Okul çantası hazır ama çocuğunuz hazır mı? İlkokula uyum sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri tek tek sıraladık. Testlerden terapiye, ailelere büyük sorumluluk düşüyor!
ÇOCUKLARIN OKULA BAŞLAMA YAŞI VE HAZIR BULUNUŞLUK DURUMU
Çocukların okula başlama yaşı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Türkiye'de ise genellikle 5-6 yaş aralığında anaokuluna, 6-7 yaş aralığında ise ilkokula başlama süreci başlar. Ancak her çocuğun gelişim hızı farklıdır. Bu nedenle yaş kadar, çocuğun fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişimi de dikkate alınmalıdır.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği kurallara göre, 72 ay ve üzerindeki çocukların ilkokula başlaması zorunludur. 69-72 ay arasındaki çocuklar için ise okula başlama kararı ailelerin tercihine bırakılmıştır. 66-68 aylık çocuklar için de benzer bir değerlendirme süreci söz konusudur.
OKULA HAZIRLIKTA DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKEN ALANLAR
FİZİKSEL GELİŞİM
Çocuğun kalem tutma, makas kullanma gibi ince motor; koşma, zıplama gibi kaba motor becerilerinin gelişmiş olması beklenir.
ZİHİNSEL GELİŞİM
Bir etkinliğe dikkatini verebilmesi, yönergeleri anlayıp uygulayabilmesi zihinsel olgunluğun göstergesidir.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Çocuk, diğer bireylerle sağlıklı iletişim kurabilmeli, paylaşma ve sıraya girme gibi kurallara uyabilmeli, duygularını ifade edebilmeli ve başkalarının duygularını anlayabilmelidir.
BAĞIMSIZLIK
Tuvalet, yemek yeme ve kişisel bakım gibi temel ihtiyaçlarını kendi başına karşılayabilmesi, okula uyum sürecinde önemli bir etkendir.
OKULA HAZIRLIĞI ÖLÇMEK İÇİN KULLANILAN TESTLER
METROPOLITAN OKUL OLGUNLUĞU TESTİ
Bu test, çocuğun farklı gelişim alanlarını ölçerek okula ne kadar hazır olduğunu belirlemede kullanılır. Değerlendirilen başlıca alanlar:
- Motor Becerileri: Kalem tutma gibi fiziksel beceriler
- Dikkat ve Konsantrasyon: Odaklanma süresi ve kalitesi
- Sosyal ve Duygusal Olgunluk: Okul ortamında uyum ve iletişim becerisi
- Sözel Beceriler: Dil anlama ve ifade yeteneği
- Matematiksel Akıl Yürütme: Sayısal ve mantıksal düşünme becerisi
- Görsel-Uzaysal Yetenekler: Mekansal ilişki kurma becerisi
- İşlem Hızı: Bilgiyi hızlı ve doğru işleme becerisi
STANFORD-BINET ZEKA TESTİ
Çocuğun bilişsel becerilerinin yanı sıra güçlü ve desteklenmesi gereken yönlerini tespit etmeye yardımcı olur. Bu sayede kişiselleştirilmiş bir eğitim planı oluşturulabilir.
PSİKOLOJİK DESTEK VE TERAPİ YÖNTEMLERİ
BİREYSEL PSİKOTERAPİ
Çocuğun okul kaygısı, ayrılık korkusu ve uyum sorunları gibi duygusal zorluklarını anlamaya ve çözmeye yönelik bire bir destek sağlar.
ATTENTIONER TERAPİSİ
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklarda dikkat süresini artırmak için kullanılır. Akademik başarının desteklenmesinde etkilidir.
OYUN TERAPİSİ
Çocukların duygularını oyun aracılığıyla ifade etmelerini sağlar. Okul kaygısını azaltır, uyum sürecini kolaylaştırır.
SAĞLIKLI BESLENME OKUL BAŞARISINI DESTEKLER
- Çocukların okul dönemindeki beslenmeleri, gelişimleri ve akademik başarıları için son derece önemlidir. Karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineral gereksinimleri yaşa ve kiloya uygun şekilde planlanmalıdır.
- Tam gün okul ile yarım gün okula giden çocukların beslenme planları farklı olmalıdır.
- Obezite riski göz önünde bulundurularak yüksek kalorili ve doymuş yağ içeren besinlerden kaçınılmalıdır.
- Besin alerjileri olan çocuklar için okul bilgilendirilmeli, acil durum ilaçları okula bırakılmalıdır.
OKULA GİTMEK İSTEMEYEN ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞILMALI?
Çocuğun okula gitmek istememesi birçok sebepten kaynaklanabilir. Bu durumda şunlar değerlendirilmeli:
- Annesinden ayrılma korkusu
- Okul ortamında kaybolma veya yalnız kalma endişesi
- Sosyal uyum zorlukları
- Okulda yeterince destek görememe
Bu tür durumlarda çocuğun duygularını anlamak, onu yargılamadan dinlemek ve okul sürecine güvenli bir geçiş yapmasını sağlamak önemlidir.
AİLELERE DÜŞEN GÖREVLER
Okula hazırlık sürecinde ailelerin rolü çok büyüktür. Çocuğun duygusal güvenliği için şu adımlar önerilir:
- Okul ve öğretmenle tanıştırma: Çocuğa okul binası gösterilmeli, öğretmenle tanıştırılmalıdır.
- Görsel hazırlık: Okulun fotoğrafı evde bulundurulabilir.
- Hijyen eğitimi: Özellikle el yıkama alışkanlığı kazandırılmalıdır.
- Bakım becerileri: Tuvalet, yemek, giyinme gibi günlük işlerde çocuk desteklenmelidir.
- Ayrılık anı: Çocuğu bırakırken okulda bir süre kalmak, onu terk etmeyeceğinizi anlatmak faydalı olur.
Görsel Kaynak: istockphoto
