Borsalarda dalgalanma
Küresel piyasalarda, ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı karşılıklılık esaslı tarifelerin ardından oluşan satış baskısı güç kazanarak yeni haftaya taşındı. Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 7,7, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 5,6, Çin'de Şanghay Bileşik Endeksi yüzde 7,3, Hong Kong'da Hang Seng endeksi ise yüzde 13,2'lük değer kaybı yaşadı. Almanya'da DAX Endeksi yüzde 4,3 Londra'da FTSE100 yüzde 4,4, STOXX Europe 600 Endeksi yüzde 4,5, CAC 40 Endeksi ise yüzde 4,8 düştü. ABD de benzer şekilde satışlarla güne başladı, S&P 500 endeksi önce yüzde 3'ün üzerinde değer kaybederken son zirvesinde yüzde 20 gerileyerek 'ayı piyasası'na girdi ancak daha sonra endeks yüzde 2 artıya döndü. Piyasalardaki dönüşte Beyaz Saray Danışmanı Hassett'in 'Trump Çin dışında gümrük vergilerine 90 günlük bir ara vermeyi düşünüyor' demesi etkili oldu. Beyaz Saray bu açıklamayı yalanlayınca piyasalar tekrar kırmızıya döndü
Trump'ın izlediği korumacı ticaret politikası küresel anlamda belirsizlik kaynağı olmaya devam ederken, bu yönde atılan ve atılacak karşı misilleme adımları risk algısının tarihi şekilde yüksek kalmasına neden oluyor.
ABD'nin attığı tarife adımlarına ilk tepkiler gelirken, cuma günü Çin, ABD'nin karşılıklı tarifeler kapsamında ülkeden ithal ürünlere getirdiği yüzde 34'lük gümrük vergisi artışına karşı aynı oranda ek tarife uygulayacağını duyurdu.
Trump, sosyal medya hesabından konuya ilişkin yaptığı paylaşımda, "Çin yanlış oynadı, paniklediler. Bu karşılayamayacakları tek şey" ifadesini kullandı.
Analistler, Trump'ın tarife açıklaması sonrası endekslerdeki düşüşün 2020'den bu yana görülen en yüksek oranlara çıktığına işaret ederek, Çin'in misillemesiyle küresel ticaret savaşlarının şiddetleneceğine dair korkularla piyasada kayıpların derinleştiğini söyledi.
ABD endekslerindeki geçen hafta takip edilen iki günlük sert düşüş 6 trilyon doların üzerinde kayba neden olurken, haftanın ilk işlem gününde Asya endeksleri öncülüğünde derin satış baskısı yatırımcılar tarafından yakından takip edildi.
ASYA BORSALARI
Güney Kore ve Japonya pay piyasalarında genele yayılan satışlar görülürken, bu satışlarda sanayi, otomotiv, madencilik ve teknoloji sektörleri başı çekti.
Bu gelişmelerle birlikte Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 7,7 düşüşle 31.187 puandan, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 5,6 azalışla 2.328 puandan, Çin'de Şanghay Bileşik Endeksi yüzde 7,3 kayıpla 3.096 puandan, Hong Kong'da Hang Seng endeksi ise yüzde 13,2 değer kaybıyla 19.828 puandan kapandı.
Avustralya'da ASX 200 endeksi yüzde 4,2 azalışla 7.343 puana gerilerken, Tayvan'da TPEx 50 endeksi yüzde 2,4 düşüşle 266,1 puanda, Filipinler'de PSEi Bileşik Endeksi yüzde 4,3 kayıpla 5.823 puanda ve Malezya'da KLCI endeksi yüzde 4,1 düşüşle 1.443 puanda günü tamamladı.
AVRUPA DA DÜŞTÜ
Avrupa basınında yer alan haberlere göre, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, önümüzdeki günlerde Trump'ın gümrük vergilerine karşı birleşik bir cephe oluşturmaya çalışarak ABD ithalatına yönelik ilk karşı yaptırımları onaylaması bekleniyor.
Geçen hafta AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, transatlantik ticarette engelleri kaldırmak için ABD ile müzakere etmeye her zaman hazır olduklarını anımsatarak, "Aynı zamanda, karşılık vermeye de hazırız. Çelik üzerindeki tarifelere yanıt olarak ilk karşı önlem paketini zaten tamamlıyoruz. Şimdi, müzakereler başarısız olursa çıkarlarımızı ve işletmelerimizi korumak için daha fazla karşı önlem almaya hazırlanıyoruz." ifadelerini kullanmıştı.
Analistler, AB tarafının atacağı adımları küresel ekonomi ve ticaret için belirleyici olabileceğini ifade ederek, artan ticaret savaşları endişelerinin piyasalardaki satış baskısının devam etmesine neden olabileceğini vurguladı.
Almanya'da DAX Endeksi yüzde 4,3 Londra'da FTSE100 yüzde 4,4, STOXX Europe 600 Endeksi yüzde 4,5, CAC 40 Endeksi ise yüzde 4,8 düştü.
ABD ZİKZAK ÇİZDİ
ABD piyasaları düşüşle açıldı. Teknoloji firmalarının yer aldığı Nasdaq yüzde 3,92, S&P 500 yüzde 3,5, Dow Jones ise yüzde 3,21 gerilemeyle seansa başladı.
S&P 500 endeksi önce zirvesinden yüzde 20 düşerek ayı piyasasına girdi, daha sonra endeks yüzde 2 artıya döndü.
Piyasalardaki dönüşte Beyaz Saray Danışmanı Hassett'in "Trump Çin dışında gümrük vergilerine 90 günlük bir ara vermeyi düşünüyor" açıklaması etkili oldu. Beyaz Saray bu açıklamayı yalanlayınca piyasalar tekrar kırmızıya döndü.
BORSA İSTANBUL YÜKSELDİ
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,29 değer kazanarak 9.407,17 puandan tamamladı.
BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 27,34 puan artarken, toplam işlem hacmi 131,9 milyar lira oldu.
Bankacılık endeksi yüzde 0,02, holding endeksi yüzde 0,62 değer kazandı.
Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 2,76 ile menkul kıymet yatırım ortaklığı, en fazla kaybettiren yüzde 1,58 ile metal ana sanayi oldu.
Küresel piyasalarda, ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı karşılıklılık esaslı tarifelerin ardından haftanın ilk işlem gününde sert satışlar görülmesi sonrasında endişelerin bir nebze azalmasıyla ilk başta görülen derin satış baskısı günün ilerleyen saatlerinde azaldı.
Gün içinde yüzde 3,5 üzerinde değer kaybederek 9 bin seviyelerine kadar gerileyen BIST 100 endeksi kayıplarını telafi ederek 9 bin 400 puanın üzerine çıktı.
FED'DEN İNDİRİM BEKLENTİSİ
Tarife açıklamaları sonrasında para piyasalarındaki fiyatlamalarda da değişimler olurken, Fed'in ilk faiz indirim beklentisi artan resesyon endişelerine paralel olarak mayıs ayına çekildi.
Analistler, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği endişeleri bankanın yıl sonuna kadar toplamda 5 faiz indirimi yapacağına yönelik fiyatlamaların güçlenmesine neden olduğunu söyledi.
Analistler, fiyatlamalarda ABD'de cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin öngörülerin üzerinde gerçekleşmesinin de etkili olabileceğini kaydederek, ABD'de bu hafta açıklanacak enflasyon verilerinden alınacak sinyallerin beklentiler üzerinde değişikliğe sebep olabileceğini söyledi.
Yatırımcıların son tarife açıklamaları sonrası görece riskli varlıklardan başta devlet tahvilleri olmak üzere güvenli liman varlıklara yöneldi.
Dolar endeksi 102,9 seviyelerine gerilerken, altının ons fiyatı şu sıralarda yüzde 0,5 azalışla 3 bin 23 dolardan alıcı buluyor. Cuma gününü yüzde 5,6 azalışla 65,7 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda 63,8 dolara inerek Nisan 2021'den bu yana en düşük seviyesinde işlem gördü.
