Yazıdan matematiğe sayısız keşif yaptılar... Unutulmuş medeniyeti yeniden keşfedin: Antik Sümer Uygarlığı hakkında 10 ilginç gerçek!

Mezopotamya'nın verimli topraklarında doğan Sümerler, yazıyı icat eden ve gelişmiş şehir devletleri kuran ilk medeniyetlerden biri olarak bilinir. Matematikten savaş taktiklerine ve edebiyata kadar birçok alanda öncü olan Sümerler, tarihe yön vermiştir. Peki, bu kadim uygarlık hakkında bilinmeyen ilginç detaylar neler? İşte detaylar...

Giriş: 17.02.2025 - 09:30 Güncelleme: 17.02.2025 - 09:30

Tarihin ilk büyük uygarlıklarından biri olan Sümerler, uzun süre unutulduktan sonra 19. yüzyılda yapılan arkeolojik kazılarla yeniden keşfedildi. Çivi yazısıyla kayıt altına alınan tabletler, Sümerlerin gelişmiş bir topluma sahip olduğunu gözler önüne serdi. Peki, Sümerler hangi alanlarda insanlığa katkı sağladı? İşte detaylar...

Sümerlerin Mezopotamya'da ne zaman ortaya çıktığı hala tartışmalı olsa da, arkeolojik bulgular bu uygarlığın M.Ö. 4. binyılda yaklaşık on iki şehir devleti kurduğunu gösteriyor. Bu şehirler genellikle etrafı duvarlarla çevrili olup, merkezlerinde ziggurat olarak bilinen basamaklı tapınaklar bulunuyordu.

REKLAM

Sümerlerin en büyük ve en eski şehirlerinden biri Uruk'tu. Yaklaşık 80.000 kişilik nüfusuyla döneminin en kalabalık kentlerinden biri olan Uruk, ticaretin kalbinin attığı yerlerden biriydi.

Sümerlerde krallar listesi bulunur ve bu listede gösterilen bir isim oldukça dikkat çekicidir: Kubaba. M.Ö. 2500 yıllarında yaşayan Kubaba, Sümerlerin bilinen tek kadın hükümdarıdır. Hakkında fazla bilgi bulunmasa da, Kish şehrinin temellerini sağlamlaştırdığı ve kendi hanedanlığını kurduğu kayıtlara geçmiştir.

Sümer şehir devletleri, sık sık birbirleriyle savaş halindeydi. En bilinen savaşlardan biri, Lagash Kralı Eannatum'un Umma şehrini fethetmesiydi. Eannatum, zaferini "Akbaba Stelı" adı verilen bir anıt ile ölümsüzleştirdi.

Sümerler, askeri stratejileriyle de bilinirlerdi. Muhtemelen tarihte ilk kez "falanks" düzeni onlar tarafından geliştirilmiştir. Ancak bu iç savaşlar, dış tehditlere karşı zayıf düşmelerine de neden oldu.

Sümerler, tarihin ilk bira üreticileri arasında yer alır. M.Ö. 4. binyılda bira yapımıyla ilgili kanıtlara rastlanmıştır. Bira, Sümerler için yalnızca bir içecek değil aynı zamanda gıda olarak kullanılıyordu. O kadar önem verilirdi ki, "Ninkasi" adında bir bira tanrıçaları vardı.

REKLAM

Sümerler, yazının mucitleri olarak bilinir. M.Ö. 3400 yıllarında geliştirilen çivi yazısı, kil tabletler üzerine şekiller çizilerek kaydediliyordu. Zamanla sadece ticari kayıtlar için değil, edebi eserler ve kanun metinleri için de kullanıldı. Hatta bu yazı sistemi, 3000 yıldan fazla kullanıldı.

Sümerler, Mezopotamya'da bulunmayan malzemeleri temin edebilmek için geniş bir ticaret ağı oluşturmuşlardı. Bakır için Bahreyn'e, sedir ağaçları için Anadolu'ya ve değerli taşlar için Hindistan'a kadar seyahat ettiler.

Dünyanın bilinen en eski edebi eserlerinden biri olan "Gılgamış Destanı", Sümer Kralı Gılgamış'ın olağanüstü maceralarını anlatır. Ancak bu hikayenin gerçekte yaşamış bir figüre dayandığı düşünülüyor. Gılgamış, Uruk kentinin beşinci kralı olarak kabul edilmiştir.

Sümerler, bugün hala kullanılan 60 tabanlı matematik sistemini geliştirmişlerdir. Bu sistem, saatleri 60 dakikaya, dakikaları ise 60 saniyeye bölme fikrine dayanmaktadır.

Sümerlerin tarih sahnesinden silinmesiyle birlikte, bu uygarlık hakkındaki bilgiler de unutulmuştu. Ancak 19. yüzyılda Fransız ve Britanyalı arkeologlar, Mezopotamya'daki kazılarda Sümerlere ait eserleri ortaya çıkardı.

Kaynak: History, Townshend International School