Emekçinin pazarlık maratonu
2025 yılı memurlar ve işçiler için toplu sözleşme yılı olacak. Kamu işçileri ve memurlar ile metal işkolunda çalışan işçiler için toplu sözleşme görüşmeleri yapılacak. Yeni yıla girerken yapılan asgari ücret ve en düşük emekli aylığı zamları, ücret ve maaş pazarlıklarının çetin geçeceğini gösteriyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
2023 yılında kamu işçileri toplu iş sözleşmesi imzalanırken en düşük işçi ücreti çıplak brüt 15.000 TL’ye çıkartılarak tüm ücretlere yüzde 45 oranında zam yapıldı. En düşük işçi ücreti 21.750 liraya çıkartıldı. İşçi ücretlerine birinci yıl ikinci 6 ay yüzde 15, ikinci yılda ise 6’şart aylık dönemler halinde yüzde 10 oranında zam yapıldı.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Kamu işçilerine yapılan yüksek oranlı zammın ardından, toplu sözleşme dönemi olmamasına rağmen memur maaşlarına da 2023 yılı temmuz ayında normal maaş artışlarına ilave olarak 8.077 TL seyyanen zam yapıldı. Ardından imzalanan toplu sözleşmede memur maaş zammı 2024 yılında ilk 6 ay yüzde 15, 2. 6 ay yüzde 10, 2025 yılında ise ilk 6 ay yüzde 6, ikinci 6 ay yüzde 5 oranında belirlendi. Gerek işçilerde gerekse memurlarda enflasyon toplu sözleşme zammını aşarsa aradaki fark da ücret ve maaşlara yansıtılıyor.
Yapılan zamlar ilk başta memur ve işçiler tarafından olumlu karşılandı. Ancak, işçilerin aldığı toplu iş sözleşmesi zamları yüksek enflasyon nedeniyle daha ilk yıl hızla aşındı. Ortalama ücretlerde 2023 yılında yapılan yüzde 66,75 artışa karşılık enflasyon yüzde 64,77 oldu. 2024 yılında ise işçi ücretlerindeki toplu sözleşme zamları enflasyonun altında kaldığı için farkla enflasyona tamamlandı. Sonuçta 2024 yılında işçilerin aldıkları ücret zamları enflasyon ile başa baş oldu.
Memur maaşlarında 2023 yılında yapılan seyyanen zam bir refah artışı sağladı ise de toplu sözleşme zamları 2024 yılında enflasyonun altında kaldığı için enflasyon farkıyla birlikte toplam zamları enflasyon ile aynı düzeyde gerçekleşti.
2025 yılında enflasyon yüzde 21 öngörülüyor. Bu hedef tutsa bile toplu sözleşme ile belirlenen 2025 yılı memur maaş zamlarının enflasyonun altında kalacağı şimdiden görünüyor.
PAZARLIK MARATONU KAMU İŞÇİLERİ İLE BAŞLAYACAK
2025 yılında toplu iş sözleşmesi maratonu yaklaşık 700 bin kamu işçisiyle başlayacak. Kamu işçilerinin bir kısmının toplu iş sözleşme süresi ocak ayında doldu. Geri kalan işçilerin sözleşmelerinin bir kısmı şubat, bir kısmı da mart ayında dolacak.
Kamu işçilerinin toplu iş sözleşmelerinin farklı dönemlerde başlaması nedeniyle geçen yıl yüksek enflasyondan dolayı zam oranları arasında önemli farklar oluştu. Sözleşmesi ocak ayında başlayanlar için geçen yıl temmuz ayında yüzde 24,73 oranında zam yapılırken, şubatta başlayanlar için ağustos ayında yüzde 20,67, sözleşmesi mart ayında başlayanlar için ise eylül ayında yüzde 20,40 oranında zam yapıldı. Aralarında 4 puandan fazla fark oluştu.
Sözleşmesi ocak ayında başlayan işçiler ocak ayında yüzde 19,65 oranında zam aldı. Enflasyonun ocak ve şubat aylarında düşmeye devam etmesi durumunda diğer kamu işçilerinin ücret zammı daha az olacak.
Sözleşmesi farklı tarihlerde başlayan işçilerin zam oranları arasındaki farkın sona erdirilmesi için 2025 yılında yapılacak toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde 2027 yılında tüm işçilerin toplu iş sözleşmeleri aynı ayda başlayacak şekilde ayarlama yapılması bekleniyor. Bunun için ocak ayında başlayan sözleşmelerin 24 ay yerine 26 ay, şubat ayında başlayanların 24 ay yerine 25 ay olarak imzalanması düşünülüyor. Bu durumda 2027 yılı mart ayından itibaren tüm yeni sözleşmeler aynı tarihte başlayacak.
Tüm sözleşmelerin 2027 yılı ocak ayında başlaması kararlaştırılırsa bu kez mart ayında başlayan sözleşmelerin 24 ay yerine 22 ay, şubat ayında başlayanların ise 24 ay yerine 23 aylık imzalanması gerekecek.
İşçi sendikaları uzun bir aradan sonra 2024 yılında sık sık bir araya gelerek güç birliği yaptılar. Temmuz ayından itibaren Türkiye’nin dört bir yanında mitingler, seminerler, paneller, toplantılar organize ettiler. TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK – İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan ve DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu hükümete ve siyasi partilere taleplerini birlikte ilettiler. Üç sendikanın sağladığı güç birliği 2025 yılında yapılacak kamu işçileri toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde işçilerin elini güçlendirecek. Pazarlıkların daha çetin geçmesine yol açacak.
MEMURLARIN TOPLU SÖZLEŞMELERİ AĞUSTOS AYINDA
Memurların 2026 – 2027 yıllarını kapsayan toplu sözleşme görüşmeleri ise ağustos ayında yapılacak. Toplu sözleşme görüşmelerinde tüm hizmet kollarında MEMUR – SEN üyesi sendikalar yetkili olsa da KAMU-SEN ve KESK üyesi sendikalar da baskı oluşturuyorlar.
Önceki yıllardan farklı olarak bu yıl MEMUR – SEN üyesi bazı sendikaların seslerini daha fazla yükseltmesi bekleniyor. Bunun ilk işareti geçen yıl verildi. MEMUR – SEN Genel Başkan Yardımcısı ve Enerji Bir – Sen Genel Başkanı Hacı Bayram Tonbul, Büro Memur Sen Genel Başkanı Yusuf Yazgan ve Ulaştırma Memur – Sen Genel Başkanı Kenan Çalışkan temmuz ayında Bolu’dan Ankara’ya 9 günlük yürüyüş gerçekleştirdi. Bu üç sendikanın tavrının ağustos ayındaki toplu sözleşme görüşmelerine de yansıması bekleniyor.
ÖZEL SEKTÖRÜN EN BÜYÜK TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
Metal iş kolunda Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile TÜRK – İŞ’e bağlı TÜRK – METAL, HAK – İŞ’e bağlı ÖZÇELİK – İŞ ve DİSK’e bağlı Birleşik Metal İş Sendikası arasındaki grup toplu iş sözleşmesi görüşmeleri de 2025 son baharında başlayacak. Yapılacak toplu iş sözleşmesi 300 bini aşkın işçiyi kapsaması bakımından Türkiye’de özel sektördeki en büyük ücret pazarlığı olarak görülüyor. Otomotiv başta olmak üzere Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarının yer aldığı işkolundaki toplu iş sözleşmesi görüşmeleri ihracat bakımından da önem taşıyor. Bir yandan işçilerin alım gücündeki azalma, diğer yandan dünyada otomotiv sektöründe yaşanan daralma dolayısıyla MESS grup toplu iş sözleşmelerinin oldukça çetin geçmesi bekleniyor.
