Esad engellemişti: Katar-Türkiye doğalgaz boru hattı projesi hayata geçirilir mi?
Suriye'de bir dönem sona erdi ve Baas Partisi'nin 61 yıllık iktidarı ile Esad dönemi geride kaldı. Yeni dönemle ve Bakan Bayraktar'ın açıklamaları sonrası, Esad tarafından zamanında rafa kaldırılan stratejik öneme sahip Katar-Suriye-Türkiye doğalgaz boru hattı projesinin yeniden hayata dönüp dönmeyeceği tartışmaları da bir kez daha alevlendi. Peki 2009 yılında Esad'ın kabul etmediği öne sürülen proje tam olarak ne ve Esad sonrası hayata geçirilmesi mümkün mü?
Suriye'de 27 Kasım'da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Esad güçleri arasında çatışmalar yoğunlaşmış ve 30 Kasım-7 Aralık tarihlerinde Halep, Idlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurmuştu.
Grupların başkent Şam'a 7 Aralık'ta girmeye başlamasıyla Esad yönetimi Şam ve diğer birçok bölgede kontrolü tümüyle kaybederek çökmüştü. Esad ise ailesiyle birlikte başkentten kaçmıştı.
Bununla birlikte Suriye'de bir dönem sona erdi ve Baas Partisi'nin 61 yıllık iktidarı ile Esad dönemi sona erdi.
Suriye'de yeni dönemin başlayacak olmasıyla birlikte ülkenin yeni inşası kadar hayata geçirilemeyen projeler de konuşulmaya başladı. O projelerden birisi de Katar'daki doğalgazın Avrupa'ya taşınması amacıyla yapılması planlanan Katar-Türkiye Doğalgaz Boru Hattı projesiydi. Peki 2009 yılında Esad'ın kabul etmediği proje tam olarak ne ve Esad sonrası hayata geçirilmesi mümkün mü?
PROJENİN ORTAYA ÇIKMASI VE RAFA KALDIRILMASI
2009 yılında Katar'ın eski Emiri Şeyh Hamad bin Halife El Sani, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ziyaretinde iki ülke arasında doğalgaz boru hattı inşası konusunda görüşmüş ve mutabakata vardıklarını açıklamıştı.
2009 yılında önerilen 10 milyar dolarlık hat kaynak ülke olan Katar'ın Ras Laffan bölgesinden başlayarak önce Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye'den geçerek Ankara'ya ulaşacaktı.
Ardından hat Ankara'ya ulaştıktan sonra Nabucco hattı ile birleşerek Avrupa'ya ulaşacak ve böylece Nabucco projesi daha etkin bir şekilde faaliyet göstererek Avrupa'nın doğalgaz güvenliği de artmış olacaktı.
Ancak Politico'nun AFP'ye dayandırdığı habere göre Esad, Avrupa'nın yakın müttefiki olan Rusya'nın gazına olan bağımlılığının azalmaması için, Moskova'nın talebi üzerine 2009 yılında bu boru hattı projesini reddettiği öne sürülüyor.
AB Komisyonu ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre bu dönem Rusya, AB'nin toplam doğal gaz ithalatının yaklaşık yüzde 34-40'ını sağlamaktaydı. Bu dönem, aynı zamanda Rusya'nın AB enerji arzındaki ağırlığının yüksek olduğu bir zaman dilimi olmasıyla da öne çıkıyor.
IEA verilerine göre Rus doğal gazının ithalat payı bu yıl içerisinde yüzde 38 civarında kaldı.
AVRUPA'NIN RUS GAZINA BAĞIMLILIĞI
Avrupa bu süreçte Rusya'ya bağımlılığını sürdürmeye ise devam etti.
COVID-19 döneminde ekonomik toparlanmanın başlamasıyla küresel doğalgaz talebinin artması ve arzın sabit kalmasıyla fiyatlar hızla yükseldi. Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya doğalgaz sevkiyatını azaltması ve Avrupa'nın kış aylarında kullanmak üzere ayırdığı doğalgaz rezervlerinin normal seviyelerin altına inmesi de bölgede bir doğalgaz tedarik krizine sebep oldu.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasıyla birlikte Avrupa Rus gazından tamamen kopmayı hedeflese de bu başka krizleri peşinde getirdi.
Geçen yılın başında yaşanan soğuk havaların Avrupa'da stokları eritmesinin yanı sıra, bakım onarım çalışmaları nedeniyle Norveç'ten gelen doğal gazın azalması ve yenilenebilir enerji kaynaklarındaki azalış Avrupa'daki doğalgaz krizinin ana sebepleri olarak sayıldı.
Ukrayna krizi öncesinde, Rusya'nın AB'ye sağladığı doğalgazın oranı yaklaşık yüzde 40 seviyesindeydi. Ancak savaş sonrasında AB, Rus gazına olan bağımlılığını büyük ölçüde azaltarak bu oranı LNG ile birleştirildiğinde yüzde 15-20 seviyelerine düşürdü. Bu süreçte ise Norveç, ABD ve Cezayir gibi ülkelerden alternatif tedarikçiler devreye girdi.
KATAR - TÜRKİYE DOĞALGAZ BORU HATTI PROJESİ YENİDEN HAYATA GEÇER Mİ?
Baas Partisi'nin 61 yıllık iktidarı ile Esad döneminin sona ermesiyle uzun zamandır rafta tutulan projenin geleceğine ilişkin ilk açıklama Türkiye'den geldi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alpraslan Bayraktar, Türkiye ile Katar arasında uzun süredir askıya alınan boru hattı projesinin, Esad rejiminin devrilmesinden sonra yeniden canlandırılabileceğini ifade etti.
Bakanlar Kurulu toplantısının ardından Bayraktar'a, Avrupa ülkeleri ve Türkiye'yi Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye üzerinden Katar'a bağlayacak doğalgaz boru hattı projesinin yeniden canlandırılması olasılığı soruldu.
Bayraktar, boru hattının hayata geçmesinin 'Suriye'nin toprak bütünlüğüne ve istikrarına kavuşması halinde' mümkün olabileceğini söyleyerek "Eğer öyleyse, o hat güvenli olmalı. Öyle olmasını umuyoruz. Eğer öyleyse, üretilecek çok sayıda proje var" diye ekledi ve projenin gelecekte yeniden hayata geçirilmesine sıcak baktıklarının da sinyalini verdi.
