Parfümün tarihsel gelişimi: Antik Mısır'dan günümüze kokuların büyülü dünyası!
Parfümler, binlerce yıldır insan hayatında önemli bir yer tutmaktadır. Antik Mısır'dan günümüze kadar uzanan bu büyüleyici yolculuk, yalnızca güzel kokmakla sınırlı kalmamış, dini ritüellerden tıbbi kullanımlara kadar birçok alanda kendine yer bulmuştur. Peki, tarihin tozlu sayfalarından günümüze gelen parfüm nasıl evrimleşti?

Kokular, insan hafızasında en güçlü izleri bırakan unsurlardan biridir. Tarih boyunca insanlar, farklı bitkiler, çiçekler ve hatta hayvansal maddelerden esanslar elde ederek parfümü günlük hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline getirmiştir. Antik uygarlıklardan modern parfüm endüstrisine uzanan bu büyüleyici serüvene yakından bakalım.
ANTİK MISIR VE PARFÜMÜN DOĞUŞU
Parfüm kullanımı, Antik Mısır’a kadar uzanıyor. Mısırlılar, M.Ö. 3000 yılından itibaren farklı amaçlarla parfüm kullanıyordu. Dini törenlerde parfümler büyük bir rol oynuyordu; bu, Ptolemaios dönemi Mısır’ında inşa edilen tapınakların duvarlarına kazınmış tariflerden anlaşılmaktadır. Aynı zamanda, hoş kokuların kutsallığın bir işareti olduğuna inanıldığı için parfümler mumyalamada da kullanılmıştır.
Kyphi adı verilen özel bir parfüm, hem tapınaklarda tütsü olarak kullanılmış hem de şifalı bir içecek olarak tüketilmiştir. Astım gibi rahatsızlıkları tedavi etmek amacıyla kullanılan bu parfüm, o dönemde oldukça yaygındı.
Ayrıca, Antik Mısırlılar hijyene büyük önem veriyordu. Kötü kokuların önüne geçmek için parfümlerle ciltlerini temizler ve yumuşatırlardı. Enfleurage adı verilen bir teknikle parfüm üretimi yapılıyordu ve moringa, keten, susam ve hint yağı gibi doğal bileşenler kullanılıyordu.
TAPUTTI: TARİHTEKİ İLK KİMYAGER
Arkeologlar, M.Ö. 1200 yılına ait bir parfüm tarifini keşfetti. Taputti-Belatekallim adlı bir Mezopotamyalı parfümcü, tarihte bilinen ilk kimyager olarak kabul edilir. Taputti’nin çalışmaları, Akadca yazılmış çivi yazılı tabletlerde belgelenmiştir. Bu tabletler tercüme edildiğinde, onun modern parfüm üretim tekniklerini – damıtma ve soğuk enfleurage gibi – o dönemde zaten kullandığı anlaşılmıştır.
14. YÜZYILDA EAU DE TOILETTE’İN YARATILIŞI
Eau de Toilette, yani "toilet water" (tuvalet suyu) terimi kulağa hoş gelmese de, aslında en çok satılan parfüm türlerinden biridir. Daha uygun fiyatlı olması nedeniyle günlük kullanım için ideal bir seçenektir. Eau de Toilette’in ilk olarak 14. yüzyılda, Macaristan Kraliçesi Elizabeth için üretildiği bilinmektedir. Bu parfüm, alkol bazlı bir formüle sahipti ve limon, portakal çiçeği, kekik ve biberiye içeriyordu. "Macar Suyu" olarak da bilinen bu parfüm, ilk alkol bazlı parfüm olma özelliğini taşımaktadır.
18. YÜZYILDA EAU DE COLOGNE’UN YÜKSELİŞİ
18. yüzyılda Johann Maria Farina, Eau de Cologne’u icat etti. İtalya’dan Almanya’nın Köln şehrine göç eden Farina, 1709 yılında kardeşine yazdığı bir mektupta "İtalyan bahar sabahlarını, nergisleri ve yağmur sonrası portakal çiçeklerini hatırlatan bir koku keşfettim." diyerek bu yeni kokusunu tanıttı. Eau de Cologne, kısa sürede büyük bir popülerlik kazandı ve hatta Napoleon Bonaparte, her ay 50 şişe Eau de Cologne sipariş ediyordu.
4711 ORİJİNAL EAU DE COLOGNE’UN LANSMANI
4711 Original Eau de Cologne, 1792 yılında Wilhelm Muelhens tarafından piyasaya sürüldü. Günümüzde hâlâ üretilen bu parfüm, en eski parfümlerden biri olarak kabul edilir. İlk başlarda bir sağlık içeceği olarak pazarlanan 4711, daha sonraları unisex bir parfüm olarak kullanılmaya başlandı. Bu koku, limon, portakal ve bergamot gibi turunçgil notalarına sahiptir. 4711’in ismi, 1796’da Fransız askeri Charles Laurier tarafından Muelhens’in binasına verilen bina numarasından gelmektedir.
KLEOPATRA’NIN PARFÜMÜNÜ YENİDEN YAPMA ÇABALARI
2012 yılından bu yana bilim insanları, Antik Mısır Kraliçesi Kleopatra’nın kullandığı Mendesian adlı parfümü yeniden yaratmaya çalışıyor. Mendesian, yoğun, baharatlı ve miskli bir koku olarak tanımlanmaktadır. İçeriğinde mür, tarçın ve çeşitli esansiyel yağlar bulunduğu düşünülmektedir. 2021 yılında, "Eau de Cleopatra" adlı akademik makale yayımlanarak bu parfümün yeniden üretildiği duyurulmuştur
Kaynak: Facts Site, Fregance, Parfüme Society, Cranbourn