ABD ve İsrail raporlarında ihtilaf: İran gerçekten nükleer silah yapmaya yakın mı?
İsrail'in İran'ın nükleer silah üretmesini engelleme gerekçesiyle İran'a başlattığı kapsamlı saldırı 5. gününde devam ederken, ABD'nin önde gelen medya kuruluşu CNN'in ABD istihbaratına dayandırdığı haberine göre İran'ın nükleer silah üretebilme kapasitesine ulaşmasına henüz 3 yıl vardı. Haberde İsrail'in ABD'nin silah desteği olmadan İran'ın nükleer tesislerine ciddi zarar verme kabiliyetinin bulunmadığı vurgulanıyor. Bir diğer öne çıkan bilgi ise ABD ve İsrail istihbaratının birbiriyle çelişen raporları.
İsrail'in İran'ın nükleer silah elde etme arayışında geri dönüşü olmayan bir noktaya hızla yaklaştığını ve saldırıların bu sonucu önlemek için gerekli olduğunu öne sürerek hava saldırıları başlatmasından bu yana 5 gün geçti.
Hem İsrail hem de İran karşılıklı olarak hava saldırıları düzenlerken, iki taraf da stratejik hedefleri vurma amacıyla uçak, drone ve füze operasyonları gerçekleştiriyor. İsrail'in öncelikli hedefleri İran'ın nükleer tesisleri. ABD Başkanı Trump'ın açıklamalarında öne çıkan yorum da İran'ın hiçbir zaman nükleer silaha sahip olmaması gerektiği.
Ancak CNN International'ın haberine göre ABD istihbarat değerlendirmeleri farklı bir sonuca ulaştı. Değerlendirmeye göre İran'ın nükleer silah üretip kendi seçtiği bir hedefe ulaştırmasına üç yıl kadar bir süre vardı.
Kritik tesis: Fordow
ABD'li bir yetkiliye göre, İsrail'in günler süren hava saldırılarının ardından ABD istihbarat yetkilileri İsrail'in İran'ın nükleer programını sadece birkaç ay geciktirmiş olabileceğine inanıyor. İsrail, İran'ın uranyum zenginleştirmek için gerekli santrifüjleri barındıran Natanz'daki tesisine önemli ölçüde zarar vermiş olsa da, Fordow'daki ağır bir şekilde güçlendirilmiş ikinci bir zenginleştirme tesisine dokunmadı.
Savunma uzmanları, İsrail'in ABD'nin özel silahları ve hava desteği olmadan Fordow'a zarar verme kabiliyetinden yoksun olduğunu söylüyor.
Trump ve Biden yönetimlerinin Ortadoğu'daki eski üst düzey diplomatlarından ve CNN analistlerinden Brett McGurk, "İsrail bu nükleer tesislerin üzerinde gezinebilir, onları çalışamaz hale getirebilir, ancak onları gerçekten sökmek istiyorsanız ya bir ABD askeri saldırısı ya da bir anlaşma yapmanız gerekir. İş dönüp dolaşıp tek bir soruya geliyor: Fordow, Fordow, Fordow" dedi.
"Trump bir ikilem içinde"
Bu durum, Orta Doğu'da maliyetli ve karmaşık bir savaşa girmekten kaçınmaya çalışan Trump yönetimi için önemli bir ikilemi gündeme getiriyor.
Trump, İsrail'in İran'ın nükleer altyapısını yok etme çabalarına ABD'yi dahil etmek istemediğini açıkça ifade etmiş olsa da, CNN'e konuşan kaynaklara göre yönetim, İsrail'in İran'ın nükleer programını çökertmesinin tek yolunun Amerikan askeri yardımı olduğunu kabul ediyor.
Başkan'ın danışmanlarının daha izolasyonist üyeleri ile Trump'ın daha şahin Cumhuriyetçi müttefiklerinden bazıları arasında tartışmalara yol açan ve Başkan'ın da bazı çekinceler koyduğu bir ip bu.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Michael Kurilla'nın da aralarında bulunduğu bazı ABD'li askeri liderler, İran'la çatışmaya devam eden İsrail'i savunmak ve desteklemek için daha fazla kaynak talep etmişlerdi.
Çatışmalar tırmanırken ABD, Amerikan güçlerinin korunmasını sağlamak ve gerektiğinde İsrail'in savunulmasına yardımcı olmak için bölgedeki güçlerini yeniden düzenliyor.
ABD ve İsrail istihbaratları arasında keskin ayrım
ABD'li askeri ve istihbarat yetkilileri uzun zamandır ABD ve İsrail'in İran'ın nükleer programıyla ilgili bilgileri yakından paylaşmalarına rağmen bu bilgileri nasıl yorumlayacakları konusunda sık sık görüş ayrılığına düştüklerini söylüyor.
Trump'ın Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard, ABD istihbarat topluluğunun "İran'ın nükleer silah yapmadığını ve Dini Lider Hamaney'in 2003 yılında askıya aldığı nükleer silah programına izin vermemeye devam ettiğini" söyledi.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ise İsrail'in istihbaratının neden Gabbard'ın ifadelerinden farklı olduğu sorusuna muhatap oldu.
ABD istihbaratının yanlış olup olmadığı sorulan Netanyahu şunları söyledi: "Aldığımız ve ABD ile paylaştığımız istihbarat kesinlikle açıktı, uranyumu silah haline getirmek için gizli bir plan içinde çalıştıkları kesinlikle açıktı. Çok hızlı bir şekilde ilerliyorlardı."
