Yüzyıllar öncesinden bugüne geldi... Buz adam Ötzi nasıl bu kadar iyi korundu?

Bir kar tatilinde bulunan bedenin, tarihin en iyi korunmuş insan fosillerinden biri olacağı kimsenin aklına gelmemişti. Fakat Ötzi, sadece fiziksel değil; kültürel, genetik ve adli verilerle tarihçileri büyülemeyi başardı. Peki bu adam, nasıl oldu da binlerce yıl boyunca bozulmadan kalabildi?

Giriş: 22.05.2025 - 13:30 Güncelleme: 22.05.2025 - 13:30

Buz adam Ötzi nasıl bu kadar iyi korundu?

Dondurucu bir dağ zirvesinde yatan bir beden... Binlerce yıl boyunca buzlar içinde bozulmadan kalan ve ölümünden yüzyıllar sonra adeta “yeniden doğan” bir insan. 1991 yılında keşfedilen Ötzi, bilim dünyasına sadece bir beden değil, geçmişe açılan canlı bir pencere sundu...

1991 yılında, Avusturya ve İtalya arasındaki Ötztal Alpleri'nde yürüyüş yapan iki turist, 3.300 yıldan daha eski bir ceset buldu. Başlangıçta bir dağcı sanılan bu bedenin, yapılan karbon testleri sonucu milattan önce 3300'lere ait olduğu ortaya çıktı. İnsanlık tarihine ışık tutan bu eşsiz buluntuya, bulunduğu bölgeden ilhamla “Ötzi” adı verildi.

REKLAM

Ötzi'nin bedeni, olağanüstü bir şekilde korunmuştu. Bunun nedeni ise, vefat ettikten sonra bedeninin kısa sürede buzla kaplanmasıydı. Havanın soğuk ve oksijenin az olduğu yükseklik, mikroorganizmaların çoğalmasını engelledi ve çürüme süreci başlamadan donarak adeta zaman kapsülüne alındı. Bu “doğal dondurucu” ortam, hem derisini hem de iç organlarını günümüze kadar büyük ölçüde bozulmadan taşıdı.

Bilim insanları Ötzi üzerinde çeşitli analizler yaptı. Midesinde buğday, yaban keçisi eti ve polen kalıntıları bulundu. Bu, o dönemdeki beslenme şekline dair önemli ipuçları sundu. Ayrıca vücudundaki dövmeler, tedavi amaçlı yapılmış olabilir; muhtemelen erken dönem akupunktur uygulamalarıydı.

DNA analizleri ise Ötzi'nin Avrupa'daki günümüz insanlarına genetik olarak yakın olduğunu, laktoz intoleransı olduğunu ve bazı kalıtsal hastalık risklerini taşıdığını ortaya koydu.

Yapılan araştırmalar, Ötzi'nin sırtında bir ok ucuna rastlanmasıyla yeni bir boyut kazandı. Yaralanmalar, ölümünün muhtemelen bir saldırı sonucu gerçekleştiğini düşündürdü. Ayrıca elinde kesik izleri, dövüşme belirtisi olarak değerlendirildi. Bu da onu sadece “buzda donmuş bir beden” değil, aynı zamanda tarihin en eski cinayet dosyalarından biri haline getirdi.

Ötzi'nin üzerinde keçi derisinden yapılmış pantolon, otlarla örülmüş bir pelerin ve ayakkabılar bulunuyordu. Ayakkabıları oldukça gelişmişti; içi otlarla doluydu ve su geçirmeyen özelliklere sahipti. Yanında ise bakır başlıklı bir balta, yay ve oklar, çakmak taşı bıçak gibi araçlar vardı. Bunlar, yaşadığı dönemin teknolojik gelişmişliğini ve yaşam tarzını anlamamıza katkı sağladı.

Ötzi, bugün İtalya’nın Bolzano kentindeki South Tyrol Arkeoloji Müzesi’nde özel bir odada sergileniyor. Sabit -6°C sıcaklık ve %98 nem oranı sağlanarak, bulunduğu zamanki koşullar birebir taklit ediliyor. Ziyaretçiler ise cam bölme ardından bu tarihi şahsiyeti görebiliyor.

Tüm bu araştırmalara rağmen, Ötzi'nin tam olarak nasıl biri olduğu, neden öldürüldüğü ya da yaşamının nasıl geçtiği hâlâ tam olarak çözülebilmiş değil. Ancak her yeni teknolojik gelişmeyle, buz adam hakkında yeni bilgiler elde edilmeye devam ediliyor.

Kaynak: Secrets of the Ice, National Geogeaphic, Live Science