İş kazası ve meslek hastalığında daha az rapor parası
Sosyal Güvenlik Kurumu daha önce herkes için rapor parasını son 3 aylık ortalama brüt ücrete göre öderken, 2021 yılından itibaren hastalık ve doğum izninde 12 aylık ortalama ücrete göre ödemeye başlamıştı. İş kazası ve meslek hastalığında süre 3 ay olarak devam ederken Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı üzerine onlar için de 12 aylık ortalama ücret uygulamasına geçildi. Bu değişiklik sonucu iş kazası ve meslek hastalığı geçirenler artık daha az rapor parası alacaklar. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), sigortalı çalışırken iş kazası geçiren, meslek hastalığına yakalanan, hastalanan veya doğum iznine ayrılan kişilere “geçici iş göremezlik ödeneği” veriyor. Halk arasında buna rapor parası deniliyor. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu çalışma gücünde en az yüzde 10 oranında kayba uğrayanlara ise “sürekli iş göremezlik geliri” ödüyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Geçici iş göremezlik ödenekleri ile sürekli iş göremezlik gelirlerinin hesabında 2021 yılına kadar, sigortalı kişinin 12 aylık dönemdeki son 3 aylık brüt ücretinin ortalaması dikkate alınıyordu. Yatarak tedavi görenlere ortalama brüt ücretin yarısı oranında, ayakta tedavi görenlere ise 3’te 2’si oranında geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor.
Normalde düşük ücretle çalışanların doğum iznine çıkmadan önceki üç ay yüksek ücretten gösterilerek SGK’dan daha yüksek rapor parası aldıkları gerekçesiyle 2021 yılında kanun değişti. İş kazası ve meslek hastalığındaki 3 ay uygulamasına dokunulmadı. Hastalık ve analık izni (doğum öncesi ve sonrası 8’er haftadan 16 haftalık doğum izni) nedeniyle düzenlenen raporlar için verilen geçici iş göremezlik ödeneği, son üç ay yerine 12 aylık ortalama ücret üzerinden verilmeye başlandı.
Son 3 aylık ücret yerine son 12 aylık ücretin dikkate alınması rapor parasını düşürüyor. Enflasyonun yüksek olması nedeniyle ücretlere 6 ayda bir zam geldiği için asgari ücretin üzerinde ücretle çalışanların rapor parası azaldı.
Rapor parası konusundaki bu değişiklikten asgari ücretle çalışanlar etkilenmiyor. Çünkü rapor parasına esas günlük kazanç tutarı bir günlük asgari ücretin altında olamadığı için asgari ücretle çalışanların rapor parası her durumda son asgari ücrete göre ödeniyor.
Son üç ay yerine son 12 aylık ortalamanın dikkate alınmasının rapor parasını nasıl düşürdüğünü bir örnekle anlatalım. 12 Şubat 2025 tarihinde 16 hafta doğum iznine ayrılan bir kadını ele alalım. Söz konusu kadın çalışanın brüt ücreti Ocak 2025’te 50.000 TL, Temmuz – Aralık 2024’te 40.000 TL, Şubat – Haziran 2024 tarihinde ise 30.000 TL olsun. Son üç aylık brüt ücreti dikkate alınsaydı kadın işçiye 112 günlük doğum izni sırasında günlük 962,96 TL’den 107.952 TL ödenecekti. Kanun değişikliğiyle 12 aylık ücreti dikkate alındığı için kadın işçinin rapor parası günlük 814,81 TL olmak üzere 91.259 TL’ye düştü. İşçinin 16.692 TL kaybı oldu.
AYM İPTAL EDİNCE İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI DA 12 AYA ÇIKARTILDI
Anayasa Mahkemesi, geçici iş göremezlik ödeneği konusunda hastalık ve analık sigortası ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortası bakımından ayrım yapılmasını eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etti. Bunun üzerine yapılan kanun değişikliğiyle iş kazası ve meslek hastalığı durumunda tedavi süresince verilen geçici iş göremezlik ödeneklerinin de hastalık ve analık sigortasında olduğu gibi son üç ay yerine son 12 aylık brüt ücret üzerinden hesaplanması öngörüldü. Böylece iş kazası ve meslek hastalığı geçirenler de eskisine göre daha az rapor parası alacaklar.
Yapılan kanun değişikliği 21 Aralık 2024 tarihinden geçerli olmak üzere uygulanmaya başlandı. Bu tarihten sonra iş kazası geçiren veya meslek hastalığı tespit edilenlere daha düşük rapor parası ödenecek.
İş kazası ve meslek hastalığı geçirenlerin meslekte kazanma kaybının en az yüzde 10 azalması halinde sürekli iş göremezlik geliri ödeniyor. Sürekli tam iş göremezlik geliri, son üç aydaki ortalama brüt ücretin yüzde 70’i olarak kabul ediliyor. Bu tutar üzerinden iş göremezlik oranına göre sürekli iş göremezlik geliri bağlanıyor. Sürekli iş göremezlik gelirinin hesaplama yönteminde bir değişiklik olmayacağı için onlar açısından düşüş olmayacak.
