5 evrede terörsüz Türkiye! İlk evre ne zaman başladı? Hangi evredeyiz, son evre ne?
PKK'nın fesih ve silah bırakma kararı sonrası "Terörsüz Türkiye" sürecinde kritik bir aşama geride kaldı. Güvenlik kaynakları, bölgede etkileri uzun yıllar sürecek sürecin beş evreli bir şekilde ele alındığını ve sürdürüldüğünü vurguladı. Buna göre; sürecin ilk evresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın son Malazgirt ve 30 Ağustos Zafer Bayramı törenlerinde yaptığı "iç cephe" çıkışıyla başladı. İkinci evre ise Öcalan çağrısının geldiği 27 Şubat'tan, PKK'nın fesih kararını açıkladığı 12 Mayıs tarihine kadar sürdü. Şimdi ise üçüncü evre, yani silah bırakma süreci başladı. Peki, hem bu aşamada hem de sonrasında gelecek diğer iki evrede neler yaşanacak? YPG, PJAK ne olacak? Silahlar nasıl toplanacak? Silah bırakma sürecine üçüncü ülkeler dahil edilecek mi? Üçüncü evrede hangi adımlar gelebilir? Bu sorular ve daha fazlasının yanıtı haberimizde...
HABERTÜRK’ün güvenlik kaynaklarından edindiği bilgilere göre; bölgede etkileri uzun yıllar sürecek ve mali boyutu trilyon dolarları bulan Terörsüz Türkiye hedefine ulaşılması için 5 evreli bir plan devreye alındı. Kaynaklar; 5 evreyi şu şekilde özetledi:
BİRİNCİ EVRE
Sürecin ilk evresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Malazgirt ve 30 Ağustos Zafer Bayramı törenlerinde yaptığı “iç cepheyi güçlendirme” çıkışıyla başladı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 1 Ekim’de DEM’lilerle tokalaşması süreci ivme kazandırdı. İlk evre, MHP Lideri Bahçeli’nin 22 Ekim’de yaptığı tarihi çağrı ile tamamlandı.
İKİNCİ EVRE
27 Şubat-12 Mayıs tarihlerini kapsayan ikinci evrede, Öcalan’ın çağrısının hazırlanması ve DEM Parti’nin siyasi aktörlerle yürüttüğü temaslar ön plandaydı. Bu süreçte istihbarat birimleri altyapıyı şekillendirdi. Silahlı mücadele ile siyasi çözüm arayışları arasında hassas bir denge korunmaya çalışıldı. Bu süreçte önce Öcalan’ın çağrısı geldi, ardından da bu çağrıya uyan örgüt kongresini toplayarak fesih ve silah bırakma kararı aldı.
ÜÇÜNCÜ EVRE
12 Mayıs itibarıyla başlayan üçüncü evre, fesih ve silah bırakma sürecine geçişi temsil ediyor. Süreç, farklı coğrafyalarda kendi koşullarına göre yapılandırılıyor. Irak’ta Kandil, Metina ve Zap gibi bölgeler boşaltılacak; bu kapsamda Irak hükümetiyle iş birliği yürütülüyor. Suriye’de ise Kürt unsurların Şam hükümetine barışçıl entegrasyonu hedefleniyor. ABD’nin bölgeden yıl sonuna kadar büyük oranda çekileceği, geride sınırlı asker bırakabileceği değerlendiriliyor. İran’daki PJAK için de tasfiye hedefi var; burada da İran’ın yapıcı rol üstlenmesinin önemli olacağı değerlendiriliyor.
SİLAH BIRAKMADA 3-4 AY HEDEFİ
Türkiye sınırları içerisindeki PKK mensubu sayısının 50-100 arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu kişilerin silahlarının da toplanması için hazırlıklar başladı. Halen Irak’ta bulunan, Türkiye’de herhangi bir suç kaydı olmayanlar için geri dönüşte yasal bir engel bulunmadığına dikkat çekiliyor. Güvenlik kaynakları, silah bırakma evresinin 3-4 ay gibi bir sürede tamamlanmasının hedeflendiğini dile getirdi. Peki, üst düzey örgüt mensuplarının durumları ne olacak? Kaynaklar; örgüt elebaşlarına, silah bırakma sonrası hayatlarını nerede sürdüreceklerine dair bir telkinde bulunulmayacağını da bildirdi. Örgütün tepe yöneticileri Irak’ta Süleymaniye gibi şehirlerde kalabileceği gibi üçüncü ülkelere de geçebilecek.
SİLAH BIRAKMA EVRESİNDE HANGİ ADIMLAR GELEBİLİR?
Silah bırakma süreciyle eş zamanlı olarak hasta ve yaşlı mahkumların tahliyesi, kayyum uygulamalarıyla ilgili çözüm arayışları ve Öcalan’ın infaz koşullarında yasal haklara uygun iyileştirme yapılması gibi düzenlemeler de gündeme gelebilecek. Bu kapsamda; Öcalan daha geniş ve rahat bir ziyaretçi imkanına kavuşabilir. Elbette bu adımların atılmasında siyaset kurumunun inisiyatif alması gerekiyor. Tüm bu düzenlemeleri içeren bir infaz düzenlemesi yakın zamanda Meclis gündemine gelebilir.
DÖRDÜNCÜ EVRE
Dördüncü evre; demokratikleşme ve yasal düzenlemeler dönemi olacak. Bu aşamada Meclis aktif rol alacak. Siyasi partiler arasında mümkün olan en geniş uzlaşı ile bir dizi yasal düzenleme hayata geçirilecek.
BEŞİNCİ EVRE
Sürecin son aşaması ise sosyolojik ve psikolojik bütünleşmeye dayanıyor. Bu evre, en uzun ve zorlu kısım olarak değerlendiriliyor.
ÜÇÜNCÜ TARAF YOK
Güvenlik kaynakları; önümüzdeki süreçte Diyarbakır anneleri örneğinde olduğu gibi, ailelerine kavuşan çocuk sayısında artış yaşanacağına da dikkat çekti. Silah bırakma noktalarında ise herhangi bir üçüncü taraf ya da uluslararası gözlemci yer almayacak. Güvenlik kaynakları, atılacak her olumlu adımın bir sonraki aşamayı kolaylaştıracağını, provokasyonlara karşı ise dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
MALİYET: 1.8 TRİLYON DOLAR
Güvenlik kaynakları; 40 yılı aşkın bir süredir devam eden terörün Türkiye maliyetine dair de hesaplamalar yapıldığını kaydetti. Buna göre; 600 milyar dolardan başlayan maliyet projeksiyonu, fırsatlar ve kayıplar eklenince 1.8 trilyon dolara kadar çıkıyor.
