Turizmde hafta tatili 11’inci güne erteleniyor

Anayasa’nın 50’nci maddesine göre, “Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” Bu, hafta tatiline anayasal güvence anlamına geliyor.

İş Kanununun 46’ncı maddesine göre ise işçiye yedi günlük zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat hafta tatili verilir. Hafta tatiline hak kazanmak için işçinin tatil öncesinde 6 gün çalışması gerekir. Mazeret izinleri ve raporlu günler hafta tatili bakımından çalışılmış günler olarak kabul edilir. Yargıtay, 7 günlük zaman diliminde kesintisiz 24 saatin altında haftalık izin verilmesi durumunda, hafta tatili izni kullandırılmamış sayıyor.

Haftalık 45 saati aşan çalışmalar “fazla çalışma” olarak kabul ediliyor. Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin yüzde 50 fazlası olarak ödenir.

HAFTA TATİLİNDE ÇALIŞAN İŞÇİYE YA 1,5 GÜNLÜK ÜCRET YA DA 1,5 GÜN İZİN

Yargıtay’a göre, hafta tatilinde yapılan çalışma fazla çalışma sayılır. İşçi hafta tatilinde çalışmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir günlük ücretin yanı sıra çalışmanın karşılığı olarak 1,5 günlük ücret ödenmelidir.

İş Kanununa göre ayrıca, fazla çalışma yapan işçi isterse bu çalışmalar karşılığı yüzde 50 zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında 1,5 saat serbest zaman olarak kullanabilir. Başka bir ifadeyle, hafta tatilinde çalışan işçi zamlı ücret almak yerine serbest zaman kullanmayı tercih ederse 1,5 günlük izin kullandırılması gerekir.

TURİZM SEKTÖRÜNDE HAFTA TATİLİ 11’İNCİ GÜNE KADAR ERTELENEBİLECEK

Kanuna göre hafta tatili 6+1 esasına göre uygulanıyor. İşçi 6 gün çalışıp 7’nci gün hafta tatili yapıyor.

TBMM’ye sunulan teklif ise Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm işletme belgesi verilen konaklama tesislerinde çalışan işçilerin hak kazandığı hafta tatilinin, işçinin yazılı talebi ve onayı ile hak kazandığı günü takip eden dört gün içerisinde kullandırılabilmesini öngörüyor. Hafta tatilinde 6+1 genel kuralının dışına çıkılarak 10+1 gün sistemine geçilmesini düzenliyor. İşçi 10 güne kadar çalıştırılıp 11. gün hafta tatili yapabilecek.

Teklife göre, işçinin hak kazandığı hafta tatilinde yaptığı çalışmaların günlük normal çalışma süresi kadarlık kısmı fazla çalışmanın hesabında dikkate alınmayacak. İşçi verdiği onayı 30 gün içinde önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak şartıyla geri alabilecek.

Teklifte kullanılmayan hafta tatilinin nasıl denkleştirileceğine ilişkin hüküm bulunmuyor. Örneğin işçi ayın ilk 10 günü çalışıp 11. gün izin yaptı diyelim. Tekrar 10 gün çalıştığında ayın 21’i olacak ve ayın 22’sinde ikinci hafta tatilini yapacak. Yeniden 10 gün çalıştığında yeni hafta tatili bir sonraki aya sarkacak. Kanun teklifinde bunu önleyecek bir hüküm bulunmuyor. Kullanılmayan hafta tatilinin en fazla kaç gün içerisinde kullandırılacağına dair bir hüküm, teklifte yer almıyor.

SENDİKALARDAN “HABERİMİZ OLMADI” SİTEMİ

Teklifin TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında HAK-İŞ adına Avukat Hacer Türk Albayrak, çalışma yaşamına ilişkin mevzuat değişikliklerinde sosyal diyalog mekanizmalarının etkin bir şekilde işletilmesi gerektiğini vurguladı. Albayrak, turizm sektöründeki çalışanların hafta tatilinin ertelenmesine ilişkin düzenlemeyle ilgili sosyal taraflar olarak kendileriyle herhangi bir görüşme gerçekleştirilmediğini söyledi. Albayrak, Bolu Kartalkaya’daki otel yangını faciasına dikkat çekerek, turizm sektöründe çalışanlar açısından getirilen bu istisnanın yaratacağı risklerin iyi etüt edilmediğini belirtti.

TÜRK – İŞ temsilcisi Avukat Erdal Arap ise Anayasa’nın 50’nci maddesi ve 14 Nolu ILO Sözleşmesinin işçiye her 7 günlük devre için fasılasız en az 24 saat dinlenme süresi verilmesini öngördüğünü hatırlattı. Arap, işçinin uzun sürelerle çalıştırılması ve dinlendirilmemesinin iş kazalarını artıracağını, işveren ve turizm sektörünü de olumsuz etkileyeceğini ifade etti.

Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’ndan (TİSK) Avukat Esin Çetinkaya ise günümüzde esnek çalışmanın işçi ve işveren açısından gereklilik haline geldiğini, hafta tatili uygulamasına ilişkin düzenlemenin esnek çalışmanın mevzuata bir yansıması olduğunu belirtti. Çetinkaya, turizm sektörü için getirilen bu uygulamanın inşaat sektörü açısından da geçerli olacak şekilde maddenin revize edilmesi gerektiğini savundu.

“KÖLELİK” BENZETMESİ

Plan Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş, “Çalışma Bakanlığı bakalım niye getirmiş bunu? Yani ne oldu? Sabah kalktınız, bir şey mi gördünüz de... Şimdiye kadar, kırk beş senedir bir şey yoktu, şimdi mi oldu, ne oldu, bu soruları cevaplandırırsanız... Şimdi 2-3 tane konu var, Komisyon diyor ki: 1) Bunların mesaileri gidiyor mu? 2) Fazla çalıştırıyor musunuz bu insanları? 3) Şimdiye kadar niye bir sorun yoktu da şimdi böyle bir ihtiyaç oldu ve sektör bunu getirdi” diye sordu.

Açıklamalar, muhalefet milletvekillerini tatmin etmedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, hafta tatilinde çalışan işçinin yüzde 50 fazla para aldığını, haftalık çalışma süresi 6 günden 10 güne çıkartılırsa bu hakkın ortadan kalkacağını belirtti. Ağbaba, turizm sektöründe işçilerin zaten günde 12 – 15 saat çalıştıklarını kaydederek, bu maddenin tekliften çıkartılmasını istedi.

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Erhan Usta, hafta tatili her defasında on güne uzatılırsa biriken hafta tatilinin kışın mı verileceğini sordu. Usta, turizm sektörüne rekabet avantajı verilmek isteniyorsa başka yollarla sağlanması gerektiğini söyledi.

CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, “Bu önerilen yeni bir çalışma modeli değil, çok eski, çok kadim bir çalışma modeli bu; kölelik. Şu anda dünyada haftada dört gün çalışılsın mı, çalışılmasın mı diye tartışıldığı bir ortamda bu olmaz” dedi.

"BAŞKA SEKTÖRLER DE İSTER"

YENİ YOL Partisi Adana Milletvekili Sadullah Kısacık ise bu maddenin turizm sektöründeki işçilerin “emeğine çökme” maddesi olduğunu belirterek, “Yarın bu maddedeki istisnayı inşaat da isteyecek, ulaşım da isteyecek. Yarın bu istisnayı sağlık personeli için de isteyecekler” diye konuştu.

Turizm sektöründe hafta tatilinin 11’inci güne kadar ertelenmesine imkân veren kanun teklifi, tartışmaların ardından komisyondan geçti.