Türkiye yollarındaki araçlar yaşlanıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Aralık 2024 sonu itibarıyla Türkiye yollarında tam 31 milyon 301 bin 389 araç dolaşıyor. Bu araçların ortalama yaşı ise 14.3 olarak açıklanıyor. Fakat, son 1 yıl içinde motosikletler haricinde diğer tüm araç gruplarının yaşlanması ise dikkat çekiyor. Öte yandan, trafiğe kayıtlı araçların yüzde 28'i 0-5 yaş aralığında iken, yüzde 24'lük diğer büyük bir bölümü de 21 ve üzeri yaşta. TÜİK rakamları, yolcu ve yük taşıyan araçların otomobillerden daha yaşlı olduğunu da ortaya koyuyor. Öyle ki, yollardaki kamyonların tam yüzde 35'i 21 yaşın üstünde. Bu oran minibüslerde yüzde 26, otobüslerde ise yüzde 27 seviyesinde. Bu tablonun olumsuz etkilerine dikkat çeken otomotiv üreticileri, hurda araç teşviki talep ediyor. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına dair motorlu kara taşıtları istatistiklerini önceki günlerde açıkladı.
Buna göre, Türkiye'de 2024 yılında bir önceki yıla göre trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı yüzde 13.5 artarak 2 milyon 598 bin 816 adet olurken, trafikten kaydı silinen taşıt sayısı yüzde 15.6 artarak 36 bin 657 adet oldu.
Böylece Ocak-Aralık döneminde trafikteki toplam taşıt sayısında 2 milyon 562 bin 159 adet artış gerçekleşti ve trafiğe kayıtlı toplam taşıt sayısı da Aralık 2024 sonu itibarıyla 31 milyon 301 bin 389 oldu.
YOLLARDAKİ ARAÇLARIN YAŞI 14.3
TÜİK'in açıkladığı rakamlarda, yollardaki araçların yaş dağılımı ise dikkat çekiyor.
Öyle ki, Türkiye'de 2024 yılı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 31 milyon adetten fazla motorlu kara taşıtı için ortalama yaş 14.3 olarak hesaplandı.
Ortalama yaş otomobillerde 14.2, minibüslerde 16, otobüslerde 16.2, kamyonetlerde 13.9, kamyonlarda 18.1, motosikletlerde 10.2, özel amaçlı taşıtlarda 15.3 ve traktörlerde 24.5 şeklinde kayıtlara geçti.
Bir önceki yıl, yani 2023'te ise trafiğe kayıtlı araçların ortalama yaşı TÜİK tarafından 14.5 olarak ölçülmüştü.
Her ne kadar trafikteki araçlar son 1 yıl içinde gençleşmiş olarak görünse de, TÜİK'in açıkladığı veriler derinlemesine analiz edildiğinde bu durumun sadece motosikletler için geçerli olduğu anlaşılıyor.
YAŞ ORTALAMASINDA MOTOSİKLET ETKİSİ
TÜİK verilerine göre, 2023 yılında otomobillerin ortalama yaşı 14.1, minibüslerin 15.8, otobüslerin 15.8 kamyonetlerin 13.6, kamyonların 17.9 motosikletlerin 11.6, özel amaçlı taşıtların 14.8 ve traktörlerin 24.4 şeklinde kayıtlara geçmişti.
TRAFİĞE KAYITLI TAŞITLARIN ORTALAMA YAŞI
Kaynak: TÜİK
Üstteki satırlarda yer verdiğimiz 2024 rakamları göz önüne alındığında, son 1 yıl içinde sadece motosiklet grubunda bir 'gençleşme' yaşandığı görülüyor.
Bu noktada, 2024'te 1.2 milyon adedi aşkın rekor seviyede sıfır motosiklet satışının yaşanmasının, genel yaş ortalamasını az da olsa düşürdüğü ortaya çıkıyor.
YOLCU VE YÜK TAŞIYAN TAŞITLAR DAHA YAŞLI
TÜİK'in motorlu kara taşıtları istatistiklerinde dikkat çeken bir diğer veri de, yollardaki araçların yüzde 28'inin 0-5 yaş aralığında olmasına rağmen, yüzde 25'lik diğer büyük bir bölümünün ise 21 yaşından 'yaşlı' olması.
Örneğin, 2024 yılı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı otomobillerin yüzde 25'i 0-5 yaş arasında iken, yüzde 26'sı ise 21 yaşından büyük durumda.
Bu oran kamyonlarda ise daha dramatik bir hale geliyor. TÜİK verilerine göre, yollardaki kamyonların yüzde 35 gibi büyük bir bölümü 21 yaşından daha yaşlı.
0-5 yaş aralığındaki kamyonlar ise toplam kamyon sayısının yüzde 20'sini bile oluşturmuyor.
TRAFİĞE KAYITLI TAŞITLARIN YAŞ GRUBUNA GÖRE DAĞILIMI
Kaynak: TÜİK
Minibüs ve otobüs grubunda da tablo benzer şekilde. Yollardaki minibüslerin yüzde 13'ü 0-5 yaş aralığında iken, yüzde 26'sı ise 21 yaşından büyük olarak kayıtlara geçti.
Otobüslerin ise yüzde 15'i 0-5 yaş aralığında, yüzde 27'si ise 21 yaşından büyük durumda.
Motosiklet grubunda ise, 2023'te toplam sayının yüzde 40'ı, 2024'te ise yüzde 50'si 0-5 yaş aralığında olarak TÜİK rakamlarına yansıdı.
Özetle, yolcu ve yük taşımacılığında kullanılan araçların büyük çoğunluğunu günümüz güvenlik ve çevre kurallarını sağlamayan 21 yaşından büyük taşıtlar oluşturuyor.
Bu da kuşkusuz hem trafik güvenliğini riske atıyor hem de çevre kirliliğini artırıyor. Ayrıca, yaşı büyük araçlarda modern teknolojilerden uzak verimsiz motorların kullanılması, akaryakıt tüketimini de artırarak cari açığa olumsuz etki ediyor.
Sonuç olarak, açıklanan son TÜİK verileri, yeni ve kapsamlı bir hurda teşvikinin artık bir ihtiyaç haline geldiğini gözler önüne seriyor. Aksi halde, bundan 1 yıl sonra açıklanacak rakamlarda yollardaki araçların daha da yaşlanmış olduğunu görmek sürpriz olmayacaktır.
ÜRETİCİLERDEN UZUN VADELİ HURDA TEŞVİK TALEBİ
Tüm bu veriler ışığında, Türkiye'de yerli araç üreticilerini temsil eden Otomotiv Sanayii Derneği'nin (OSD) önceki günlerde dile getirdiği hurda araç teşviki talebini bir kez daha hatırlatmakta fayda var.
OSD Başkanı Cengiz Eroldu, hurda teşviki ile ilgili Ocak ayının ilk haftasında yaptığı açıklamada, "Türkiye’de otomotiv parkının emisyonun yüzde 95’ini parkın yarısı yapıyor. Diğer yarısı da yüzde 5’ini yapıyor. Dolayısıyla Türkiye’de emisyonu yüksek bir park var. Bu araçlar hala bir ekonomik değere sahip oldukları için kimse bunları elden çıkartıp hurdaya ayırmak konusunda istekli değil. Burada çok uzun vadeli bir hurda teşvikinin yeşil dönüşüm altında devreye alınmasını önemli buluyoruz" görüşlerini paylaşmıştı.
