Cumhuriyetçilik İlkesi Nedir, Özellikleri Neler? Cumhuriyetçilik İlkesi Doğrultusunda Yapılan İnkılaplar Hangileri?
Halkın egemenliğini esas alan Cumhuriyetçilik, yönetimde halkın iradesini ön plana çıkaran bir yönetim anlayışına verilen addır. Cumhuriyetçilik ilkesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun monarşik yapısından, Türkiye Cumhuriyeti'ne geçişte oldukça büyük bir rol oynamıştır. Yönetimin padişahtan değil, halktan alınması gerektiğini savunan Cumhuriyetçilik, halk egemenliği ilkesini benimser.
Atatürk’ün öncülüğü ile gerçekleştirilen bu ilke, pek çok inkılapla hayat geçirilmiştir. Cumhuriyetçilik ilkesi özellikleri arasında özgürlük, eşitlik ve halk iradesinin yönetimde belirleyici rolü yer alır. Atatürk, Cumhuriyetçilik ilkesinin kalkınma ve çağdaşlaşma için ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplar arasında en dikkat çekenler; 29 Ekim 1923 tarihinde padişahlığın kaldırılması ile Cumhuriyetin ilan edilmesi, egemenliğin millete verilmesidir. Öte yandan, halkın seçme hakkının genişletilmesi ve saltanatın kaldırılması da bu ilkenin somut örneklerindendir. İşte Cumhuriyetçilik ilkesi özelliklerine ilişkin tüm merak edilenler…
Modern Türkiye’nin temellerinin atılması için kritik bir rol oynayan Cumhuriyetçilik ilkesi, halk egemenliği ilkesini benimseyen bir yönetim anlayışıdır. Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olmasını savunan bu ilke, halkın seçme ve seçilme hakkını en temel haklardan biri olarak kabul eder. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde hayata geçirilen Cumhuriyetçilik ilkesi, Osmanlı’daki monarşik yapının sona erdirilmesi ve halkın yönetiminde iradesini egemen kılınması anlamına gelir. Başlıca Cumhuriyetçilik ilkesi özellikleri arasında; eşitlik, adalet, özgürlük ve halkın yönetimde söz sahibi olması yer alır. Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplara: halifeliğin sona erdirilmesi, halkın seçme hakkını kullanabileceği seçim reformları ve 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edilmesi örnek olarak gösterilebilir. Cumhuriyetçilik ilkesi ile ilgili Atatürk'ün söylediği sözlerde halkın egemenliğini sağlamak amacıyla bu ilkeye olan bağlılığına dikkat çekilmiştir. Peki, Cumhuriyetçilik nedir? Atatürk’ün "Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir" sözüyle şekillenen Cumhuriyet, Türk milletinin kaderine yön veren bir yönetim şeklinin temelini oluşturur. İşte, Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplar…
CUMHURİYETÇİLİK NEDİR?
Halk egemenliğine dayanan Cumhuriyetçilik İlkesi, yönetimin halk tarafından seçilen temsilciler aracılığı ile gerçekleştirildiği bir yönetim biçimidir. Demokratik bir toplum düzeninin temellerini atmayı amaçlayan bu ilke; soyluluk, saltanat ve monarşinin yerine halkın iradesini koyar. Cumhuriyet, halkın geleceği üzerinde söz sahibi olması temel anlayışına dayanır. Cumhuriyetçilik ilkesi ise, halkın eşit ve özgür bireyler olarak yönetime katıldığı ve yöneticilerin halkın onayı ile seçildiği bir sistemin savunucusudur.
Cumhuriyetçilik, Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirilen Türk İnkılabında en temel prensiplerden biri olarak kabul edilir. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte, her bireye eşit haklar tanınarak özgür bir toplum yapısı sağlanmıştır. Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti’nin temeline yerleştirilen bu ilke, halkın yönetiminde etkin olarak rol almasını ve demokratik değerlerin güçlenmesini amaçlamıştır.
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ ÖZELLİKLERİ
Cumhuriyetçiliğin temel özellikleri, bireysel haklardan yönetim biçimine kadar geniş bir yelpazeye yayılır. Bu ilkenin özellikleri, toplumsal değişiklikler ve yapılan devrimlerin temelini oluşturur. İşte Cumhuriyetçilik ilkesinin temel özellikleri:
1- Halk Egemenliği: Halkın egemenliğini ön plana alan bir yönetim anlayışını savunan Cumhuriyetçilik ilkesine göre egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir. Bu ilke doğrultusunda yöneticiler halk tarafından seçilirken, halkın iradesine dayalı bir yönetim şekli sağlanır.
2- Eşitlik: Bu ilkede tüm vatandaşlar eşit olarak görülür ve toplumsal sınıflar arasında bir ayrımcılık söz konusu değildir. Her birey, eşit haklara sahiptir.
3- Demokratik Katılım: Halkın yönetime katılmasını sağlamayı amaçlayan Cumhuriyet, seçimler yoluyla halkın yöneticilerini seçmelerine olanak sağlar.
4- Yöneticilerin Hesap Verebilirliği: Bu ilke doğrultusunda yöneticiler halkın seçtiği kişiler olurken, bu yöneticilerin halka karşı hesap verme zorunluluğu da bulunur. Yöneticilerin görev süreleri sınırlandırılabilir ve halk gerekli gördüğü durumlarda onları değiştirme hakkına sahiptir.
5- Laiklik: Devletin din işlerinden bağımsız olmasını savunan Cumhuriyetçilik, dini inançların devlet yönetiminde belirleyici olmamasın savunur. Bu ilke, özgürlüklerin güvence altına alınmasını ve devletin tüm vatandaşlarına eşit yaklaşmasını sağlar.
6- Toplumsal Hukuk Düzeni: Hukukun üstünlüğünü savunan Cumhuriyetçilik ilkesine göre, devletin gücü hukuka dayalıdır ve hukuk devletin en temel dayanağıdır. Bireylerin haklarını koruma altına alan Cumhuriyet, adil bir hukuk sistemini oluşturmayı hedefler.
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ DOĞRULTUSUNDA YAPILAN İNKILAPLAR
Türkiye Cumhuriyeti’nin temeline yerleştirilmesinde önemli inkılaplar gerçekleştirilmiştir. Halk egemenliğine dayalı bir yönetim kurmak için bir dizi inkılap yapan Atatürk, toplumun her alanında köklü değişiklikler gerçekleştirmiştir. İşte, Önemli Cumhuriyetçilik ilkesi doğrultusunda yapılan inkılaplar:
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ İLE İLGİLİ ATATÜRK’ÜN SÖYLEDİĞİ SÖZLER
Atatürk, Cumhuriyetçiliğe büyük bir önem atfederek pek çok kez halk egemenliğine dayanan yönetimin gerekliliğine dikkat çekmiştir. İşte Atatürk’ün Cumhuriyetçilik ilkesine ilişkin söylediği önemli sözlerden bazıları:
