Kronik hastalığı olanlar Ramazan'da nelere dikkat etmelidir?
Ramazan ayı boyunca oruç tutmak, vücudu farklı bir sürece hazırlamaktır. Uzun süreli açlık ve susuzluk, özellikle kronik rahatsızlığı olanlar için çok daha zorlayıcı olabilir. Peki, kronik hastalığı olanlar nelere dikkat etmelidir? İşte detaylar...
Kronik hastalığı olan kişilerin Ramazan ayında oruç tutmak istemesi, uzun saatler aç ve susuz kalmalarının sağlıklarını zorlayıcı bir durum olabileceği anlamına gelir. Doktor kontrolünde nelere dikkat etmeli ve yemek düzenlerini nasıl sağlamalıdırlar? Detaylar haberimizde...
UYARI: Kronik hastalığı olanlar öncelikle uzman bir doktora danışmalıdır.
DÜZENLİ İLAÇ KULLANIMI İFTAR VE SAHURA GÖRE NASIL AYARLANMALI?
Oruç tutmak sağlığa faydalarının yanında özellikle ileri yaş ve kronik hastalıkları olanlar için sakıncalı durumlar oluşturabilmektedir. İleri yaş grubunun oruç tutmadan önce sağlık kontrolünden geçerek tansiyon, kan şekeri, böbrek, kalp ve karaciğer fonksiyonları hakkında bilgi edinmeleri gerekir.
Mide sorunları olanların asit fazlalığı, reflü şikayeti olanların asit azaltıcı ilaçlarını sahurdan önce almaları gün içinde mide şikayetlerini azaltacaktır. Ancak daha önce mide ülseri ya da kanama gibi mide sorunu olanların doktorları ile görüşmeleri, gerekirse oruç tutmamaları önerilir. Düzenli ilaç kullanması gereken tiroid hastaları doktorlarına danışarak ilaç vakitlerini sahur ve iftara göre ayarlayıp oruç tutabilmektedir.
SAHUR YAPMADAN ORUÇ TUTMANIN ZARARLARI NELERDİR?
Birçok kişi sahura kalkmadan oruç tutmaya çalışmaktadır. Bu açlık dönemini uzatmakta kan şekeri düşmesi riskini artırmakta, konsantrasyon güçlüğü, baş ağrısı, yorgunluk hissine neden olmaktadır. Sahur öğünü atlanmamalıdır. Bu kan şekeri düzeyinin korunması açısından önemlidir. Sahurda mutlaka bol su içilmeli bunun yanında hafif bir kahvaltı ya da az tuzlu, az baharatlı sebze yemeği ya da zeytinyağlı yemekler tercih edilmelidir.
Bunun yanında protein içeriği nedeniyle ve tok tutucu etkileri nedeniyle süt ve yumurta önerilebilir. Ekmek olarak beyaz ekmek kan şekerini hızlı yükseltip daha çabuk açlık hissi yaratacağından, kepek ekmeği ya da çavdar ekmeği yenmesi besleyicilik ve tokluk hissi açısından daha faydalıdır. Sahur öğünü yapıldıktan hemen sonra uykuya dönülmemelidir. Aradan en az 1 saat geçmesinde fayda vardır.
KALP VE YÜKSEK TANSİYON HASTALARI
Hipertansiyon hastalarının oruç tutması sakıncalıdır. Tansiyon hastalığı kontrol altında olanlar ve ek komplikasyonları olmayanlar, doktor kontrolünde ilaç saatleri yeniden düzenlenerek oruç tutabilirler. Eğer doktorunuz onay verdiyse, kurallara uymak kaydıyla oruç tutmanın huzuru ile tansiyon düzene bile girebiliyor.
Kalp, yüksek tansiyon hastaları için bazı tavsiyeler:
- Tansiyonunuzu gün içerisinde daha sık kontrol edin ve herhangi bir sıkıntı hissettiğinizde mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun,
- İlacınızı içmeyi ihmal etmeyin,
- İftar ile sahur arasında en az 2 litre su için,
- Tuzlu peynir, tuzlu zeytin, turşu, maden suyu, beyaz ekmek gibi besinlerden kaçının.
BÖBREK HASTALIĞI OLANLAR SU TÜKETİMİNE DİKKAT ETMELİ
Evre 1-2-3 böbrek yetmezliği hastaları iftar sahur arası yeterli sıvı alabiliyorlarsa ve eşlik eden hastalığı yoksa böbrek fonksiyon kontrolü yakın takip edilmesi şartıyla oruç tutabilir. Ancak diyalize giren evre 5 ve diyaliz hazırlığı yapılan evre 4 hastalar oruç tutmamalıdır.
Böbrek hastaları için bazı genel tavsiyeler:
- Sıvı alımına dikkat edin, iftar ile sahur arasında saatlere yayarak en az 2 litre su için,
- Tuzlu yiyeceklerin tüketiminden kaçının.
HANGİ KRONİK HASTALIĞI OLANLAR ORUÇ TUTAMAZ?
- İnsülin veya kan şekerini düşürücü özelliği olan ilaç (oral antidiyabetik) kullanan diyabet hastaları,
- Ağır kalp yetmezliği olanlar,
- Hamileler (Özellikle ilk 3 ya da son 3 ay döneminde),
- Kan şekeri sıklıkla normalin altına düşenler,
- Mide veya onikiparmak bağırsağında ülseri olanlar,
- Kronik karaciğer ve kronik böbrek hastalıkları olanlar,
- Tedavisi zor ya da ciddi bir hastalık sebebiyle bir ameliyat geçirmiş ve mutlaka düzenli beslenilmesi gereken hastalıklar (tüm kanserli ve önemli ameliyat geçirmiş hastalar gibi),
- Mevcut bir hastalığın oruç sebebiyle daha ağırlaşabileceği ya da sıhhatin bozulacağından endişe edilen hastalıkları (tüberküloz ve diğer ateşli hastalıklar gibi) olanlar kesinlikle hekimlerinin izniyle oruç tutabilirler.
KRONİK HASTALARIN YAPMASI GEREKEN RAMAZAN ÖNERİLERİ
- Kronik hastalıkları olan kişilerin doktora danışarak oruç tutması önemlidir.
- Oruç tutarken hastalıklar da kontrol altına alınmalı, ilaç kullanımı varsa ihmal edilmemeli, saat ayarlaması yapılmalıdır.
- Hastalığa göre yasaklı besinler varsa nasılsa oruç tutuyorum, daha az öğün yapıyorum diye düşünülerek diyet planı bırakılmamalıdır.
- Uzun süreli açlık sonrasında iftarda normalde tüketilen miktardan ve çeşitlilikten daha fazlasının yenmemesine dikkat edilmelidir.
- İftara bir kase çorba ile başlanmalı, su içilmeli ve 20 dakikalık bir ara vererek ana yemeğe başlanmalıdır.
- Yemek yavaş yenmeli, acele edilmemelidir.
- Zeytinyağlı yemekler tercih edilmeli, et ve tavuk ızgara olarak yenmeli ve günlük vitamin ihtiyacı için mutlaka bol yeşil yapraklı sebzeler yenmelidir.
- Tatlı olarak şerbetli ve hazmı zor tatlılar yerine az şekerli sütlü tatlılar tercih edilmeli, meyveler yemekten en az 1-2 saat sonra tüketilmelidir.
- Egzersiz yapan ve Ramazan’da da buna devam etmek isteyenlerin iftardan sonra ağır egzersizden kaçınması bunun yerine yemekten 1 saat sonra 30 dakikalık yürüyüş yapmaları önerilir.
- Günlük sıvı alımı çok önemli olduğu için sahur ve iftar arasında özellikle bol su içmeye özen gösterilmeli, en az 2-2.5 litre su tüketilmelidir.
RAMAZAN AYINDA SAĞLIKLI BESLENİLMEDİĞİ TAKTİRDE HANGİ HASTALIKLAR ORTAYA ÇIKABİLİR?
1. SAFRA KESESİ HASTALIKLARI
Uzun süren açlık sırasında safra kesesi içinde kalan safra koyulaşır, akışkanlığı azalır ve yeni taşların oluşum riski artar. Özellikle çok miktarda yağ içeren besinleri tüketirseniz karın ağrısı, bulantı ve kusma yaşayabilirsiniz. İftarda yediğiniz çok miktardaki yağlı besinden sonra şiddetli karın ağrıları ve safra kesesi iltihapları ortaya çıkabilir.
2. KARACİĞER HASTALIKLARI
Özellikle kronik karaciğer hastalığınız (kronik hepatit) varsa, oruç tutmaya başlamadan önce doktor kontrolünden geçip, onun önerilerine göre hareket etmelisiniz. İftarda ve sahurda yediklerinize çok dikkat etmeli, gereğinden fazla yemek yerine, dengeli ve ölçülü miktarlarda beslenmeye özen göstermelisiniz.
3. KABIZLIK
Sıklıkla ortaya çıkabilir. Yiyeceklerinizi dengeli olarak seçer, yeterince çiğ sebze ve meyve tüketir, unlu gıdaların kepek içermelerine özen gösterir, yeterli su içerseniz bu sorundan kurtulabilirsiniz.
Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock
