Tourette Sendromu nedir? Tourette Sendromu'nun belirtileri nelerdir?

Tourette Sendromu çoğu zaman fark edilmeyen ve uzun bir süre varlığını sürdüren bir hastalık olarak bilinir. Genellikle çocuklarda görülen bu takıntılı durum, anne ve babalar tarafından çoğu zaman fark edilmez. Anne ve babaların dikkat etmesi gereken Tourette Sendromu'nun belirtileri nelerdir? Detaylar haberimizde...

Giriş: 12.02.2025 - 07:30 Güncelleme: 12.02.2025 - 07:30

Bu sendroma dikkat! Uzun süre devam edebiliyor

Kişilerin istemsizce ve kontrol etmekte zorlandığı, yapmaktan kendini alıkoyamadığı bir durum olarak bilinir. Hastalığın detaylarına birlikte bakalım.

Tourette sendromunun nedenleri henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak araştırmalar bu nörolojik bozukluğun genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşimi sonucu ortaya çıktığını göstermektedir. Tourette sendromu, genellikle aile bireylerinde de benzer tik bozukluklarının görüldüğü durumlarda daha yaygındır, bu da kalıtsal faktörlerin önemli bir rol oynadığını düşündürmektedir.

REKLAM

Beyindeki nörotransmitter adı verilen kimyasallar, sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlar ve bu kimyasalların dengesizliği Tourette sendromunun gelişimine katkıda bulunabilir. Özellikle dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterler, beynin hareket ve duyguları kontrol eden bölgelerinde önemli bir rol oynar. Bu kimyasalların dengesizliği, tiklerin ortaya çıkmasına ve şiddetlenmesine neden olabilir.

Tourette sendromunun gelişiminde cinsiyet de önemli bir faktördür. Yapılan çalışmalar, erkeklerin Tourette sendromu geliştirme olasılığının kadınlardan üç ila dört kat daha fazla olduğunu göstermektedir. Bu farkın neden kaynaklandığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, hormonal farklılıklar ve genetik yatkınlık gibi faktörlerin bu duruma katkıda bulunabileceği düşünülmektedir.

Tourette sendromu olan kişilerde tik isteği öncesinde bir dürtü söz konusudur. Uyarıcı bu dürtüler ancak dürtüsü yaklaşan tiki gerçekleştirdikten sonra durur.

İlk belirtileri baş ve boyun bölgesinde ortaya çıkan motor tikler olan tourette sendromunun belirtileri şunlardır:

REKLAM

- Ani, kısa ve aralıklı hareketler veya sesler

- Göz kırpma

- Yüz ekşitme

- Omuz silkme

- Öksürme

- Boğaz temizleme

- Kafasını veya uzuvlarını sallama

- Zıplama

- Eşyalara veya insanlara dokunma

Tourette sendromunda görülen tikler 2 türe ayrılır. Bunlar motor ve vokal tiklerdir:

Motor Tikler: Motor tikler vücudun hareketleridir. Motor tiklerin örnekleri arasında göz kırpma, omuz silkme, başı veya bir kolu sallama gibi hareketler yer alır.

Vokal Tikler: Vokal tikler, bir kişinin sesiyle yaptığı tiklerdir. Vokal tiklerin örnekleri arasında mırıldanma, boğazı temizleme, öksürme veya bir kelime veya cümleyi bağırma sayılabilir.

Tikler etkilenen kas gruplarına göre basit tikler ve karmaşık tikler olarak da ikiye ayrılır.

Basit tikler: Tek bir kas grubunun hareketi ile olan tikler basit tik olmaktadır. Göz kısmak veya koklamak basit tiklere örnek verilebilir.

Karmaşık tikler: Birden çok kas grubunun veya vücut parçasının dahil olduğu, bir dizi hareket gibi gözlenenler tiklerdir. Bir kolu çekerken başı sallamak ve sonra yukarı zıplamak karmaşık tiklere örnek sayılabilir.

REKLAM

Tik hastalığı herhangi bir ırk, etnik grup ya da cinsiyetten insanlarda görülebilir. Genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde başlayan ancak yetişkinlikte de kendini gösteren tik hastalığı araştırmalar dikkate alındığında erkeklerde kızlara oranla daha yaygın olduğu fark edilir. Bununla birlikte genellikle 2 ve 15 yaşları arasında semptomlar başlar ve en yoğun olduğu dönem ergenlik dönemidir. Ailesinde tik hastalığı bulunan başka nörolojik bozuklukları olan kişilerde de hafif veya şiddetli tik hastalığı görülebilir.

Her tik Tourette sendromu değildir. Tik sahibi olan bir kişiye Tourette sendromu tanısı konulması için tiklerin bir yıldan uzun süredir devam ediyor olması ve tiklerin kompleks olarak bulunması gerekir.

- Bir aktiviteye dahil olmak: Çalışmalar çocuklardaki/gençlerdeki tiklerin bir aktivite ve uğraş içinde iken hafiflediğini ve daha az ortaya çıktığını göstermektedir. O nedenle spor, egzersiz, yazarlık, resim yapma gibi yaratıcı faaliyetler ve hobi önerilmektedir.

REKLAM

- Destek bulmak: Tourette sendromu olan başka çocuklarla veya ailelerle bir araya gelmek farklı baş etme yöntemlerini öğrenmek ve hastalık belirtileri ile başa çıkmada yalnız olunmadığını hissetmek için iyi bir yol olabilir.

- Yardım eli uzatmak: Tourette sendromu ile başa çıkmaya çalışan çocuklar ve gençler, özellikle başka sorunlar yaşayan diğer gençlerin duygu ve düşüncelerini daha kolay anlayabilir hale gelirler. Bu özel duyarlılık gönüllü işler için kullanılabilir. Kendini farklı hisseden diğer insanlara yardımcı olmak kendine güveni artırıp, yalnızlık, “başkalarından farklı olma” gibi hisleri azaltabilir.

Tourette sendromunun tanısı, kişinin gösterdiği belirti ve semptomlara dayanarak konulur. Tourette sendromunu teşhis etmek için belirli bir laboratuvar testi veya görüntüleme yöntemi bulunmamaktadır. Bu nedenle tanı süreci, hastanın sağlık geçmişi, fiziksel muayene ve çeşitli kriterlerin değerlendirilmesi ile gerçekleştirilir.

REKLAM

Tourette sendromu tanısı için ilk adım, hastanın ayrıntılı bir öyküsünün alınması ve fizik muayenesinin yapılmasıdır. Doktor, hastanın daha önce yaşadığı tüm belirtileri, tiklerin ne zaman başladığını, ne sıklıkta ve hangi durumlarda ortaya çıktığını öğrenmek isteyecektir. Ayrıca, ailede benzer tik bozukluklarının olup olmadığını sorgulayabilir, çünkü genetik faktörler bu sendromda önemli bir rol oynar. Fizik muayene sırasında doktor, hastanın motor ve vokal tiklerini gözlemleyebilir.

Tourette sendromunu teşhis etmek için belirli tanı kriterleri kullanılır, bunlar aşağıdaki gibidir:

- Hem motor hem de vokal tiklerin varlığı: Tanı konulabilmesi için hastada hem motor (hareket) hem de vokal (ses) tikler bulunmalıdır. Bu tikler aynı anda ortaya çıkmasa bile, zaman içinde her iki tür tik de gözlenmelidir.

- Tiklerin süresi: Tikler en az bir yıl boyunca hemen her gün veya aralıklı olarak günde birkaç kez ortaya çıkmalıdır. Tiklerin sadece geçici olarak değil, kronik bir seyir izliyor olması tanı için gereklidir.

- Başlangıç yaşı: Tourette sendromunun belirtileri genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde, yani 18 yaşından önce başlar. Bu yaş sınırı tanı kriterleri arasında yer alır.

- Diğer nedenlerin dışlanması: Tiklerin ortaya çıkmasının arkasında başka bir tıbbi durum, ilaç kullanımı veya madde bağımlılığı gibi faktörler bulunmamalıdır. Tiklerin bu tür dışsal faktörlerden bağımsız olarak geliştiğinden emin olunmalıdır.