Yaşadığınız şey sosyal anksiyete mi, yoksa sadece içe dönüklük mü? Aradaki farklar nelerdir?
Bir planı iptal ettiğinizde gerçekten yalnız kalmak mı istiyorsunuz, yoksa sosyal ortamlarda kaygı mı yaşıyorsunuz? İçe dönüklük ile sosyal anksiyete arasındaki farkları bilmek, kendinizle ilgili önemli farkındalıklar kazanmanıza yardımcı olabilir. İşte bu iki kavram arasındaki temel farklar...
İnsan ilişkileri, sosyal çevre ve bireyin kendini ifade etme biçimi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı insanlar geniş sosyal çevrelerden ve kalabalık etkinliklerden keyif alırken, bazıları daha çok kendi iç dünyalarına dönük olmayı tercih eder. Ancak, içe dönüklük ile sosyal anksiyete arasında sıkça karıştırılan önemli farklar bulunur. Peki, bir kişi gerçekten içe dönük mü, yoksa sosyal anksiyete mi yaşıyor? Bu iki kavram arasındaki temel farklar nelerdir? İşte detaylar…
İÇE DÖNÜKLÜK NEDİR?
İçe dönüklük, bir kişilik özelliğidir ve psikolojik bir rahatsızlık değildir. İçe dönük bireyler, enerjilerini iç dünyalarından alır ve genellikle yalnız vakit geçirmekten keyif alırlar. Sosyal etkileşimleri tamamen reddetmezler ancak yoğun sosyal etkileşimlerden sonra kendilerini yorgun hissedebilirler. Bu kişiler daha az uyarıcı ortamları tercih eder, daha az ancak derin dostluklar kurmaya eğilimlidirler.
İçe dönük bireylerin bazı ortak özellikleri şunlardır:
İyi birer dinleyicidirler.
Karar vermeden önce her ihtimali dikkatlice değerlendirirler.
Çatışmalardan kaçınmayı tercih ederler.
Duygu ve düşüncelerini yazılı veya sanatsal yollarla ifade etmeye meyillidirler.
İçe dönüklük, bireyin sosyal hayattaki tercihlerini etkileyen bir faktör olsa da, günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen bir korku ya da endişe yaratmaz. İçe dönük bir kişi, sosyal ortamlarda bulunabilir ancak zaman zaman yalnız kalmaya ihtiyaç duyar.
SOSYAL ANKSİYETE NEDİR?
Sosyal anksiyete bozukluğu, bireyin sosyal durumlarda yoğun stres, korku ve endişe yaşamasına neden olan bir ruh sağlığı sorunudur. Bu kişiler, başkaları tarafından yargılanmaktan, olumsuz değerlendirilmekten ya da küçük düşmekten aşırı derecede korkarlar. Sosyal anksiyete, bireyin günlük yaşamını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Sosyal anksiyete belirtileri şunları içerebilir:
Topluluk içinde konuşurken aşırı terleme, titreme ve kalp çarpıntısı yaşamak.
Yeni insanlarla tanışmaktan kaçınmak.
Sosyal etkileşimlerden sonra sürekli olarak yaptıklarını sorgulamak.
Göz teması kurmaktan kaçınmak.
Toplum içinde hata yapmaktan aşırı korkmak.
Sosyal anksiyete, içe dönüklüğün aksine, bireyin isteğine rağmen sosyal etkileşimden kaçınmasına neden olabilir. Yani kişi, sosyal ortamlarda bulunmayı isteyebilir ancak yoğun kaygı nedeniyle bu ortamlardan kaçınır.
İÇE DÖNÜKLÜK VE SOSYAL ANKSİYETE ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR
İçe dönüklük ve sosyal anksiyete arasındaki en önemli farklardan biri, sosyal ortamlara yönelik tutumdur. İçe dönük bireyler, yalnız vakit geçirmekten hoşlanırlar ve sosyal etkileşimden sonra dinlenmeye ihtiyaç duyarlar. Ancak, bu durum kaygıya neden olmaz. Sosyal anksiyete yaşayan bireyler ise yalnız kalmayı tercih ettiklerinden değil, sosyal etkileşimlerden korktukları için izole olmayı seçerler.
İşte iki durum arasındaki belirgin farklar:
İçe dönüklük, bir kişilik özelliğidir; sosyal anksiyete ise bir ruh sağlığı sorunudur.
İçe dönük bireyler sosyal etkileşimden sonra yorgun hissederler ancak bu onlar için büyük bir stres kaynağı değildir. Sosyal anksiyete yaşayan bireyler ise sosyal ortamlardan tamamen kaçınmak isteyebilir.
İçe dönük bireyler, yalnız kalmayı keyifli ve rahatlatıcı bulurlar. Sosyal anksiyete yaşayanlar ise yalnızlığı korku ve kaygıdan kaçış olarak görürler.
SOSYAL ANKSİYETE VE İÇE DÖNÜKLÜK BİR ARADA OLABİLİR Mİ?
Evet, bir birey hem içe dönük hem de sosyal anksiyete sahibi olabilir. İçe dönüklük, bireyin doğuştan gelen kişilik özelliğidir, ancak sosyal anksiyete zamanla gelişebilir ve öğrenilmiş bir tepki olabilir. Örneğin, içe dönük bir kişi sosyal anksiyete geliştirdiğinde, yalnız kalmayı gerçekten sevdiği için değil, insanlarla etkileşime girerken yaşadığı korku nedeniyle yalnız kalmayı tercih edebilir.
Ancak, içe dönüklük tek başına bir sorun teşkil etmezken, sosyal anksiyete bireyin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir ve profesyonel destek gerektirebilir.
İÇE DÖNÜK MÜYÜM, YOKSA SOSYAL ANKSİYETE Mİ YAŞIYORUM?
Eğer sosyal ortamlarda bulunmak size sadece enerji kaybettiriyorsa ancak bundan korku duymuyorsanız, büyük ihtimalle içe dönüksünüz. Ancak, sosyal etkileşimler sırasında yoğun kaygı, terleme, titreme gibi fiziksel belirtiler yaşıyorsanız ve sosyal durumları baştan reddetme eğilimindeyseniz, sosyal anksiyete ile karşı karşıya olabilirsiniz.
Eğer bu belirtileri sıkça yaşıyorsanız ve yaşam kalitenizi olumsuz etkiliyorsa, bir ruh sağlığı uzmanından destek almak faydalı olabilir.
Kaynak: Healthline, Mental Health America
