4500 günle nasıl emekli olunur?
Normal emeklilik için prim günü yeterli olmayanlar, kısmi emeklilik hakkından yararlanarak daha az prim günüyle ve daha geç yaşta emekli olabilirler. Kısmi emeklilik koşulları ilk defa sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre değişir. Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı...
4500 GÜNLE NASIL EMEKLİ OLUNUR?
Eşim 2003 sigorta girişli. 950 gün primi var. 2003 yılından sonra doğan iki çocuğumuz bulunuyor. 4500 günle emekli olabilir mi? Bunun için için ne yapmalıyız? (Yalçın G.)
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Önce kısmi emeklilik hakkında genel bilgi vermek istiyorum. Normal emeklilik için prim günü yeterli olmayanlar, daha az prim günüyle ama daha geç yaşta emekli olabiliyorlar. Buna mevzuatta kısmi emeklilik, halk ağzında ise yaştan emeklilik deniliyor. İlk defa SSK (4/a) kapsamında sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 ve öncesinde başlayanlar 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü tamamlamaları halinde kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir.
İlk defa SSK’lı çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında çalışmaya başlayanlar 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlamak koşuluyla kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirler.
30 Nisan 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar ise 5400 prim gününü doldurduklarında, sigortalılık süresi aranmaksızın normal emeklilik yaşından 3 yıl geç emekli olabilirler. Ancak hiçbir şekilde 65 yaşı aşamaz. Bu kişiler için kısmi emeklilik yaşı ilk etapta kadınlarda 61, erkeklerde 63’tür.
Diğer taraftan, 30 Nisan 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayanların kısmi emekliliğinde 4500 prim günü 5400’e kademeli olarak çıkar. İlk defa çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlarda ilk yıldan başlayarak 4500 olan prim günü her yıl 100 gün artar. 2016 yılı ve sonrasında başlayanlar için 5400 gün olarak uygulanır.
Kısmi emeklilik için gerekli prim günü ve sigortalılık süresi koşulunu yerine getirenler hayatlarının geri kalan kısmında hiç çalışmasalar bile kanunda öngörülen yaşı doldurduklarında emekli olabilirler.
Eşiniz ilk defa sigortalı çalışmaya 2003 yılında başladığına göre 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlayarak yaştan emekli olabilir. Çocuklarınız doğduktan sonra 2 yaşını dolduruncaya kadar hiç çalışmamış ise 720’şer günden 1440 gün doğum borçlanması yapabilirsiniz. Bunu yaptığınızda prim günleri toplamı 2390 olur. 4500 günle kısmi emeklilik hakkından yararlanabilmesi için son 2520 prim gününün en az 1260’ının 4/a (SSK) kapsamında olması gerekir. Bunun için önce 37 ayı geçirmeyecek şekilde isteğe bağlı sigorta primi ödeyebilirsiniz. Bu sürenin ardından ise 4500 günü tamamlayıncaya kadar 4/a kapsamında çalışmak zorundadır.
ÖZEL HASTANEDE BAĞ-KUR’LU DOKTOR ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU KALKTI MI?
Ben 65 yaş üstü emekli hekimim. Bir tıp merkezinde çocuk doktoru olarak çalışıyorum. Patronların ısrarı üzerine evimi home ofis olarak gösterip serbest meslek erbabı statüsünde kuruma hak edişime göre fatura kesiyorum. Bu muayenehaneden farkı bir durum çünkü orada hasta bakmıyorum. Bütün faaliyetim çalıştığım kurumda oluyor. Böylece Emekli Sandığından emekli maaşımı kesinti olmadan alabiliyorum. Tıp merkezleri de bu özel hastane için çıkarılan yönergeye tabi olacak mı? Bu statümden çıkarsam yani SGK kapsamında kurum çalışanı olursam emekli maaşımdan kesinti olacak mı? Bu bir mecburiyet içeriyor mu? Yani yönetmelik biz kurum çalışanlarını 4/a statüsünde olmaları konusunda patronları mecbur mu tutuyor? (B. Ö.)
Sağlık Bakanlığınca hazırlanarak 30 Ocak 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği uyarınca doktorlar diğer sağlık personeli ile birlikte 4/a (SSK) kapsamında çalıştırılacaklar. Özel hastaneler sadece kendi muayenehanesi bulunan tabipleri 4/a kadrosu yapmadan çalıştırabilecekler. Bu şekilde özel muayenehanesi olan hekimler hastalarını sözleşme yaptıkları hastanede ameliyat edebilecekler. Ancak, bu hastalar tüm harcamayı kendi ceplerinden karşılayacaklar. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan tedavi için para talep edemeyecekler.
Yönetmelikte özel hastane, “Gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri adına Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılan, her türlü acil vaka ile bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği, hastalarının ayaktan veya yatarak müşahede, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarının yapıldığı, ruhsatlarında ve faaliyet izin belgelerinde yazılı tür ve sayıdaki hizmet birimleriyle çalışan yataklı sağlık kurumu” olarak tanımlanıyor. Çalıştığınız tıp merkezi bu tanıma uyuyorsa işveren sizi 4/a kapsamında çalıştırmak zorundadır. Mevcut statüden çıkıp 4/a kapsamında çalıştığınızda siz istemezseniz emekli aylığınız kesilmez. Emekli aylığını almaya devam ederek çalıştığınız takdirde hastaneden aldığınız brüt ücret üzerinden sizin ve işvereniniz adına sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilir. Makam tazminatınız yok ve 2018 yılından itibaren verilmeye başlanan ek ödemeden yararlanıyorsanız SGDP’ne tabi çalışmaya devam ettiğiniz sürece ek ödeme durdurulur. Çalışmayı bıraktığınız ayı takip eden aydan itibaren ek ödeme tekrar başlatılır.
KONKORDATO İLAN EDEN ŞİRKETTEN EVLİLİK NEDENİYLE İSTİFAYLA TAZMİNAT ALINABİLİR Mİ?
Çalıştığım şirket bu ay konkordato ilan etti. Ben geçen yıl ekim ayında evlendim. Evlilik nedeniyle istifa edip tazminatımı alabilir miyim? İşe giriş tarihim 22.02.2023. (Ayla Y.)
Kadınlar resmi nikah kıydıkları tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler. Konkordato ilan edilen işletmelerde çalışanlar da bu gerekçeyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı talep edebilirler. Ancak, konkordato ilan edilen işletmelerde alacakların tahsilinde ilk sıra rehinle teminat altına alınmış alacaklardadır. İşçi alacakları ondan sonra gelmektedir. Sonuç olarak kıdem tazminatını talep etme hakkınız var ama rehinli alacaklardan sonra para kalırsa tahsil edebilirsiniz.
EMEKLİLİKTE SON 7 YIL KURALI NEDİR?
Benim 1999 öncesi 500 gün sigortam var. 2003 sonrası memuriyete geçtim 2016 yılına kadar çalıştım. 2016 yılından sonra 550 gün BAĞ-KUR’lu olarak çalıştım. 2023 yılında 4/a’lı olarak çalışmaya başladım. 600 gün de buradan sigortam var. Toplam gün sayım 8200. E-Devlete baktığımda 4/a için 5825 gün ve 25 yıl şartı dolmuş görünüyor. 4/a’dan emekli olmak için son 7 yıl kuralına takılır mıyım? Bu şartlarda şimdi emekli olabilir miyim? Son 7 yılda 4/a, 4/b ve 4/c var. (İrfan A.)
İlk defa sigortalı çalışmaya 2008 yılı öncesinde başlayan ve birden fazla statüde çalışması olanların hangi statünün kurallarına göre emekli olacakları, son 7 yıllık fiili hizmet süresine göre belirlenir. Fiili hizmet süresinden kastedilen prim ödenen günlerdir. Son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde hizmet süresi fazla olan kurumun kurallarına göre emeklilik işlemi yapılır.
Buna göre, sizin emeklilikte hangi statüye tabi olacağınızı tespit etmek için son 2520 günde hangi statülerde çalıştığınıza bakılır. Mevcut duruma göre, tekrar memuriyete dönemediğiniz müddetçe 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında emekli olmanız mümkün değil.
4/a (SSK) kapsamında emekli olabilmeniz için ise bu kapsamdaki prim gününüzü 1260’a tamamlamanız gerekir. Bu durumda, 22 ay daha 4/a’lı çalıştıktan sonra emeklilik başvurusunda bulunabilirsiniz.
