Stres seviyesini yönetmenin yolları nelerdir?
Yoğun çalışma temposu, ailevi sorunlar, çevresel faktörler veya psikolojik durumlardan dolayı hayatımızın bazı dönemlerinde aşırı stres yüklenmesi ile karşı karşıya kalabiliriz. Stresin yoğun olarak hissedildiği durumlarda ise daha sonra pişman olacağımız şeyler yapabiliriz. Peki yükselen strese karşı neler yapabilir ve stres seviyemizi nasıl yönetebiliriz? İşte detaylar...
Günlük hayattaki bazı etkenler, iş hayatı, sosyal yaşantı ya da aile düzeni strese neden olabilen etkenlerden bazılarıdır. Stres seviyesi arttıkça bazı hastalıklara da kapı açabilir. Stresten kurtulmak mümkün olmasa da kontrol altına almak mümkündür.
STRES NEDİR?
Stres, anlık olarak ortaya çıkan, tehlikede hissettiren veya mücadele gerektiren olay ya da düşünce sonucu oluşan endişenin yarattığı duygusal, zihinsel ve fiziksel tepkidir. Strese neden olan tehlike gerçek ya da gerçek olmayan bir endişeye dayanabilir.
STRES GÜNLÜK HAYATI NASIL ETKİLER?
Stres, ağır bir sırt çantası taşımaya benzer; ilk başta yükünü fark etmeyiz ve ileriye doğru itmeye devam ederiz. Ancak zamanla, çantaya daha fazla eşya eklendikçe - sorumluluklar ve endişeler gibi - yük daha ağırlaşır ve yönetilmesi giderek zorlaşır. Yani, stresle nasıl başa çıkacağımızı bulamazsak, bu durum fiziksel ve ruhsal sağlığımızı, ilişkilerimizi ve günlük görevleri tamamlama yeteneğimizi etkileyerek günlük hayatımızı etkileyebilir.
İŞ HAYATINDAKİ STRES FAKTÖRLERİ
Kişi üzerinde baskı oluşturan her türlü fiziksel ve psikolojik faktör strestir. Bu faktörler; ısı, ışık ve hava değişimi ya da iklimsel değişimler olabileceği gibi evlenme, boşanma, iflas etme ya da daha küçük çaplı sebepler olabilir. İşyerinde stres yaratan nedenler ise farklılıklar gösterir. İşyerinde stres nedenlerini şöyle sıralanabilir:
- Uzun çalışma saatleri
- Vardiyalı çalışma
- Çalışma mekanının ergonomik olmaması
- İşyerindeki ısı ve ışık düzeninin uygun olmaması
- Çalışanlar arasındaki iletişim sorunları
- Çalışma ortamında destek ve dayanışma ortamının bulunmaması
- Yoğun rekabet ortamı
- Rol ve sorumlulukların belirgin olmaması
- İş tatmininin düşük olması
STRESİN FİZİKSEL BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Stres halinde öncelikle kişinin nefes alıp vermesi hızlanır, dakikadaki soluk alıp verme hızı artar,
- Kalpte çarpıntı görülebilir.
- Ağızda kuruluk ve buna bağlı olarak yutkunmada zorluk görülebilir.
- Cinsel performansta problemler ortaya çıkabilir.
- Vücut sıcaklığı artar. Ani sıcak basmaları görülebilir.
- Ellerde titreme ve artan sıcaklığa bağlı terleme görülebilir.
- Kaslar gerilir, gerginliğe bağlı kaslarda ağrı veya sızı görülebilir.
- Mide bulantısı veya yanması, hazımsızlık, kabızlık, ishal gibi sindirim sisteminde sorunlar gelişebilir.
- Kaslarda yorgunluk ya da vücutta halsizlik görülebilir.
- Günlük hayatınızda istemsizce diş sıkma problemi görülebilir buna bağlı olarak baş ağrısı yaşayabilirsiniz.
- Uyku problemleri ortaya çıkar.
- Kişiler bu dönemde zayıf bağışıklık sistemine bağlı sık sık hastalanabilir.
STRESİN PSİKOLOJİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Kişi stres dönemlerinde odaklanma problemi yaşar.
- Unutkanlık ve dalgınlık gibi sorunlarla sık sık karşılaşılır.
- Günlük yaşamda sinirli ve kaygılı ruh hali görülür.
- Kişi kendini üzgün, kızgın ya da baskı altında hisseder.
STRES NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Herkesin stresi kendine özeldir. Sadece onu yaşayan kişi yaşadığı stresin şiddetini belirleyebilir. Sağlık uzmanları stresinizin yaşamınızı nasıl etkilediğini anlamak için uzmanlar tarafından hazırlanmış anketler kullanabilir. Kronik stresiniz varsa sağlık uzmanınız stresten kaynaklanan mevcut semptomlarınızı değerlendirebilir. Örneğin; yüksek tansiyon, mide bulantısı, baş ağrısı, hazımsızlık gibi semptomları teşhis ve tedavi edilebilir.
STRES YÖNETİMİ NASIL YAPILIR?
Stres kronik hale geldiğinde, vücuda zarar verebilir. Sağlık sorunlarının büyük çoğunluğu stresten kaynaklanır veya stresten etkilenir. Bu nedenle çeşitli hastalıklarla mücadele ederken zihin ve beden sağlığınıza destek vermek için çeşitli stres giderici yöntemlere sahip olmanız gerekir. Stresle başarılı bir şekilde başa çıkmak ve mevcut stresi yönetmek gerekir.
Stresle başarılı bir şekilde başa çıkmak ve mevcut stresi yönetmek için yapılması gerekenler şunlardır:
- Öncelikle genel olarak hayata karşı pozitif bir bakış açısına sahip olmak gerekir. Hayatta kontrol edilemeyen olaylar olduğunu kabul etmek gerekir. Değiştiremeyeceğiniz durumlar hakkında endişelenmeyi bırakmanın çözüm yolları aramanın daima size faydası olmaktır.
- Zamanı daha verimli yönetmeyi öğrenmek işe yarayabilir.
- Hobilerinize, ilgi alanlarınıza ve size iyi gelen şeyleri yapmaya yeterince zaman ayırmalısınız.
- Stresi azaltmak için alkol, uyuşturucu ya da sigara gibi zararlı maddelere yönelmek stresi azaltmak yerine vücuda daha çok zarar verir.
- Yoğun stres altındaki bireyler için sosyal hayatındaki destek oldukça önemlidir. Bu nedenle bireylerin stres altındayken kendilerini mutlu ve huzurlu hissettiren bir ortamda bulunması veya sizi mutlu eden, size iyi gelen, destek sağlayan, günlük yaşamınızda size yardımcı olan insanlarla vakit geçirmeye çalışın. Bu insanlarla birlikte olmak size iyi gelebilir.
- Duygu, düşünce veya inançlarınızı öne çıkarmak sizi daha iyi hissettirebilir. Duygu, düşünce ve inançlarınızı belirtmekten çekinmeyin.
- Sağlıklı besinler tüketmenin faydaları, fiziksel sağlığınızdan zihinsel sağlığınıza kadar uzanır. Stresli hissettiğinizde egzersiz yapabilirsiniz ya da açık havada gerçekleştirilen basit bir kısa yürüyüş size iyi gelebilir.
- Her günün sonunda yapamadıklarınızı değil yapabildiklerinizi düşünebilirsiniz.Başardıklarınızı not ederek neler yapabildiğinizi göreceksiniz
- Günlük, haftalık ya da aylık hedefler belirleyin. Uzun vadeli görevler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmanıza yardımcı olacaktır.
- Meditasyon, yoga ya da tai chi gibi kaslarınızın gevşemesine yardımcı olacak aktivitelerini denemek size fayda sağlayacaktır.
- Bir uyku programı düzenlemenizde fayda vardır. Yatmadan 30 - 60 dakika önce elektronik cihazlara bakmayın. Yatmadan önce rahatlama tekniklerini deneyebilirsiniz.
- Endişeleriniz hakkında bir terapist veya sağlık uzmanlarıyla konuşmayı düşünebilirsiniz.
- Çok meşgul veya stresli olduğunuzda sizin stresinizi artıracak sorumluluklara “hayır” demeyi öğrenin.
- Ruh sağlığının korunmasında ve olumlu değişimlerin sağlanmasında hayvan etkileşiminin insanlar için kritik bir role sahip olduğu yapılan araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır. Evcil hayvan sahiplenmek iyilik halinin devamını sağlayabilir ve stres durumunuzu azaltabilir. Hayvan sahiplenmek, onlarla vakit geçirmek size fayda sağlayacaktır.
- Yapılan araştırma sonuçlarına göre aroma terapinin stresle başa çıkma konusunda gerçekten faydalı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bazı kokular beyin dalgası aktivitelerini değiştirerek vücuttaki stres hormonlarını azaltabiliyor. Aroma terapi sayesinde daha enerjik ve daha pozitif hissetmek mümkündür.
- Bir sağlık uzmanı denetiminde stresinizin azalması ve daha iyi bir ruh hali için besin takviyeleri denenebilir. Bazı vitaminler ve mineraller takviye edilerek daha iyi bir ruh hali için fayda sağlayacaktır.
- Düzenli stres yönetimi teknikleri uygulayarak, hissettiğiniz stresin bir kısmını ortadan kaldırabilir ve gelecekte yaşayacağınız stres karşısında kendinizi daha dirençli hale getirebilirsiniz.
