Meta’da Çin skandalı! Sansür ve veri paylaşımı iddiaları gündemi sarstı
ABD'li Mark Zuckerberg'in sahibi olduğu teknoloji şirketi Meta'nın eski yöneticisi Sarah Wynn-Williams, şirketin Çin pazarına girebilmek için Çin Komünist Partisinin talepleri doğrultusunda bazı muhalif içerikleri sansürlemeyi ve kullanıcı verilerini hükümet yetkilileriyle paylaşmayı planladığını öne sürdü. Zuckerberg'in bir muhalifin hesabını kapattığı da öne sürülüyor
ABD'li teknoloji devi Meta, Çin pazarına girebilmek için Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) taleplerine uyduğu iddialarıyla gündemde. Şirketin eski küresel politika direktörlerinden Sarah Wynn-Williams’ın ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) sunduğu 78 sayfalık şikayet dilekçesi, Meta’nın Facebook’u Çin’e açma planlarında tartışmalı adımlar attığını ortaya koydu. Washington Post’un (WP) haberine göre, bu adımlar arasında sansür sistemi kurmak ve kullanıcı verilerini paylaşmak da var.
SANSÜR SİSTEMİ VE BAŞ EDİTÖR PLANI
İddialara göre Meta, 2015’te Çin yönetiminin istekleri doğrultusunda bir “özel sansür sistemi” geliştirdi. Bu sistemle ÇKP, sosyal medya içeriklerine müdahale ederek muhalif sesleri bastırabilecekti. Ayrıca, ülkede “toplumsal huzursuzluk” yaşandığında Facebook’u tamamen kapatabilecek bir “baş editör” atanması da düşünülüyordu. Wynn-Williams, Meta’nın bu planları gizli tuttuğunu ve çoğu çalışanın haberdar olmadığını söylüyor. Eski yönetici, bu stratejinin sadece Çin’deki kullanıcıları değil, dünya genelindeki milyonlarca Facebook kullanıcısını da riske attığını savunuyor.
ZUCKERBERG’DEN TARTIŞMALI ADIM
Haberin en dikkat çeken iddiası, Meta CEO’su Mark Zuckerberg’le ilgili. İddiaya göre Zuckerberg, Çinli bir üst düzey yetkilinin baskısıyla ABD’de yaşayan bir Çinli muhalifin Facebook hesabını kapatmayı kabul etti. Bu kararın, Çin’le ilişkileri düzeltme ve Facebook’un ülkede yasaklı statüsünü kaldırma çabalarının bir parçası olduğu belirtiliyor. Ancak bu durum, Meta’nın ifade özgürlüğü konusundaki vaatleriyle ters düşüyor.
KULLANICI VERİLERİ ÇİN’E AÇILACAK MI?
Belgelere göre Meta, Çinli yetkililere kullanıcıların kişisel verilerine erişim izni vermeyi de planladı. Bu, özellikle Çin’deki muhalifler ve insan hakları aktivistleri için büyük bir tehlike yaratabilir. Çin’in sosyal medyayı sıkı denetlediği ve vatandaşlarını izlemek için ileri teknolojiler kullandığı biliniyor. Meta’nın bu adımı, veri gizliliği tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
ŞİRKET SESSİZ KALDI!
Meta, iddialara henüz resmi bir açıklamada bulunmasa da, şirketin Çin pazarına girme çabaları yeni değil. Facebook, 2009’dan beri Çin’de yasaklı ve Meta, bu dev pazara ulaşmak için yıllardır farklı yollar deniyor. Daha önce Çin’de bir inovasyon merkezi açma girişimi de Pekin’in katı kuralları yüzünden başarısız olmuştu. Wynn-Williams’ın iddiaları, Meta’nın bu hedef için ne kadar ileri gittiğini sorgulatıyor.
TEKNOLOJİ DEVLERİNİN ETİK SINAVI
Bu skandal, teknoloji devlerinin otoriter rejimlerle iş birliği konusundaki etik duruşunu bir kez daha gündeme taşıdı. Google’ın 2018’de Çin için sansürlü bir arama motoru geliştirdiği “Dragonfly” projesi de benzer tepkiler almış ve iptal edilmişti. Meta’nın Çin hamlesi, kâr ile kullanıcı hakları arasındaki dengeyi tekrar tartışmaya açtı.
SEC, Wynn-Williams’ın şikayetini incelemeye aldı. Uzmanlar, iddialar doğrulanırsa Meta’nın hukuki ve itibar kaybı gibi ciddi sonuçlarla karşılaşabileceğini söylüyor. Şirketin hisseleri haber sonrası borsada dalgalanırken, kullanıcılar ve sivil toplum kuruluşları Meta’dan şeffaf bir açıklama bekliyor.
ÇİN PAZARININ TEKNOLOJİ DÜNYASINA ETKİSİ
Son dönemde yapay zeka yarışında gündeme gelen deepseek ile de görüldüğü gibi teknoloji dünyasında Çin’in etkisi çok keskin ve büyük olabiliyor.
Çin, 1,4 milyardan fazla nüfusuyla teknoloji şirketleri için de cazip bir pazar. Ancak hükümetin sert sansür ve veri politikaları, yabancı firmaları zorluyor. Meta’nın bu iddialarla anılması, diğer Amerikan teknoloji devlerinin Çin planlarını da etkileyebilir. Kullanıcı gizliliği savunucuları ise bu durumun dünya genelinde bir domino etkisi yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Meta’nın yapacağı açıklama, bu krizin yönünü belirleyecek gibi görünüyor. Teknoloji dünyası, kâr ve etik arasında sıkışan bir devin hamlelelerini merakla bekliyor.
