Yeni çağın tehditleri ve bağımlılık
Sadece sanal bahis ve kumar değil, yeni çağın tehditleri, "bağımlılık" adı altında teknolojinin de gelişimiyle birlikte ailemize, evimize, ocağımıza giriyor; toplumu derinden ve etkili bir şekilde çürütüp yok ediyor. Habertürk'ten Bülent Aydemir yazdı..
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, artık bir ulusal güvenlik meselesine dönüşen yasa dışı bahis ve sanal kumarla mücadele konusunda harekete geçtiklerini belirterek, “Çok sayıda insanımızı pençesine düşüren, nice ocağı söndüren bu bela daha da çetrefilleşmeden kökünün kurutulması gerekliliğinin bilincindeyiz. Bu sorunun üzerine tüm kapasitemizle gideceğiz. Siyaset üstü olarak gördüğümüz bu meselede herkesin, toplumun tüm kesimlerinin güçlü desteğini bekliyoruz" diyerek aslında ulusal bir mücadelenin startını verdi.
Daha önce yasa dışı bahis ve sanal kumarla ilgili birçok yazıyı kaleme almıştım. Gece nöbeti tutan güvenlik görevlilerinden tutun da gençlere, ev hanımlarına, öğrencilere, çocuklara kadar; toplumun neredeyse bütün kesimlerini ağına alan bu yeni çağın belasıyla ilgili ulusal bir mücadeleye büyük ihtiyaç duyuluyor.
Bu sebeple intihar vakalarının da arttığını kayda geçirmeliyim... Sadece sanal bahis ve kumar değil, yeni çağın tehditleri, “bağımlılık” adı altında teknolojinin de gelişimiyle birlikte ailemize, evimize, ocağımıza giriyor; toplumu derinden ve etkili bir şekilde çürütüp yok ediyor.
2019/sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile kurulan Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu; uyuşturucu, alkol, tütün gibi madde bağımlılıkları ile kumar, teknoloji bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılıklarla mücadele çalışmalarının kararlılıkla sürdürülmesi, kurumlar arasında koordinasyonun tesis edilmesini amaçlıyor. Kurul, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın başkanlığında; Adalet, Aile ve Sosyal Hizmetler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Gençlik ve Spor, Hazine ve Maliye, İçişleri, Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Orman, Ticaret, Ulaştırma ve Altyapı Bakanları ile Cumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Başkanvekilinden müteşekkil.
Kurul; tütün, alkol, uyuşturucu ve davranışsal bağımlılıklarla mücadele alanında ulusal ve yerel düzeyde çalışmalar yürütürken her bir başlıkta eylem planları hazırlıyor. Ekim 2024 itibarıyla yürürlüğe giren 2024-2028 dönemini içeren Tütün Kontrolü Stratejisi ve Eylem Planı, Uyuşturucu İle Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve eylem planları bağımlılıkla mücadele çalışmalarının yol haritasını oluşturuyor. Sanal Ortamda Yasadışı Bahis ve Kumar Suçuyla Mücadele ile ilgili kurumlar arası koordinasyon toplantıları devam ederken, hazırlanan eylem planı son kabine toplantısında görüşülüp yürürlüğe sokuldu.
UYUŞTURUCUYA ULAŞMAK KOLAYLAŞTI
Yeni çağın tehditleri çok farklı biçimlerde, daha kolay ve sinsi biçimlerde en yakınımıza giriyor. Bunlar artık bireysel tehdit ve tehlike olarak görülmüyor, aynı zamanda ulusal güvenlik sorunu ve saldırı olarak değerlendiriliyor. Bilimsel araştırma raporları Türkiye’de gençlerin yüzde 31,3'ünün sık sık sigara içtiğini, yüzde 4,9'unun sık sık alkol aldığını, yüzde 4,1'inin bir kez uyuşturucu kullandığını, yüzde 1,2'sinin ara sıra uyuşturucu kullandığını, yüzde 1,1'inin ise sık sık uyuşturucu kullandığını ifade ediyor. Yeşilay’ın son açıkladığı kapsamlı kumar raporu; kumara başlama yaşının 15’e kadar düştüğünü, Türkiye’de 15 yaşın üzerindeki her 10 kişiden birinin hayatında en az bir kez kumar oynadığını ve en riskli grubun gençler olduğunu ortaya koyuyor.
Sonuç olarak araştırmalar Türkiye'de gençlerin yüzde 50'sinin bağımlılık riski altında olduğunu gösteriyor. Önümüzdeki tablo acı ve çok çarpıcı: Hayat pahalılığı artıyor, üniversite okumak ekonomik açıdan büyük külfet. Herhangi bir üniversiteden mezun olsanız bile, çok ekstrem örnekler dışında önünüzde süpermarkette kasiyerlik gibi bir kariyer duruyor. Bu ortamda gençleri zehirlemek zor olmuyor. Uyuşturucu ya da kumar tacirlerinin elde ettikleri kazanç bir yana gençliği bile bile zehirliyorlar. Üstelik öyle bir noktaya geldi ki uyuşturucuya ulaşmak artık çok kolay ve gündelik hayatta çok basit şekilde kullanıma sunuluyor. Çeşit-çeşit uyuşturucu çocukların ellerinde geziyor.
Gençliği kazanmak, ayağa kaldırmak gerekiyor. Böyle giderse yakında askere alınacak genç dahi bulunamayacak. Sıkıntılı bir coğrafyada bulunan ülkemizin böyle hayati bir riski göz ardı edemeyeceği çok açık.
15 YAŞIN ALTINA İNDİ
İnsani Hayat Derneği’nin raporuna göre; Türkiye’de genel popülasyon içerisinde uyuşturucu madde kullanımına bakıldığında; en güncel verilerin Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi’nin (TUBİM) 2011 yılına ait olduğu görülüyor. Bu araştırmanın verilerine göre; 15-64 yaş grubunda herhangi bir uyuşturucu maddeyi en az bir defa deneyenlerin oranı yüzde 2,7. Bu oranın yaş gruplarına göre dağılımı ise 15-24 yaş arası yüzde 2,9. 24-44 yaş arası yüzde 2,8 ve 44-65 yaş arası yüzde 2,3. Araştırmanın sonuçlarına göre; madde türleri arasında esrar en fazla kullanılan uyuşturucu madde olarak öne çıkıyor. Şimdi esrarın yerini daha ucuz ve yaygın olarak sentetik uyuşturucular ve metamfetamin bazlı uyuşturucu maddeler aldı.
Emniyet Genel Müdürlüğü 2024 Türkiye Uyuşturucu Raporuna göre ise; Bugün dünyada ve ülkemizde tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar çok ve çeşitli uyuşturucu türü bulunuyor. Özellikle son yıllarda geleneksel uyuşturucuların yanı sıra kimyasal yöntemlerle üretilen sentetik uyuşturucuların ortaya çıkışı, sorunun karmaşıklığını daha da artırıyor.
Metamfetamin ve fentanil gibi maddelerin yarattığı yeni tehditler, uyuşturucuyla mücadelenin çok boyutlu ve karmaşık bir sorun olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Uyuşturucuyla mücadele sadece bir ulusal güvenlik meselesi değil, aynı zamanda toplumun sağlığını ve geleceğini yakından ilgilendiren bir sorun olarak görülüyor. Bu nedenle, sorunun tüm boyutlarıyla ele alınması ve bütüncül bir yaklaşımla mücadele edilmesi gerekiyor. Eğitim, önleme, tedavi, rehabilitasyon ve sosyal uyum gibi farklı alanlarda yürütülen çalışmaların yanı sıra, ulusal ve uluslararası düzeyde iş birliğinin güçlendirilmesi de büyük önem taşıyor.
5 YILLIK EYLEM PLANI
Uyuşturucu ile mücadele alanında çalışan tüm kurum ve kuruluşların yapacakları faaliyetlerin planlanmasını sağlayan 2024-2028 Uyuşturucu ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı uygulanmaya başlandı. Güvenlik güçleri uyuşturucu ticareti yapanlara yönelik çok yoğun bir mücadele veriyor ancak bunun kullanımının engellenmesi çalışmalarıyla desteklenmesi gerekiyor.
Türkiye’de 2023 yılında gerçekleşen 251 bin 851 uyuşturucu olayının suç türlerine göre dağılımı incelendiğinde; 207 bin 971 olayın (yüzde 82,6) kullanma amaçlı uyuşturucu madde satın almak/kabul etmek/ bulundurmak olduğu ortaya çıktı. Bu yakalamalarda; 38 bin 21 olayın ise (yüzde 15,1) uyuşturucu madde imal ve ticaretinden kaynaklandığı tespit edildi. Uyuşturucuyla mücadele çok boyutlu, çok katmanlı ve çok kapsamlı bir mücadele olarak karşımıza çıkıyor. Sentetik kannabinoidler; uyuşturucu ve hayal gösterici etkileri olan, tamamen sentetik narkotik bir maddedir. 300’e yakın kimyasal çeşidi biliniyor. Ülkemize yasa dışı yollarla Uzakdoğu’dan getirilen ham maddenin çözülmesi oldukça kolaydır. Çoğaltılması için profesyonel laboratuvar gerekmiyor. İçine haşere ve tarım ilacı gibi zehirli katkılar ekleniyor. Bu maddelerin yakalanmasında bir önceki yıla göre yüzde 88,8 oranında artış gerçekleşti. 2023 yılında ülke tarihindeki en yüksek metamfetamin yakalama miktarına ulaşıldı. Bu da yüzde 60’lık bir artışa tekabül ediyor.
GENÇ İŞSİZLİĞİ İLE MÜCADELE
Bu sorunun bir ayağını da işsizlik ve özellikle genç işsizliği oluşturuyor. Kovid-19 salgınının en çok etkilediği kesim olan 15-24 yaş arası bireylerde görülen işsizlik TÜİK’in verilerine göre bir önceki aya göre 0.8 puan artarak yüzde 16 oldu. Genç İşsizliği Oranı’nın 2026’da yüzde 16.10, 2027’de yüzde 15.7 olması öngörülüyor. İşgücü piyasasındaki sorunlar özellikle genç nüfusu etkiliyor. Nitelikli bireyler yetiştirilmesi ve yetiştirilen bireylerin işgücüne katılarak üretimde yer almalarının sağlanmasına yönelik politikalara ihtiyaç duyuluyor. Ülkemizi ve yeni nesilleri emanet edeceğimiz gençleri kazanmazsak geleceğimizi kazanamayız. Bu bir ulusal güvenlik sorunudur!..
