ABD ile Türkiye arasındaki enerji atılımı ne anlama geliyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD'de Başkan Donald Trump ile görüşmesinin yankıları sürerken, iki ülke arasında özellikle enerji alanındaki anlaşmalar dikkat çekti. Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 25 Eylül'de Beyaz Saray'a yaptığı ziyaret sırasında ABD ile stratejik nükleer anlaşma imzalarken, birkaç gün önce de BOTAŞ ile dünyanın önde gelen enerji gruplarından Mercuria ve Woodside Energy arasında uzun vadeli sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarik anlaşmaları imzalandığı duyuruldu. Peki bu anlaşmalar ne anlama geliyor ve neden önemli? Haberturk.com Enerji Editörü İrem Kuşoğlu Görgü'nün haberi
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray'da dün görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmede liderler birbirlerine övgülerde bulunurken özellike F-16'lar, Suriye meselesi ve enerji konularında da önemli görüşmeler yapıldı.
Bu görüşmeler kapsamında Türkiye ile ABD arasında nükleer enerji alanındaki ortaklığı derinleştirecek Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı'nın imzalandı. Anlaşmayı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile ABD Dışişleri Bakanı Sayın Marco Rubio imzaladı.
Türkiye ile ABD arasındaki köklü ve çok boyutlu ortaklığı nükleer enerji alanında daha da derinleştirecek yeni bir süreci başlattıklarını belirten Bayraktar "Görüşme sonrası ABD Dışişleri Bakanı Sayın Marco Rubio ile birlikte liderlerin huzurunda, Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı'nı imza altına aldık. Anlaşma kapsamında yürütülecek çalışmaların önümüzdeki dönemde her iki ülke için de karşılıklı fayda üretmesini diliyorum" ifadelerini kullandı.
Anlaşma, Türkiye'nin ABD ziyareti sırasında BOTAŞ ile Mercuria ve Woodside Energy ile toplam 75,8 milyar metreküp LNG ithalatı için 43 milyar dolarlık imzanın ardından geldi.
İKİ ÜLKE ARASINDAKİ NÜKLEER ANLAŞMA
İki ülkenin de yetkilileri dün imzalanan Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı'nın detaylarına ilişkin henüz bir detay paylaşmadı. Ancak konuya ilişkin kaynakların aktardığına göre iki ülke arasında büyük ölçekli nükleer santraller ve küçük modüler reaktörlerin inşası konusunda görüşmeler yürütülüyordu.
Enerji Bakanlığı Nükleer Enerji ve Uluslararası Projeler Genel Müdürü Yusuf Ceylan 2024 yılında Reuters'a verdiği demeçte Türkiye'nin kurmayı düşündüğü nükleer enerji tesislerine ABD'nin de ilgi gösterdiğini, taraflar arasında niyet beyanı anlamında görüşme yürütüldüğünü söylemişti. Ceylan, iki ülke arasında resmi müzakere yürütülüp yürütülmediği ve görüşülen projelerin küçük mü büyük ölçekli mi olacağı sorusu üzerine, "Mevcut santral alanları veya yeni santral sahasını düşünebiliriz. Hem büyük ölçekli santral hem de küçük modüler reaktörler için ABD ile görüşüyoruz. Bunu bir niyet beyanı olarak görebilirsiniz" demişti.
Yine aynı şekilde geçtiğimiz yıl Ekim ayında Haberturk.com'a özel açıklamalarda bulunan dönemin ABD Enerjiden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Geoffrey Pyatt da ABD'li şirketlerin Türkiye'de küçük modüler reaktörler (SMR) noktasında işbirliği yapmasını istediklerini ifade etmişti.
ABD'nin daha önce farklı ülkelerle Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptı'nda da yer alan maddeler arasında "Nükleer Enerji projelerinde ABD'li şirketlere öncelik tanınması" da yer alıyordu. Resmi bir açıklama olmasa da anlaşma içeriğinde bunların da olabileceği öne sürülüyor.
Bununla beraber Sinop ve Trakya'daki nükleer santral projesinde ve SMR'lar konusunda Bakan Bayraktar daha önce yaptığı açıklamalarda pek çok ülkenin ilgisi olduğunu ve bunlar arasında Çin, Kanada, Güney Kore gibi ülkelerin de bulunduğunu belirtmişti. Son anlaşmalar kapsamında Türkiye'deki projelerde ABD'nin bu konuda en etkili ülkeler arasında üst sıralarda yer alacağını söylemek de mümkün görünüyor.
LNG'DE 20 YILLIK 43 MİLYAR DOLAR DEĞERİNDE DEV ANLAŞMA
Türk heyeti, ABD görüşmeleri kapsamında nükleer kadar sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) noktasında da önemli anlaşmalara imza attı.
BOTAŞ ile dünyanın önde gelen enerji gruplarından Mercuria ve Woodside Energy arasında uzun vadeli sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarik anlaşmaları da Trump-Erdoğan görüşmesinden birkaç gün önce imzalandı.
Mercuria ile imzalanan anlaşma önümüzdeki 20 yıl boyunca toplamda yaklaşık 70 milyar metreküp doğalgaz eşdeğeri ABD kaynaklı LNG tedarikine imkan tanıyacak. Anlaşma 2026-2045 yıllarını kapsarken, BOTAŞ'ın her yıl yaklaşık 4 milyar metreküp doğalgaz eşdeğeri LNG'yi ağırlıklı olarak kış dönemlerinde teslim alması bekleniyor. Teslimat noktaları ABD yükleme limanları ile Türkiye, Avrupa ve Kuzey Afrika'daki gazlaştırma terminalleri olabilecekken teslimatların 2026'da başlaması ve 2045'in sonuna kadar devam etmesi hedefleniyor.
Buna ek olarak BOTAŞ ile Woodside arasında ön anlaşma imzalanırken buna göre taraflar, 2030'dan itibaren 9 yıl süreyle yaklaşık 5,8 milyar metreküplük LNG'nin, çoğunlukla Louisiana LNG Projesi'nden olmak üzere BOTAŞ'a tedarik edilmesini konusunda ön mutabakata vardı.
100 MİLYAR DOLARLIK İKİLİ TİCARET HACMİ HEDEFİNDE ÖNEMLİ ADIM
Şu an 2024 verisine göre ABD ile ikili ticaret hacmi 32.6 milyar dolar civarındayken, yapılan enerji anlaşmalarıyla ABD ile 100 milyar dolarlık ikili ticaret hacmi hedefine önemli bir adım atılması da amaçlanıyor.
Türkiye'nin özellikle nükleer enerji ve LNG noktasındaki adımlarının enerji arzını çeşitlendirme, doğalgaza bağımlılığı azaltma ve artan elektrik talebini karşılama çabaları kapsamında değerlendiriliyor.
ABD ile varılan son anlaşmaların da bu kapsamda önemli bir gelişme olacağı ifade ediliyor.
* Haberin görselleri Associated Press'ten servis edilmiştir.
