Trump'ın ateşkes planı masada: ABD Hamas'la temas kurdu
Gazze'deki İsrail işgali 600 günü geride bırakırken, sahada yaşanan yıkımın ve can kayıplarının boyutu insanlık tarihine kara bir sayfa olarak yazılıyor. ABD, Hamas'la temas kurdu, Trump'ın ateşkes planı Hamas'a iletildi
55 binden fazla insanın yaşamını yitirdiği bu süreçte, Amerikan yönetimi yeni bir diplomatik girişimle devreye girdi. Eski Başkan Donald Trump’ın Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff’un hazırladığı ateşkes ve esir takası planı, arabulucu Bişara Bahbah aracılığıyla Hamas’a iletildi.
Anlaşma Teklifi Neleri İçeriyor?
ABD’nin önerdiği plana göre:
• 60 günlük bir geçici ateşkes ilan edilecek. Ateşkes süresince insani yardımlar farklı kanallarla Gazze’ye ulaştırılacak.
• İsrail ordusu, iki tarafın uzlaşacağı sınır hatlarına çekilecek.
• 10 sağ İsrailli esir ve 18 ölü esir, iki aşamalı şekilde serbest bırakılacak: ilk gün 5 sağ ve 9 ölü, yedinci gün aynı sayıda tekrar.
• Karşılığında, İsrail hapishanelerinde bulunan 125 müebbet mahkûmu ile 7 Ekim 2023 sonrası Gazze’den tutuklanan 1.111 Filistinli serbest bırakılacak.
• Ayrıca 180 Filistinli şehidin naaşı ailelerine teslim edilecek.
• Trump’ın bizzat ateşkesi ilan etmesi, taraflar üzerindeki baskıyı artırmak amacı taşıyor.
• Onuncu gün Hamas, elindeki tutuklularla ilgili kapsamlı bir sağlık ve durum raporu sunacak.
• ABD, Katar ve Mısır, ateşkesin garantörleri olarak anlaşmanın uygulanmasını denetleyecek.
Neden Tıkandı?
Yüzeyde dengeli görünen bu plan, özellikle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun sert ve kontrolcü duruşu nedeniyle ilerlemekte zorlanıyor. Netanyahu, 600 gündür Gazze’ye yönelik işgalci bir pozisyon benimseyerek savaşın kontrolünü elinde tutmaya çalışıyor. Daha önce Trump’ın Doha’da açıklamaya hazırlandığı büyük çaplı takas planını sabote etmişti.
İsrail içinde ordu, istihbarat ve yargı organlarının birbirine girdiği bir süreçte, Netanyahu’nun aldığı birçok kararın mahkemelerce hukuksuz ilan edilmesine rağmen yürürlüğe konması, sadece Gazze’de değil İsrail’in iç hukuk düzeninde de ciddi bir kriz yaratmış durumda. Bu tutum, onun yalnızca Hamas’la değil, Amerikan yönetimiyle de ters düşmesine yol açıyor.
Bişara Bahbah: Diplomasiye Açılan Yeni Kapı
ABD tarafından bu süreçte görevlendirilen isim ise dikkat çekici: Kudüs doğumlu bir Filistinli-Amerikalı olan Bişara Bahbah, Harvard Üniversitesi’nde akademisyenlik yapmış bir isim. Trump’a yakınlığıyla bilinen Bahbah, daha önce 12 Mayıs’ta, İsrail’in elindeki ABD/İsrail vatandaşı bir askerin serbest bırakılmasında rol oynamıştı.
Bahbah’ın doğrudan Hamas’la iletişim kurması ve Trump yönetimiyle köprü kurması, İsrail iç siyasetinde rahatsızlık yaratıyor. Bu durum, Netanyahu’nun bölgede yalnızlaşmasına yol açıyor.
600 Günün Bedeli: İşgalin Maliyeti Büyüyor
600 günü aşan bu savaşta:
• 55 binden fazla Filistinli yaşamını yitirdi.
• Gazze’de kıtlık ve açlık yaygınlaştı, insani yardımlar sistematik olarak engellendi.
• İsrail içinde savaşın maliyeti 46.5 milyar doları aştı; toplumda siyasi, ekonomik ve psikolojik çöküş belirtileri büyüyor.
ABD’nin önerdiği plan, ilk bakışta teknik bir takas anlaşması gibi dursa da, gerçekte Netanyahu’nun işgal stratejisini sorgulatan ve alternatif bir diplomatik düzene kapı aralayan bir hamle. Bu yönüyle anlaşma, yalnızca Gazze’nin geleceği değil, İsrail’in iç siyasi dengeleri açısından da belirleyici olabilir.
Çatışmadan Diplomasiye Dönüş Mümkün mü?
Gazze’de yaşananlar artık yalnızca bir askeri çatışma değil; bir halkın varoluş mücadelesi ve uluslararası düzenin sınavıdır. ABD’nin sunduğu bu yeni yol haritası, Netanyahu’nun işgal mantığını aşmak isteyen güçlerin bir araya gelip çözüm üretme iradesini yansıtıyor. Ancak karar anı yaklaşıyor: Diplomasi kazanacak mı, yoksa savaş daha da derinleşecek mi?
