Akaryakıt fiyatları dengeleri değiştirdi! Benzinli mi, dizel mi?
Akaryakıt fiyatlarında yıl başından bu yana yaşanan değişim, otomobil satın alımında tercihleri etkileyebilecek boyuta geldi. Benzinin litresi sene başında 12.91 liradan satılırken, bugün satış fiyatı 20.62 lira oldu. Motorinde ise benzine göre daha hızlı bir yükseliş gerçekleşti. Motorinin litresi sene başında 12.75 lira ile benzinden ucuza satılırken, yıl içinde 30 TL sınırına kadar çıktı. Bugün itibariyle 26.32 liraya satılan 1 litre motorin, 10 ayda yüzde 110 zamlanmış oldu. Akaryakıtta değişen dengeler, benzinli araçlara göre daha pahalı olan dizel otomobillerin amortisman sürelerinde de değişim yarattı. Aynı otomobilin dizel ve benzinli versiyonları üzerinden yaptığımız hesaplamada çarpıcı sonuçlar elde ettik. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Yıl başından bu yana gündemin ilk sıralarındaki yerini koruyan enerji fiyatları, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin ardından yükselmeye devam ediyor.
2022 genelinde petrol fiyatları yükselirken, Brent petrolün varil fiyatı Mart ve Haziran aylarında 120 doların üzerine çıktı. Dalgalı bir seyir izleyen ve bugün itibarıyla 93.5 dolardan işlem gören varil fiyatları, yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 30 oranında arttı.
Küresel enerji piyasalarında yaşanan tabloya doların TL karşısında yıl içinde yüzde 40 kadar değer kazanması da eklenince, iç piyasadaki akaryakıt fiyatlarında dikkat çeken zamlar yaşandı.
Bunun sonucunda, benzinin litresi sene başında 12.91 liradan satılırken bugün satış fiyatı 20.62 lira oldu. Yani toplamda yüzde 60'lık bir zam yapıldı.
Motorinde ise daha hızlı bir yükseliş gerçekleşti. Motorinin litresi sene başında 12.75 lira ile benzinden ucuza satılırken, yıl içinde 30 TL sınırına kadar çıktı. Bugün itibariyle 26.32 liraya satılan 1 litre motorin, böylece yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 110 kadar zamlanmış oldu.
Motorin ile benzin fiyatları arasında oluşan tarihi fark başlıca uluslararası piyasalardaki arz-talep bozulmasından kaynaklanıyor.
Geçtiğimiz günlerde bu konuyu analiz eden Habertürk Ekonomi Editörü Selim Karahan'ın haberine göre, 92 ülkede motorin benzinden daha pahalıya satılırken, Türkiye ise motorin-benzin fiyatlarındaki farkın en yüksek olduğu 4'üncü ülke oldu.
Sonuç olarak, tüm bu gelişmeler, akaryakıt fiyatlarını yeni bir otomobil almak isteyenlerin tercihlerini etkileyebilecek boyuta getirdi.
Öyle ki, akaryakıt fiyatlarındaki hızlı değişimin yanında araç fiyatlarının da artması, dizel ve benzinli araç arasında kalanların amortisman hesabını baştan yazdı. Bu durumu örnekler ile açıklamak daha net fikir verecektir.
DAHA AZ YAKIT İLE DAHA ÇOK YOL GİDİYOR
Örneğin, B-segment SUV sınıfındaki bir ithal otomobili ele alacak olursak, bu otomobilin aynı donanım paketinde dizel ve benzinli motora sahip versiyonları arasındaki fiyat farkı yaklaşık 60 bin TL olarak açıklanıyor.
Bu otomobilin dizel motoru 1.5 litre ve 130 beygir güç üretirken, benzinli motoru ise 1.2 litre ve 130 beygir güç üretiyor.
Otomatik şanzımana sahip bu otomobilin dizel motorunun fabrika verisi tüketim değeri 100 kilometrede 4.3 litre, benzinli motorunun fabrika verisi tüketim değeri ise 100 kilometrede 5.8 litre olarak açıklanıyor.
Fakat, İstanbul gibi yoğun trafiğin olduğu kentlerde ortalama bir kullanım ile bu değerler rahatlıkla yüzde 30 kadar yukarı çıkacaktır. Dolayısı ile, dizel motorun tüketimini 100 kilometrede 5.5 litre, benzinli motorun ise tüketimini 100 kilometrede 7.5 litre olarak değerlendirmek, yapılacak hesaplamada daha gerçekçi veriler elde etmemizi sağlayacak.
Yakıt deposunun büyüklüğüne bakılacak olursa, dizel versiyonun yakıt deposu 41 litre iken, benzinli versiyonun yakıt deposu ise 44 litre kapasiteye sahip.
Buna göre, bu otomobilin şehir içi ve şehir dışı karma kullanımında dizel versiyonun bir depo ile 750 kilometre, benzinli versiyonun ise 1 depo ile 580 kilometre yol alabileceği söylenebilir.
AMORTİSMAN SÜRESİ DEĞİŞTİ
Buraya kadar anlattıklarımızın üstüne, şimdi bir de işin amortisman hesabına bakalım.
Bu hesabı yaparken, kaç kilometrelik kullanımdan sonra dizel motora ödenen fazladan 60 bin TL'nin çıkarılabileceği ve dizelin daha ekonomik bir seçenek hale geleceğini tespit etmeye çalışacağız.
Hesaplamada otomobillerin ikinci el değerleri ve bakım masrafları gibi parametreleri göz ardı ederek, sadece güncel akaryakıt fiyatları üzerinden bir sonuç edeceğiz. Ayrıca, her iki versiyonun Motorlu Taşıtlar Vergisi'nin (MTV) aynı tutarda olduğuna da belirtelim.
Buna göre, örnekte ele aldığımız otomobilin dizel versiyonun deposunun güncel motorin fiyatına göre 1080 TL'ye, benzinli versiyonun deposunun ise yine güncel fiyatlara göre 907 TL'ye dolduğunu bilmek lazım.
Eğer yılda 10 bin kilometre yol giden bir sürücü dizel motorlu aracı tercih edecekse yılda 13.3 depo motorin almak durumunda kalacak. Dolayısı ile yakıt maliyeti yılda 14 bin 400 TL'yi bulacak.
Aynı sürücü benzinli otomobili tercih ederse, yılda 17.2 depo benzin alacağından, yıllık akaryakıt masrafı 15 bin 640 TL olacak.
Rakamlar, aynı otomobilin dizel ve benzinli versiyonları ile yılda 10 bin kilometre yol yapılması halinde dizel motor lehine yılda 1240 TL fark yaratıyor. Fakat, ilk satın alımda dizel motorlu otomobilin benzinli araca göre 60 bin TL kadar pahalı olması, yıllık 10 bin kilometrelik kullanımda 49 yıl sonra dizelin daha cazip olacağı anlamına geliyor.
Bu astronomik süre, yıl içinde gidilen yol arttıkça azalıyor. Örneğin, yılda 20 bin kilometre yapılırsa, bu sürenin 25 yıla ineceği söylenebilir.
Yılda 30 bin kilometre yapıldığında ise, söz konusu amortisman süresi 16 yıla inerken, yılda 50 kilometrelik kullanımda ise 10 yıl içinde dizel motora fazladan ödenen parayı çıkarmak mümkün hale geliyor.
Eğer, yılda 100 bin kilometre yapabiliyorsanız, dizel motora ödediğiniz fazladan 60 bin TL'yi 5 yıl içerisinde çıkarabilirsiniz.
Yani özetle, sadece güncel akaryakıt fiyatlarına bakılarak yapılacak bir hesaplamaya göre, aynı otomobilde dizel motora verilen fazladan 60 bin TL'nin, tam 500 bin kilometre sonrasında sahibine kazandırmaya başlayacağı söylenebilir.
Bu kilometreye kadar aynı otomobilin benzinli motora sahip versiyonunu kullanmak maddi olarak daha kazançlı olacaktır.
Bu noktada, akaryakıt fiyatlarının önümüzdeki dönemde değişkenlik gösterme ihtimalini de göz önünde bulundurmak gerek.
Fakat, güncel akaryakıt fiyatları ve dizel ile benzinli otomobil arasındaki artan fiyat makası, görüldüğü üzere dizel motora fazladan ödenen ücreti çıkarmayı neredeyse imkansız hale getiriyor.
Bundan kısa bir süre öncesine kadar, dizel bir otomobilin en fazla 100 bin kilometre yol yapıldığında fazladan ödenen parayı çıkarabildiği hatırlanacak olursa, gelinen nokta daha net bir şekilde anlaşılabilir.
