Trump'ın 'kurtuluş', dünya ticaretinin 'kabus' günü

Ancak birkaç gün önce konuya ilişkin bir gazetecinin sorusuna yanıt veren Trump vergilerin kapsamına yönelik "Tüm ülkelerle başlayacağız. Aslında konuştuğumuz tüm ülkeler bu kapsamda" ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray Sözcüsü Leavitt ise dün düzenlediği basın brifinginde, hangi ülke ABD'ye ne kadar gümrük vergisi koymuşsa o ülkeye o miktarda vergi uygulayacaklarını belirterek "2 Nisan 2025, modern Amerikan tarihinin en önemli günlerinden biri olarak kayıtlara geçecek. Ülkemiz dünyanın en açık ekonomilerinden biri olmuştur ve en iyi tüketici tabanına sahibiz, ancak birçok yabancı ülkenin pazarı ihracatımıza kapalı. Bu gerçekten adaletsiz bir durumdur. Bu durum artık değişiyor. Bugünden itibaren Amerikalıların soyulduğu günler geride kalacak. Eğer ürününüzü Amerika'da üretiyorsanız, gümrük vergisi ödemezsiniz. Bu kadar basit" dedi.

TRUMP NEDEN ISRARCI?

ABD Başkanı Trump'ın geçtiğimiz seçim kampanyasında ana gündemi çoğunluklu ekonomi, 'ek gümrük vergileri' ve 'Önce Amerika' politikası oldu.

Uzmanlara göre vergiler ile Trump, ABD'nin ticaret dengesini yeniden kurmak, ABD'nin diğer ülkelerden satın aldığı/sattığı arasındaki farkı azaltmak istiyor.

ABD, 2024 yılında 900 milyar dolarlık ticaret açığı vermişti. Bu tarifeler ile 600 milyar dolar gelir elde edilmesi öngörülüyor.

Trump'ın ticaret danışmanı Pete Navarro konuya ilişkin "Sadece otomobil ithalatına koyduğumuz vergi yıllık 100 milyar dolar gelir sağlayacak. Tüm tarifelerle 600 milyar dolar, yani ABD'ye yapılan toplam mal ithalatının yaklaşık beşte biri kadar gelir elde edebiliriz" ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray ise yüzde 10 genel ithalat vergisinin yaklaşık üç milyon yeni istihdam yaratabileceğini öne sürüyor.

ÜLKELER YANIT VERECEK

Bu süreçte İngiltere ve Avustralya gibi ülkelerin istisna oluşturmak üzere girişimleri sonuçsuz kalırken Avrupa Birliği (AB), Çin ve Kanada bu adıma karşılık verileceğini duyurdu.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, yaptığı açıklamada, AB'nin, ABD Başkanı Trump'ın ek gümrük tarifeleri karşısında "zayıf" olmadığını ve Washington'a "tek vücut" olarak yanıt vermeye hazır olduğunu bildirdi.

Tarifelerle karşı karşıya kalan ülkelerin Trump'ın tarifelerine misilleme önlemlerle karşılık vereceklerini açıklaması küresel piyasalarda ticaret savaşına ilişkin endişeleri artırıyor.

TARİFELER NE KADAR BÜYÜK?

Beyaz Saray, tarifelerin ne kadar yüksek olabileceğine dair bir açıklama yapmazken, analistler tarafından çeşitli olası oranlar ortaya atılıyor.

Trump geçen yılki seçim kampanyasında ABD'ye gelen tüm ithalatlara yüzde 10 oranında genel bir gümrük vergisi uygulanmasını desteklemiş, hatta bazen Çin'den yapılan ithalatlarda bunun yüzde 20, hatta yüzde 60 olabileceğini söylemişti. Göreve geldikten sonra ise karşılıklı tarifeler fikrini ortaya attı ve oranların ülkeden ülkeye değişebileceğini öne sürdü.

Beyaz Saray, önerilerinin sadece tarifeleri değil, KDV gibi ABD'li işletmelere karşı haksız olduğuna inandıkları diğer politikaları da yansıtacağını belirterek tabloyu daha da karmaşık hale getirdi.

İşletmeler ve siyasi liderler, ürünlerinin karşı karşıya kalacağı yeni verginin ne kadar büyük olacağını anlamaya çalışırken bu durum bir kargaşaya yol açtı. Örneğin BBC'de yer alan habere göre Avrupa'daki yetkililer ihracatlarına çift haneli bir tarife koymaya hazırlanıyor. Trump bu yılın başlarında AB'den gelen mallara yüzde 25 ithalat vergisi koymayı planladığını söyledi.

TARİFELERİN ETKİSİ NE OLACAK?

Uzmanlara göre teknik olarak bu sorunun basit bir cevabı var: Malları getiren ABD firmaları, özellikle Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt'in bahsettiği gibi gümrük vergilerini derhal uygulamaya başlaması durumunda, faturayla karşı karşıya kalacak olan şirketler olacak.

Ancak tarifeler ne kadar yüksek olursa, firmalar bu maliyetleri telafi etmenin yollarını aramaya başlayacak. Bu kapsamda da ya tedarikçileri değiştirecek ve iş ortaklarını yükü paylaşmaya zorlayacak ya da ABD'liler için fiyatları artıracaklar.

Birçok firma bu adıma şimdiden hazırlandıklarını söylese de uzmanlar öngörülemezliğin riski artırdığını ifade ediyor. Uzmanlara göre bu durum hem ABD'de hem de sınırların ötesinde ekonomik durgunluk riskini artırdı.

Trump, gümrük vergilerinden kaçınmak isteyen şirketlerin işlerini ABD'de sürdürebileceklerini söylese de fabrika kurma ve işe alım maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle bunun anında veya kolay bir çözüm olmadığı vurgulanıyor.

Kur dalgalanmaları ve diğer ülkelerin misillemelerini de işin içine katıldığında Trump'ın küresel ticaret dengelerini düzenleme girişiminin sonuçlarını tahmin etmek uzmanlara göre zor.

ABD'NİN DIŞ TİCARET AÇIĞI

ABD'nin dış ticaret açığı 2024 yılı genelinde de bir önceki yıla kıyasla yüzde 17 artarak 918,4 milyar dolara çıktı.

Ülkenin ihracatı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 3,9 artışla 3,2 trilyon dolara, ithalatı yüzde 6,6 yükselerek 4,1 trilyon dolara ulaştı.

ABD'nin Çin karşısında verdiği mal ticareti açığı geçen yıl yaklaşık yüzde 6 arttı ve 295,4 milyar dolara yükseldi. Avrupa Birliği karşısında verilen mal ticareti açığı da aynı dönemde yüzde 13'e yakın artışla 235,6 milyar dolar oldu.

Ülkenin 2024'te Meksika'ya karşı verdiği mal ticareti açığı yaklaşık yüzde 13 artarak 171,8 milyar dolara çıkarken, Kanada'ya ise yüzde 1 azalışla 63,3 milyar dolara indi.

Söz konusu dönemde ABD'nin açık verdiği diğer ticaret partnerleri arasında Vietnam (123,5 milyar dolar), İrlanda (86,7 milyar dolar), Almanya (84,8 milyar dolar), Tayvan (73,9 milyar dolar), Japonya (68,5 milyar dolar), Güney Kore (66 milyar dolar), Hindistan (45,7 milyar dolar), Tayland (45,6 milyar dolar), İtalya (44 milyar dolar), İsviçre (38,5 milyar dolar), Malezya (24,8 milyar dolar), Endonezya (17,9 milyar dolar), Fransa (16,4 milyar dolar), Avusturya (13,1 milyar dolar) ve İsveç (9,8 milyar dolar) yer aldı.

TRUMP'IN 2025 İÇİNDE AÇIKLADIĞI TARİFELER

7 Şubat :

4 Mart :

5 Mart:

6 Mart:

12 Mart:

2 Nisan: