetmelerine rağmen hareket ettiklerinde çabuk yorulurlar ve egzersiz kapasiteleri azalır.

10. Terleme bozukluklarınız var mı?

Hipotiroidi olan hastalarda terleme azalır. Hipertiroidli hastalarda ise dinlenme halinde bile dikkat çekecek miktarda terleme görülür.

11. Soğuk tahammülsüzlüğü sorunu yaşıyor musunuz?

Hipotiroidli hastalar soğuk havaya karşı çok hassas olup hassas olmayanlara oranla daha fazla üşür.

12. Sıcak tahammülsüzlüğünüz var mı?

Hipertiroidli hastalar soğuk ve serin havalarda daha rahat iken sıcak günlerde daha fazla terleyip fenalık hissi yaşarlar.

13. Ellerinizde titreme görülüyor mu?

Hipertiroidizmin sık görülen belirtilerinden biri de ellerde titremedir. Bu durum çay veya çorba türü içecekleri tüketirken zorlanmaya neden olur.

14. Uyku bozukluklarınız oluyor mu?

Hipotiroidli hastalar genelde uykuya daha çok meyil gösterip uyanma zorluğu yaşarlar. Hipertiroidizmde ise sıklıkla uykusuzluk sorunu görülür ve hastalar uyandıklarında kendilerini dinlenmemiş hisseder.

15. Derinizde, tırnaklarınızda ve saçlarınızda bozulma var mı?

Hipotiroidizmde saçlar kalınlaşıp kaba ve mat bir görünüm alır. Hipertiroidizmde ise saç telleri cılızlaşır ve dökülme hızı artar. Her iki durumda da “alopesi areata” adı verilen saçkıran şeklinde bölgesel saç kaybı oluşabilir. Nadiren tüm saçın kaybedilmesi sorununa da rastlanabilir.

16. Depresif duygu durum halinde misiniz?

İsteksizlik, hipotiroidizmde sık karşılaşılan bir durum olarak değerlendirilir. Aşırı uyuma isteği ve libido azalması her iki cinsiyeti de etkileyebilir.

17. Sinirlilik haliniz oluyor mu?

Ani hareketlerle birlikte duygu durumdaki değişikler hipertiroidizmde sık görülür ve kişide kavgacı bir ruh hali gelişebilir. Bu hastalarda sıklıkla, öfkenin hemen ardından yaşanan pişmanlık duygusuyla karşılaşılır.

18. Çocuğunuzda büyüme gelişme sorunu var mı?

Çocuklarda boy uzaması ve ergenlik gelişimi için tiroit hormonlarının normal çalışması çok önemlidir. Boy uzamasında bu azalmaya bağlı olarak erken ergenlik veya gecikmiş ergenlikle karşılaşılabilir.

DEĞERLENDİRME:

Eğer yukardaki belirtilen maddelerden biri veya daha fazlasına sahipseniz ve şikâyetleriniz üstteki açıklamalara benziyorsa, tiroit fonksiyonlarınıza bakılması için doktorunuza danışmanızı öneririz. Hekiminizin şikâyetleriniz ışığında yapacağı muayeneden sonra isteyeceği tetkikler aşağıdaki gibi sıralanıyor;

TİROİT HASTALIĞI TANISI NASIL KONUYOR?

Tiroid hormonları için kan testleri: TSH, FT3, FT4, Anti-TPO ve Anti-Tg testleri rutin bakılmakla birlikte endokrinoloji uzmanları tarafından ayırıcı tanıya yönelik ek testler de istenebiliyor.

Radyolojik incelemeler: Tiroit bezinin büyüklüğü, yapısı ve özellikle nodüllerin belirlenmesinde en etkili olan yöntemin boyun ultrasonografisi olduğu belirtiliyor. Bu amaçla ultrasonik ses dalgalarının kullanıldığı ileri teknoloji cihazlardan yararlanılıyor. Bunların basit ve gebelerde kullanılacak kadar güvenli olduğuna dikkat çekiliyor. Bunun dışında tiroit sintigrafisi denilen inceleme ile tiroit bezinin bütününün çalışma hızı ve nodüllerin çalışma oranı (sıcak veya soğuk nodül) tespit edilebiliyor.