Erken emeklilik için çocuğu sigortalı yaptırmalı mı?
Emeklilik koşulları sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre değişiyor. Geçmişte çocuk yaşta sigorta girişi olanlar, akranlarından yıllarca önce emekli olabiliyorlar. Peki günümüz çocuklarına sigorta girişi yaptırmak hâlâ avantaj sağlıyor mu? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç yazdı
Sosyal güvenlik kanunlarında sık sık yapılan değişiklikler emeklilik koşullarında büyük farklar ortaya çıkartabiliyor. Sigorta başlangıç tarihi, değişikliklerin emekli aylığı koşullarına etkisinde belirleyici oluyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar için emeklilik yaş koşulu yoktu. 8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren kanunla, bu tarihten önceki sigorta başlangıç tarihine göre kademeli emeklilik yaşı getirildi. 8 Eylül 1999 tarihinden sonra başlayanların emeklilik yaşı ise kadınlarda 58, erkeklerde 60’a çıkartıldı. 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile de 2035 yılına kadar prim gününü tamamlayanlar için yaş şartı korundu ancak prim gününü daha sonra tamamlayanlar açısından emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e yükseltildi. 3 Mart 2023’te yürürlüğe giren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili kanunla ise 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlarda yaş koşulu tekrar kaldırıldı.
Çocukluğunda annesi, babası, dedesi tarafından sigortalı gösterilmiş kişiler, akranlarından 17 – 20 yıla kadar varan sürelerle daha önce emekli oldular. Çocuklukta sigortalı gösterilenlerin kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresi 18 yaşını doldurdukları tarihte başladığı için, bu durumdaki kişiler sigortalılık süresini doldurdukça önümüzdeki yıllarda da emekli olmaya devam edecekler.
Günümüzün anne babaları çocuklarının gelecekte emeklilik yaşında yapılacak olası artışlardan etkilenmemesi, akranlarından daha geç emekli olmaması veya mümkünse erken emekli olmaları için sigorta girişi yapmak gerekip gerekmediğini merak ediyor. Çocukların sigortalı yaptırılmasının emekliliğe etkisini dönemler halinde inceleyelim.
8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ İŞE GİRENLER
İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar için emeklilikte prim günü, sigortalılık süresi ve yaş olmak üzere 3 koşul aranıyordu. Yaş ve prim gününün yanı sıra kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini doldurmak gerekiyordu.
18 yaş öncesi çalışmalar prim gününe sayılıyor ve emeklilik koşullarının belirlenmesi bakımından geçerli kabul ediliyordu. Ancak, kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresi 18 yaşının doldurulduğu tarihten başlatılıyordu. Örneğin 15 Ocak 1980 doğumlu bir kadın 1995 yılında 15 yaşında iken çalışmaya başlamış ise 18 yaşını doldurduğu 15 Ocak 1998 tarihine kadarki prim gününün tamamı emekliliğine sayılıyor. Fakat, 20 yıllık sigortalılık süresi ilk işe girdiği tarihten değil 18 yaşını doldurduğu 15 Ocak 1998 tarihinden başlatılıyor.
8 EYLÜL 1999 – 30 NİSAN 2008 ARASI İŞE GİRENLER
Bu dönemde çalışmaya başlayanların 18 yaşını doldurmadan önceki prim günleri de emekliliklerine sayılıyor ama sigortalılık süresinin başlangıcı 18 yaşını doldurdukları tarihte başlatılıyor.
İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihinde başlayan kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olacaklar. Çocuk yaşlardaki sigorta girişi sayesinde 2008 yılında yürürlüğe giren kanunla emeklilik yaşının kademeli artmasından etkilenmeyecekler.
30 NİSAN 2008 TARİHİNDEN SONRA SİGORTALI İŞE GİRENLER
İlk defa sigortalı çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanlar açısından çocuk iken sigorta girişi yaptırılmasının emeklilik yaşı yönünden bir önemi kalmadı. Bu dönemde çalışmaya başlayanlar sigorta girişleri kaç yaşında olursa olsun prim gününü tamamladıkları tarihteki yaşa tabi olacaklar. 4/a (işçi) statüsünde 7200, 4/b (kendi adına bağımsız çalışan) ve 4/c (memur) statüsünde ise 9000 prim gününü tamamladıkları tarihteki yaş koşulu ne ise o yaşta emekli olacaklar. Statülerine göre aranan prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayan kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekliliğe hak kazanacaklar. Prim gününü daha sonra tamamlayanların emeklilik yaşı 2036 yılından itibaren her 2 yılda 1 yaş artacak.
Özetlemek gerekirse, günümüzde çocukların erken yaşta sigorta girişi yapılması emeklilik yaşının uzamasını engellemeye tek başına yetmiyor. Emeklilik yaşlarının artmaması için kesintisiz çalışarak prim gününü bir an evvel tamamlamaları gerekiyor.
AİLE İŞ YERİNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLARA SÖZLEŞME ŞARTI
Ailesine ait iş yerinde çalıştırılan 18 yaşından küçük çocuklar için yaptırılan sigortanın geçerli sayılabilmesi için iş sözleşmesi bulunması ve bu sözleşmenin hakim tarafından onaylanması gerekir. Aksi takdirde yaptırılan sigorta geçersiz sayılır.
