Ticaret Savaşları'nda son durum: AB'nin ABD'ye olası misillemesi hangi alanlarda olacak?
Trump'ın gelmesiyle birlikte geniş kapsamlıdan daha küçük vergilere ülkeden ülkeye göre değişen tarifeler dünyanın ana gündemi. Trump uzun vadede geri adım atmayacağını söylerken, hedefteki ülkeler de misilleme yapacağını belirtiyor. Trump'ın hedefinde, Çin kadar yüksek sesle dile getirdiği yerler de var: Avrupa ülkeleri... Peki Trump'ın tarifeleri bununla sınırlı kalır mı? Hedefteki AB'nin ABD misillemesi hangi alanlarda olabilir ve Türkiye etkilenebilir mi? Atlantik Konseyi JeoEkonomi Merkezi'nden Sophia Busch, Haberturk Ekonomi Editörü İrem Kuşoğlu Görgü'nün sorularını yanıtladı
ABD Başkanı Trump göreve geldiği gibi, seçim sürecinde sıkça vurguladığı "Make America Great Again" (MAGA) sloganıyla uyumlu bir şekilde ABD'nin ekonomik ve ticari politikalarını şekillendirmeye devam ediyor.
ABD'li analistlere göre Trump'ın seçilmesini de sağlayan temel taşlardan biri, tüm ABD ithalatlarına aşamalı olarak evrensel tarifeler uygulanmasından oluşuyor. Bu bağlamda da ABD Başkanı Donald Trump, Super Bowl'a giderken uçakta gazetecilere ABD'ye giren tüm çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi uygulayan yeni bir yürütme emrini duyurdu.
ABD'nin en önemli ticaret ortakları olan Kanada ve Meksika'ya uyguladığı tarifelere misilleme gelmesiyle 1 aylık erteleme yaşandı, Çin ise gümrük vergilerine maruz kalmaya devam etti. Tabii bu gerilimler ışığında ilk gümrük vergileri Avrupa Birliği'ni şimdilik kurtardı. Ancak uzmanlara ve tabii ki Trump'a göre "Önce Amerika" ticaret politikasının AB'nin kapısını çalması sadece an meselesi.
Peki Trump'ın tarifeleri bununla sınırlı kalır mı? Hedefteki AB'nin ABD misillemesi hangi alanlarda olabilir ve Türkiye etkilenebilir mi? Tüm bu merak edilen soruları Habertürk.com'dan İrem Kuşoğlu Görgü, Atlantik Konseyi JeoEkonomi Merkezi Yardımcı Direktörü Sophia Busch'a sordu.
"TRUMP'IN HEDEFİNDEKİ DİĞER ÜLKELER HİNDİSTAN VE VİETNAM OLABİLİR"
Busch'un açıklamasına göre, Trump yönetimi, müzakereler için kaldıraç oluşturmak, cezalandırıcı bir yanıt olarak, kilit yerel endüstrileri korumak ve ABD ticaret açığını yeniden dengelemek için bir araç olarak tarifeleri kullanıyor.
Busch konuya yönelik "ABD ticaret açığını yeniden dengelemek için yönetim, ABD ile yüksek ticaret fazlası olan ve aynı zamanda ABD mallarının ithalatında yüksek tarifeler uygulayan ülkeleri hedef alacak" derken hedefte başka ülkelerin de olabileceğinin sinyalini vererek "Çin, Meksika ve Kanada gibi halihazırda tehdit edilen ülkelerin ötesinde, Başkan Trump Hindistan ve Vietnam gibi ülkeleri hedef alabilir" diyor. Peki ya Türkiye? Busch'a göre ABD'nin Türkiye ile 2024'te sadece 1,5 milyar dolarlık küçük bir ticaret açığı var ve bu nedenle Türkiye, Trump'ın "karşılıklı" tarifelerinin daha küçük bir hedefi olarak şimdilik risk altında değil.
AVRUPA NE YAPACAK?
Trump'ın hedefindeki ilk ülkeler Çin, Meksika ve Kanada olsa da şu sıralar Trump'ın adını dilinden düşürmediği tek bir yer var: Avrupa.
ABD'nin ticaret açıklarını azaltmada ve ulusal çıkarlarını korumada tarifeleri bir araç olarak gören ABD Başkanı Trump, son olarak çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği gümrük vergileriyle küresel ticarette tansiyonu iyice yükseltti.
Worldsteel verilerine göre, ABD'nin çelik üretimi 2024'te yıllık yüzde 2,4 azalışla 79,5 milyon ton civarında. ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Uluslararası Ticaret İdaresi verilerine göre, ABD, 2024'te 26,2 milyon metrik ton çelik ithal etti. Geçen yıl 79 ülkeden çelik ithal eden ABD, bu üründe en fazla ithalatı Kanada'dan yaptı. ABD, 2024'te Kanada'dan 7,1 milyar dolar değerinde çelik ithal etti.
Alüminyum ve çeliğe gelen gümrük vergisinin en fazla zarar vereceği yerlerin başında Avrupa da geliyor. Atlantik Konseyi'nin analizine göre bu durum, AB'nin Atlantik'in ötesindeki 3,1 milyar dolarlık metal ihracatını tehdit ediyor. Özellikle Avrupa'nın büyük ekonomileri olan Almanya ve İtalya, sırasıyla 2023'te 4,5 milyar dolar ve 2,7 milyar dolarlık ticaret yaparak ABD'nin altıncı ve onuncu büyük çelik ve alüminyum tedarikçileri durumundaydı.
Bu gelişmelerin ışığında AB'den cevap gecikmedi. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulama kararının ardından yazılı açıklamada bulundu. ABD'nin Avrupa çelik ve alüminyum ihracatına tarife koyma kararından üzüntü duyduğunu kaydeden Von der Leyen, tarifelerin vergi anlamına geldiğini ve bunun da işletmelerle tüketicileri olumsuz etkileyeceğini bildirdi.
Von der Leyen, "AB'ye yönelik haksız tarifeler cevapsız kalmayacak. Haksız tarifelere karşı sert ve orantılı karşı önlemler alınacak" ifadesini kullandı. Ancak AB Komisyonu Başkanı, bunun hangi alanları içerdiğine ise değinmedi.
"AB, ABD'NİN ALKOL SEKTÖRÜNÜ VE MOTOR DEVİNİ HEDEF ALABİLİR"
Atlantik Konseyi JeoEkonomi Merkezi'nden Sophia Busch ise AB'nin hedefindeki ürünleri sıralarken "ABD tarifelerine karşı güçlü bir misilleme yapmak için AB, en büyük ABD ithalatlarını, özellikle de Cumhuriyetçi eyaletlerde üretilenleri hedef almaya çalışacaktır" diyerek durumu özetliyor.
Örnek olarak ise "Kentucky bourbonunu, Tennessee viskisi ve Pennsylvania'da üretilen Harley-Davidson motosikletlerini düşünün" diyerek hedefte ABD'nin içki sektörü ile önde gelen markası Harley-Davidson'ı sıralıyor.
Peki bu misillemelerle dolu savaşta, AB ile ABD arasındaki ve aynı zamanda diğer ülkelerle olan ilişkiler nasıl etkilenecek? "Başkan Trump'ın tarifeleri AB ile ilişkileri zorlayacak" diyen Busch, bu konuya yönelik ayrıca "Başkan Trump'ın Kanada ithalatlarına tarife tehdidi, Ottawa'dan Amerikan mallarının satın alınmasını boykot etme çağrılarına yol açtı. Artırılmış tarifelerin Avrupa'daki ABD müttefiklerinden de benzer tepkiler almasını beklemek makul" diye ekledi.
TÜRKİYE BU TİCARET SAVAŞLARINDAN ETKİLENİR Mİ?
Tarifeler savaşı bu kadar yoğunlaşmış ve yanıbaşımıza kadar gelmişken tabii ki akla gelen ilk soru Türkiye'ye ne olacak oluyor. Türkiye'nin bu bağlamdaki pozisyonu ve olası gelişmelerden etkilenip etkinlenmeyeceğine yönelik ise Busch şu yanıtı veriyor:
"Başkan Trump küresel olarak tüm çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi eklediğinden ve ABD'nin Türkiye'den yaptığı çelik ithalatı zaten yüzde 50 gümrük vergisiyle karşı karşıya olduğundan, ABD pazarı için rekabet Türkiye için eşitliğe daha yakın. Ancak, küresel çelik ihracatçıları yeni pazarlar ararken, Türkiye'nin Avrupa'daki en önemli pazarlarına yaptığı çelik ihracatı artan rekabetle karşı karşıya kalabilir."
Tüm bu gelişmeler ışığında, Trump yönetiminin tarifeler yoluyla küresel ticaret dinamiklerini şekillendirmeye devam etmesi beklenirken, AB'nin misilleme hamleleri ve diğer ülkelerin tepkileriyle birlikte uluslararası ticaret arenasında tansiyonun daha da yükselmesi kaçınılmaz görünüyor. Analistlere göre ise ABD ile yaşanan gerilim ve müzakere süreci ise, Ursula von der Leyen'in ilk döneminden bu yana öngördüğü jeopolitik ve ekonomik hedeflere nasıl yön vereceği konusunda erken bir test olacak gibi görünüyor...
* Haberin görselleri Associated Press'ten servis edilmiştir.
