Yıkımın bedeli: 70 milyar dolar... Gazze’yi ayağa kaldırmak için zaman, para ve vicdan gerekiyor

UNDP yetkilileri, yeniden inşa sürecinin “yalnızca fiziksel bir toparlanma değil, aynı zamanda toplumsal bir onarım süreci” olduğunu vurguluyor.

Soykırım tartışması: İsrail uluslararası hukuk önünde

BM özel raportörleri ve uluslararası hukukçular, İsrail’in Gazze’de gerçekleştirdiği eylemleri açıkça “soykırım” olarak nitelendiriyor.Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın başvurusuyla açılan davada İsrail’e yönelik ihtiyati tedbir kararları almış, “soykırımın önlenmesi” ve “insani yardımların girişine izin verilmesi” yönünde çağrılar yapmıştı.

Ancak İsrail hükümeti bu kararlara rağmen yakıt, gıda ve ilaç girişini engellemeyi sürdürdü. BM’den Olga Cherevko’nun açıklamasına göre, İsrail tam yedi ay boyunca Gazze’ye tek bir litre pişirme yakıtının dahi girişine izin vermedi.

Bu uygulamalar, hem BM Güvenlik Konseyi hem de uluslararası hukuk çevrelerinde, İsrail’in uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiği ve savaş suçları işlediği yönündeki görüşleri güçlendirdi.

Gazze’nin yıkımı: Rakamlarla savaşın bedeli

Gazze’de iki yıl süren savaşın bıraktığı tablo, bir bölgenin değil, bir halkın tamamen yok edilmeye çalışıldığını gösteriyor.

• Can kaybı: Yaklaşık 67 bin 75 kişi hayatını kaybetti.

• Yaralı: 169 bin 430 kişi yaralandı.

• Yıkılan konut: Yaklaşık 283 bin konut tamamen veya kısmen yıkıldı.

• Okullar: 432 okul doğrudan isabet aldı, Gazze’deki eğitim kurumlarının %95’i kullanılamaz durumda.

• Hastaneler: Sağlık tesislerinin %94’ü kullanılamaz hale geldi.

• İbadethaneler: 800’den fazla cami ve 3 kilise yıkıldı.

• Enkaz miktarı: Yaklaşık 55 milyon ton.

• Yakıt erişimi: İsrail’in ablukası nedeniyle aylarca sıfır düzeyinde.

Bu tablo, BM ajanslarının “Gazze’nin her anlamda yeniden doğması gerektiği” değerlendirmesini haklı çıkarıyor.

Arap ve Batı basını: “Enkazın altındaki insanlık”

Arap medyasında The New Arab ve Al-Quds Al-Arabi, “Gazze’nin yeniden inşası yalnızca mühendislik değil, adalet meselesi” başlıklarıyla durumu manşete taşıdı.

İngiliz basınında Reuters, “70 milyar dolarlık enkaz” manşetiyle dikkat çekerken, The Guardian yazarı Bethan McKernan, “Gazze’nin yeniden inşası için değil, varoluşu için mücadele veriliyor” ifadelerini kullandı.

Washington Post ise analizinde, Gazze’deki savaşın “yalnızca binaları değil, gelecek kuşakların umutlarını da yerle bir ettiğini” yazdı.

BM’nin öncelikli planı: Enkazdan adalete

UNDP’nin hazırladığı rapora göre yeniden inşa süreci şu başlıklarda yürütülecek:

1. Acil enkaz temizliği: 55 milyon tonluk yıkıntının bertaraf edilmesi.

2. Altyapının onarımı: Su, elektrik, hastaneler ve iletişim ağlarının yeniden kurulması.

3. Uluslararası finansman: Arap, Avrupa ve ABD merkezli bağış konferansları.

4. Hukuk ve hesap verebilirlik: Soykırım suçlarının belgelenmesi ve yargılanması.

5. Toplumsal iyileşme: Psikolojik destek, eğitim reformu ve barınma projeleri.

Gazze’nin külleri arasında: Bir halk yeniden doğuyor

Gazze, iki yıl boyunca açlık, susuzluk, bombardıman ve yalnızlık arasında direndi.Bugün sokaklarda sessizlik varsa, bu sessizlik yıkımın değil, direnişin sesi.Şimdi önlerinde uzun ve acı bir yol var: adaletle yeniden inşa.

Bu topraklarda yeniden yükselen her bina, bir daha hiçbir çocuğun yıkıntıların arasında büyümemesi için; her okul, bir halkın hafızasını geri kazanmak için yapılacak.

Dünya basınında Gazze

Reuters, Cenevre’deki UNDP toplantısına dayanarak, Gazze’nin yeniden inşasının modern tarihin en maliyetli sivil restorasyon girişimlerinden biri olacağını yazdı.

Haberde “55 milyon tonluk enkaz”ın temizlenmesinin en az on yıl sürebileceği, yeniden yapılanmanın “siyasi istikrardan çok daha zor” olacağı belirtildi.

The Guardian, savaşın ardından Gazze’yi “iki kez gömülmüş bir şehir” olarak tanımladı: Bir kez İsrail bombalarıyla, bir kez de dünyanın sessizliğiyle.

Yazıda, BM’nin 70 milyar dolarlık tahmininin “soykırımın ekonomik yüzü” olduğu vurgulandı.

Washington Post, Gazze’deki yıkımın gelecek kuşaklar üzerindeki kalıcı etkilerine odaklandı.

Gazeteye göre, savaşta 18 yaş altı nüfusun üçte ikisi evini kaybetti; eğitim altyapısının %95’i yok oldu. Analiz, “Gazze’nin yeniden inşası bir mühendislik değil, vicdan meselesidir” ifadeleriyle sona erdi.

New York Times, “Gazze artık yaşanabilir değil” başlığıyla, BM’nin bölgeyi 21. yüzyılın en büyük kentsel yıkımı olarak tanımladığını yazdı.

Haberde, Gazze’nin elektrik altyapısının %98’inin, su şebekesinin ise %80’inin tahrip olduğu belirtildi.

El Cezire, “Küllerden yükselmek değil, adaleti beklemek” ifadesini manşete taşıdı.

Haberde, Gazze halkının “yardım değil, hesap sorulmasını” talep ettiği; İsrail’in uyguladığı ablukanın BM kararlarını hiçe saydığı vurgulandı.

The New Arab, yeniden inşa sürecinin yalnızca fiziksel değil, kültürel bir hafıza mücadelesi olduğunu yazdı.

Makalede, “Gazze’nin her duvarında, her yıkıntısında kimlik ve hafıza savaşı var” ifadeleri kullanıldı.

Le Monde, Fransız hükümetinin de dahil olduğu uluslararası fon arayışlarını değerlendirerek, “70 milyar dolar yeterli olmayacak, çünkü enkazın altında bir nesil gömülü” yorumunu yaptı.

Haberde, Avrupa ülkelerinin destek açıklamalarına rağmen somut kaynak aktarımının yetersizliği eleştirildi.

Alman Der Spiegel, Gazze’yi “insanlığın aynasında bir utanç anıtı” olarak tanımladı.

Haberde, BM verilerine dayanarak Gazze’de hastanelerin %94’ünün işlevsiz kaldığı ve yakıt blokajının 200 binden fazla hastayı etkilediği belirtildi.

Anadolu Ajansı, UNDP’nin Cenevre açıklamasını “Gazze’nin yeniden inşası 70 milyar dolar, ama adalet çok daha pahalı” başlığıyla geçti.

Haberde, Türkiye’nin uluslararası yardım konferansına ev sahipliği yapabileceği değerlendirildi.

BBC World Service, analizinde “Bu savaş, yalnızca Gazze’yi değil, insanlığın vicdanını da yıktı” cümlesiyle dikkat çekti.

Haberde, UNDP’nin tahminiyle birlikte BM’nin 1945’ten bu yana yürüttüğü en büyük sivil yeniden inşa operasyonunun başlayacağı aktarıldı