Gıdalardaki gizli tehlike, pestisit nedir ve neden kullanılır?
Son yapılan araştırmalar, gıda ürünlerinde bulunan pestisit kalıntılarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne serdi. Peki, ne gibi önlemler alınabilir? İşte detaylar...
Pestisitlerin tarım ürünlerinde yaygın şekilde kullanılmaya devam etmesi, çevre ve ekosistem üzerinde ciddi etkilere yol açmaktadır. Pestisitlerden korunma yolları ve güvenli tüketim ipuçları nelerdir?
PESTİSİT NEDİR?
Pestisitler özellikle hayvansal ve bitkisel tarım alanlarında zararlı olarak adlandırılan organizmalara ve hastalıklara karşı kullanılan kompleks moleküllerdir. Bu moleküller farklı ilaçların yapımı için belli oranlarda ve formülasyonlarda karıştırılır ve bu şekilde mücadelede kullanılan zirai ilaçlar elde edilmiş olur.
PESTİSİT TÜRLERİ NELERDİR?
- İnsektisit: Haşerelere karşı kullanılır.- Fungusit: Mantar türlerine karşı kullanılır.- Herbisit: Yabancı ot mücadelesinde kullanılır.- Mollusisit: Yumuşakça türleriyle mücadele esnasında kullanılır.- Rodentisit: Kemirgen türlerine karşı kullanılır- Nematisit: Nematodlara karşı kullanılır.- Akarisit: Akarlara karşı kullanılır.
PESTİSİTLERİN KULLANIM AMAÇLARI NELERDİR?
- Bitkileri böceklerden, mikroorganizmalardan, mantar hastalıklarından ve yabancı otlardan koruyup daha iyi ve sağlıklı bir şekilde gelişmelerini sağlamak.- Sıçan, fare ve sinek gibi zararlıların gıdalara zarar vermesini engellemek.- Gıda ürünlerinin mantarlar tarafından kontamine edilmesini ve hastalık üretmesini önlemek.
PESTİSİT ZEHİRLENMELERİNİN BAŞLICA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Pestisitlere maruz kalma sonucunda görülen kısa dönem etkileri deyince aklımıza ilk gelecek olanlar akut zehirlenmeler ve alerjik reaksiyonlardır. Özellikle tarım işleriyle uğraşanlar büyük risk altındadır. Dikkatsiz ve özensiz yapılan ilaçlamalar sonucu pek çok pestisit zehirlenmesi vakası meydana gelmektedir. Akut pestisit zehirlenmelerinin başlıca belirtileri:
- Kusma- İshal- Terleme- Solunum güçlüğü- Çarpıntı- İstemsiz kasılmalar
PESTİSİTLERİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLERİ
Anlık etkiler
Pestisitin anlık etkileri, burunda yanma, batma ve kaşıntı, boğaz ve cilt tahrişi, döküntü olabilir. Bulantı ve baş dönmesi de yaygın olarak görülmektedir. Pestisit zehirlenmesi soğuk algınlığına benzer semptomlar da gösterebilir. Pestisit zehirlenmesi yaşadığınızı düşündüğünüzde hemen tıbbi yardım alınması önerilir.
Uzun vadeli etkiler
Pestisitin sağlığa zararları uzun vadede kendini gösterebilir. Beyin hasarı, doğum kusurları, kısırlık, böbrek, akciğer hasarları pestisitin uzun vadede etkileri olabilmektedir. Pestisite maruz kaldıktan sonra etkileri haftalar hatta aylar sonra ortay çıkmayabilir ve bu durum da sağlık üzerindeki etkilerini ilişkilendirmek zorlaşabilir.
Kanser ve gelişim sorunları
Beyin gelişimi, uyku döngüsü, stres gibi vücut sürecini düzenleyen hormonlara müdahale eden kimyasallar endokrin bozucu olarak bilinmektedir. Bazı pestisit çeşitleri endokrin bozucu olarak hareket ederek kanser, gelişim sorunları ve kısırlık gibi etkilerle hayvanlara ciddi zararlar vermektedir. Bu etkilere benzer olarak insanların kimyasallara maruz kalmasıyla ilişkilendirilebilir.
Sinir sistemi üzerindeki etkileri
Pestisitler, çoğunlukla tarımda kullanılan mahsullere zararlı canlıları öldürmek için kullanılmaktadır. Pestisit insanlar için risk oluşturabilir ve sağlık üzerindeki etkileri, pestisit türüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı pestisitler kanserojen olabileceği gibi bazıları da sinir sistemini etkileyebilmektedir.
PESTİSİTTEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
Pestisitlerin çocuklar üzerinde büyüme ve gelişme açısından zararlı etkileri olabilmektedir. Bu yüzden çocukları pestisite maruz kalmamaları önemlidir.
Gıdaları tüketmeden önce soymak ve pişirmek pestisit seviyesini düşürmeden en etkili yöntemlerden biridir. Evinizde yetiştirebileceğiniz meyve ve sebze ile pestisite maruz kalmayı önleyebilirsiniz.
Bu ipuçları besinlerdeki pestisit kalıntılarını azaltmanızda etkili olacaktır:
- Meyve ve sebzeleri ıslatmak ya da suya daldırmak yerine su altında iyice yıkayın.- Yıkadığınız besinleri temiz bir havlu ya da peçete yardımıyla kurulayın.- Kavun ve kök sebzeler gibi gıdaları ovalayarak yıkayın.- Marul ve lahana gibi yapraklı sebzelerin dış tabakasını atın.- Meyve ve sebzeleri mümkünse soyarak tüketin.- Sebzelerin yıkandığı suya sirke katılması alınacak önlemler arasındadır.
UYARI: Pestisitlere direkt olarak temastan kaçınılmalıdır. Kesinlikle solunmamalıdır. İlaçlama yapılacağı sırada yüz, ağız ve burun kapalı bir şekilde maske kullanılmalıdır. Eldiven takılarak direkt temas önlenebilir.
Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock
