Kulak damlası orucu bozar mı? Diyanet'e göre oruçluyken kulak damlası kullanmak orucu bozar mı?
Oruç, imsak vaktinden iftara kadar yeme ve içmeden bilinçli olarak uzak durmayı gerektiren önemli bir ibadet. Bu ibadet sırasında akıllara takılan sorulardan biri de kulak damlası orucu bozar mı? şeklindedir. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın bu konuda yaptığı açıklama, kulağa damlatılan ilacın yeme içme anlamına gelmediği ve mideye ulaşmayacak kadar az miktarda ilaç içerdiği için orucu bozmayacağı yönündedir.
Kulak damlası, özellikle kulak ağrısı, enfeksiyon veya tıkanıklık gibi durumlarda doktorun önerdiği bir tedavi yöntemidir. Ramazan ayı gibi oruç tutulan dönemlerde, sağlık sorunu yaşayanlar ilacı kullanıp kullanmamak konusunda tereddüt yaşayabilir. “Oruçluyken kulak damlası kullanmak” eyleminin, yeme içme fiiliyle benzeşmediği açıktır. Diyanet İşleri Başkanlığı da, “Kulağa damlatılan ilaç orucu bozmaz” şeklinde net bir fetva vermiştir. Bunun nedeni, kulak yolunun vücuda besin değerinde bir madde taşımaması ve ilacın genellikle dış kulak kanalında kalmasıdır. Nitekim kulak zarında delik olsa bile ilacın mideye ulaşması çok azdır; kaldı ki ilaç gıda niteliği taşımaz. Burada orucu bozacak asıl faktör, kasıtlı olarak besin benzeri bir maddeyi alıp yutmak olduğundan, kulak damlası bu kapsamın dışında kalır.
KULAK DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
Oruçta temel prensip, niyet ve kasten besin almak eylemidir. Kulak damlasıysa tedavi amacına yönelik bir uygulama olup yeme içme mantığıyla hiçbir ilgisi yoktur. Aksine, sağlığı korumak ve vücuttaki rahatsızlığı gidermek için başvurulan bir çözümdür. İslam dininde, tıbbi gereklilikleri ihmal etmek veya ertelemek yerine, çoğu zaman bu gereklilikleri oruçla uyumlu biçimde yerine getirme yaklaşımı bulunur. Dolayısıyla uzman tavsiyesiyle kulak damlası kullanmak, orucun manevî bütünlüğünü sarsan veya geçersiz kılan bir davranış olarak değerlendirilmez. Diyanet’in hükmüne göre, tedavi amacıyla kulağa damlatılan ilacın orucu bozmadığı açıktır. İslam fıkhı, orucu bozacak fiili “beslenme veya susuzluğu kasıtlı gidermeye yönelik” bir davranış olarak tanımlar. Kulak damlası ise şu sebeplerle bu kategoriye girmez:
Bu faktörler göz önüne alındığında, oruç ibadetinde kulağa ilaç damlatmanın yeme-içme çerçevesine sokulamayacağı anlaşılır. Kaldı ki Peygamber Efendimiz’in (s.a.s) hadislerinden ve fıkıh âlimlerinin görüşlerinden hareketle, kasıt unsuru bulunmayan veya gıda değeri taşımayan maddelerin alınması oruç bütünlüğünü bozmaz. Bu yaklaşım, İslam’ın oruçta kasıt ve gıda tanımını merkeze aldığını bir kez daha gösterir.
KULAK DAMLASI ORUCU GÖTÜRÜR MÜ?
Kulak damlası orucu bozar mı? sorusu, Diyanet’in fetvası ve İslamî fıkhın genel ilkeleri doğrultusunda değerlendirildiğinde, yanıt genellikle “Hayır, bozmaz.” şeklindedir. Çünkü kulağa damlatılan ilaç, gıda niteliği taşımadığı gibi kasıt unsuru da içermez. Ayrıca ilacın emilimi çok az miktarda olup mideye ulaşma ihtimali bulunursa dahi, bu miktarın yeme içme etkisi yaratacak düzeyde olmadığı düşünülür. Dolayısıyla oruç süresince kulak damlası kullanmak, hem sağlık gerekliliklerini yerine getirmek hem de ibadeti zedelememek açısından uygundur. Esas olan, tedavi amacı gözetmek ve bilerek gıda almayı amaçlamamaktır. Bu yaklaşım, İslam’ın oruçta kasıt ve gıda tanımına dayanan temel prensibini yansıtır.
ORUÇLUYKEN KULAK DAMLASI KULLANMANIN ETKİLERİ
Tedavi sürecinde kulak damlası kullanmak, kulak ağrısı veya enfeksiyon gibi sağlık problemlerini gidermeye yardımcı olduğundan bireyin konforunu artırabilir. Oruç sırasında sağlık sorunlarını çözmek için kullanılacak ilaçlar, kasıt ve gıda tanımı çerçevesi dışında kaldığından dinî açıdan herhangi bir sakınca oluşturmaz. Bununla birlikte, birkaç hususu göz önünde bulundurmak yararlı olacaktır:
Bu iki nokta, oruçlu bireylerin kulak damlası uygulamasını daha rahat yapmasına yardımcı olur. İlacı uygular uygulamaz, mideye ulaşma korkusuna kapılmak yersizdir; çünkü yutma fiili bilinçli olarak gerçekleşmediği sürece, bu minimal geçiş oruç bütünlüğünü zedelemez. Aynı zamanda, doktor tavsiyesiyle bir ilacı kullanmayı ertelemek veya ihmal etmek de başka sağlık sorunlarına yol açabilir. İslam dini kişinin sağlığını tehlikeye atmasını istemez; bu yüzden oruç sırasında tıbbi tedavilere (şeker hastalığı iğnesi, burun damlası, merhem vb.) izin verildiği bilinmektedir.
