Siyaset sahnesinden çekiliyor: Trudeau nasıl bu noktaya geldi?
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, siyaset sahnesinden çekilmeye hazırlanıyor. Son yıllarda halktaki popülaritesini hızla kaybeden ve 'hayal kırıklığı' yaratan Trudea, parti içinde de desteğini kaybedince ocak ayında istifa etti. Dün ise partinin yeni lideri Carney oldu. Trudeau'nun siyasetten çekilmesinde ülke içi muhalefet etkili olduğu gibi, ABD Başkanı Donald Trump'ın 'yıpratıcı' politikası da belirleyici oldu.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, 10 yıllık başbakanlık serüveninin ardından tüm 2024 yılı boyunca maruz kaldığı, "İstifa edecek misiniz?" sorusuna Ocak 2025'te cevap verdi ve görevini bırakacağını duyurdu. Partisinin liderlik seçiminden de kendisine uzak bir profil çizen Eski Kanada Merkez Bankası Başkanı Carney seçildi.
Trudeau, seçmenler arasında derinleşen hayal kırıklıklarına ve anketlerde yükselen siyasi rakiplerinin yanında kendi partisinin tabanından da desteğini kaybetmeye başlayınca istifa da kaçınılmaz oldu.
Trudeau, yaklaşık on yıl önce ilerici siyasetin yeni yüzü olarak müjdelenerek iktidara gelmişti. Genç karizması ve umut dolu siyasi mesajının etkisinde kalan seçmenler 2015 yılında Liberalleri üçüncü parti konumundan parlamentoda çoğunluğu elde eden bir parti konumuna getirerek Kanada siyasi tarihinde bir ilke imza atmıştı.
2015 yılında göreve geldiğinde Barack Obama'dan Angela Merkel'e, Shinzo Abe'den David Cameron'a kadar siyaset sahnesinde bambaşka liderler vardı, bugün ise geriye sadece Trudeau kalmıştı ki, artık o da çekildi.
Ancak Trudeau, 'kamuoyu ile giderek daha fazla temassız kalan ve değişen zamana uyum sağlayamayan bir başbakan' olarak hatırlanabilir.
2019'da yapılan genel seçimlerde partisi azınlık durumuna düştü, yani Liberaller iktidarda kalmak için diğer partilerin desteğine güvenmek zorunda kaldı.
2020'de, büyük bir hükümet programını yönetmesi için ailesiyle bağları olan bir hayır kurumunu seçti ve incelemeyle karşı karşıya kaldı.
2021'de yapılan bir erken seçim de 2019'daki tabloyu değiştirmedi.
Yakın zamanda Trudeau, hayat pahalılığı artışları ve enflasyondan kaynaklanan ve dünya çapında seçimlerin altüst olmasına katkıda bulunan rüzgarlarla karşı karşıya kaldı.
Ayrıca ülkede, büyük vaatleri yerine getirmekte zorlandığı düşünülen 'tıka basa doldurulmuş' bir gündem ve göçmenlik gibi konuları ele alışı nedeniyle de hayal kırıklığı var.
Geçen yılın sonlarında Liberaller, konunun yanlış yönetildiği endişesiyle iddialı göç hedeflerinden geri adım atarak Kanada'ya yeni gelenlerin sayısını önemli ölçüde azalttı.
İktidarda geçirdiği dokuz yılı aşkın sürenin ardından, Kanada'nın en uzun süre görev yapan başbakanları arasında yer alıyor ve hükümetiyle ilgili genel bir yorgunluk ve hayal kırıklığı hissi var.
Bir dizi siyasi darbe de, Trudeau'nun günlerinin sayılı olduğunu açıkça ortaya koydu.
2024 yaz dönemi boyunca, Liberal Parti seçmenleri ve parti yönetimi arasında bir iç huzursuzluk başladı.
Trudeau'nun kilit yardımcısı eski Maliye Bakanı Chrystia Freeland'in 2024 Aralık ayı ortasında Trump'ın tehditlerini ciddiye almadığını gerekçe göstererek şok istifası bardağı taşıran son damla oldu.
Kendi partisinin üyeleri de artık onun liderliğini desteklemediklerini açıkça ifade etmeye başladılar.
Ve böylece son domino taşı da düşmüş oldu.
Anketler, keskin bir kampanya sloganı yeteneğine sahip 45 yaşındaki kariyer politikacısı Pierre Poilievre liderliğindeki Muhafazakârların bugün yapılacak bir seçimi kolayca kazanacağını gösteriyor.
Bir sonraki seçim ekim ayında yapılacak.
Trudeau'nun siyasi sonunu getiren iç huzursuzlukların yanında bir de dış tehdit ortaya çıktı: Donald Trump.
Trump-Trudeau kavgası
Trudeau ve Donald Trump, 2016-2020 arasında beraber çalışan iki lider. İki taraf da birbiriyle çalışmakta birçok kez 'zorlandı'. Bunun son örneği ise geçen hafta 50 dakika süren telefon görüşmesi.
Kaynaklara göre görüşme dostça başladı. Başkan Trump'ın Başbakan Justin Trudeau'nun istifa etmek üzere olduğunu öğrendiğini ve Trudeau'yu 'eski günlerin hatırına' buluşmaya davet ettiği belirtildi.
Daha sonra ise üslup bozuldu. Başkan Yardımcısı JD Vance ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick'in de dinlediği Trudeau ve Trump arasındaki 50 dakikalık görüşme, Kanada'nın Amerikalı üreticileri süt ürünleri pazarlarından nasıl engellediği ve Kanada'nın kuzey sınırından ABD'ye ne kadar az fentanil girdiği konusundaki iddiaları üzerine bir tartışmaya dönüştü.
Kaynağın söylediğine göre bağırış çağırış ve küfürleşme yaşandı.
Daha sonra Trump sohbetlerini "biraz dostça" olarak nitelendirirken Trudeau "renkli" olarak belirtti. Ancak görüşmenin ardından yaptığı basın toplantısında Trudeau, gözyaşlarını tutamadı.
Gerçekte ise, birbirlerinden hoşlanmayan iki küresel lider arasında patlamaya hazır bir tartışma yaşandı.
Trump'ın ikinci dönemindeki ilk kriz ise Trump'ın daha yemin etmeden Kanada'dan "ABD'nin 51. eyaleti" olarak söz etmesiyle çıktı.
Trump, Trudeau'dan alaycı bir şekilde "vali" olarak bahsetmeye başladı. Başlangıçta bu durumu espri olarak anlayışla karşılayan Trudeau, Trump'a ilk ismiyle hitap etmeye başladı:
"Sekiz yılı aşkın bir süredir Donald ile konuşuyor ve birlikte çalışıyorum. Ve bunun büyük bir kısmı onunla birlikte hareket etmek, büyük bir kısmı da sık sık ortaya çıkan bazı öngörülemezliklere rağmen yapıcı bir şekilde nasıl ilerleyeceğimizi bulmak."
Bir gün önce Trump'ın Kanada'ya yönelik gümrük vergilerini "aptalca bir hareket" olarak nitelendirdi ve ABD'ye acı verici bir misilleme başlattı.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent Trudeau'yu, ABD'ye karşı sert yaklaşımı Kanada'dan ithal edilen mallara daha yüksek gümrük vergileri uygulanmasına yol açacak bir "mankafa" olarak nitelendirdi.
Beyaz Saray'ın ticaret ve üretim konusundaki kıdemli danışmanı Peter Navarro, Trudeau'yu Trump'ın gümrük vergisi politikasını tanımlamak için "aptal" gibi kelimeler kullanmakla ve saygısızca sadece Başkan'ın ilk adını kullanmakla eleştirdi.
Kanadalı yetkililer Trump'ın gümrük vergisi tehditlerine daha agresif tepkiler veriyor çünkü Trump'ın Kanada'yı ilhak etme tehditlerini ciddiye alıyorlar. Trudeau ve diğer yetkililer Trump yönetiminin iki ülkenin sınırlarını belirleyen 1908 tarihli bir anlaşmayı yırtıp atabileceğini söylediğini, askeri işbirliğini askıya alma tehdidinde bulunduğunu ve onlarca yıllık su anlaşmalarını feshetmekle tehdit ettiğini belirttiler.
Kanada Dışişleri Bakanı Mélanie Joly "Bu artık bir şaka değil" dedi.
ABD Kanada ve Meksika mallarına %25 gümrük vergisi getirerek, fentanil ve göçmenlerin ABD'ye akın etmesine izin veren gevşek sınır politikaları olduğunu iddia ettiği ülkeleri cezalandırma tehdidini yerine getirdi. Daha sonra bu gümrük vergilerini kısmen geri çekti, ancak 2 Nisan'da küresel bir politikanın parçası olarak daha fazla gümrük vergisiyle geri döneceğini söyledi.
Trump'ın Trudeau'dan hoşlanmamasının politika kararlarını etkileyip etkilemediği belli değil, ancak Başkan ticaret gündemi hız kazandıkça Kanada'yı hedef alıyor gibi görünüyor. Trump geçtiğimiz hafta Kanada'nın "kereste ve süt ürünleri için gümrük vergileri konusunda yıllardır ABD'yi kazıkladığını" söyledi ve Kanada politikalarını değiştirmediği sürece vergi artırımı sözü verdi.
"Bunu bugün erken saatlerde de yapabiliriz, Pazartesi ya da Salı gününe kadar da bekleyebiliriz, ama yapacağımız şey bu. Aynı şekilde ücretlendireceğiz. Bu adil değil."
Trump ve Trudeau pek çok açıdan birbirlerinin zıttı. ABD Başkanı, göçmenlere kapıları kapatırken güvenlik ve iklim değişikliği konularında küresel anlaşmaları sarsan 78 yaşında popülist bir milyarder. Eski bir başbakanın 53 yaşındaki oğlu Trudeau ise Trump'ın küçümsediği çeşitlilik ve göçmenlik gibi ilerici davaların küresel yüzlerinden biri.
Çoraplara elveda
Trudeau, küresel siyaset sahnesinde 'renkli' çoraplarıyla gündem olmayı seven bir siyasetçi olarak hafızalarda yerini buldu.
Trudeau'nun çorapları daha önce de birçok kez haberlere konu olurken, 2018'de Davos'ta yapılan Dünya Ekonomik Forumu'nda çorapları dikkat çekmişti. 2021 NATO Zirvesi'ne de çoraplarıyla damga vurdu.
