Kamu işçileri 30 yıldır greve gitmedi
HABERTÜRK, kamuda yaklaşık 600 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin tıkandığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından 18 Temmuz'da verilen teklifte yer alan ikinci ve sonraki 6'şar aylık zamların gerçekleşen enflasyona göre yapılması önerisinin geri çekildiğini Türkiye'ye ilk duyuran oldu. Kamu işveren sendikası TÜHİS tarafından dün yeni bir teklif sunuldu. Gerçekleşen enflasyon oranında zam yerine ikinci altı ayda yüzde 11 oranında artış teklif edildi. Peki yeni teklif ne anlama geliyor? Enflasyon farkı ilk olarak hangi ay ücretlere yansıtılacak? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
Yaklaşık 600 bin kamu işçisinin 2025 – 2026 yıllarını kapsayan toplu iş sözleşmesi süreci şubat ayında başladı. Kamu işveren heyeti ikinci teklifinde 2025 yılı ilk 6 ayı için yüzde 17, ikinci 6 ayı için yüzde 10, 2026 yılı ilk 6 ayı için yüzde 7, üçüncü 6 ayı için de yüzde 6 oranında zam verdi. TÜRK – İŞ ve HAK – İŞ kabul etmeyince 18 Temmuz’da yapılan toplantıda kamu işveren heyetinden üçüncü teklif geldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “İşçilerimize birinci 6 ay için yüzde 24, ikinci, üçüncü ve dördüncü 6 aylar için gerçekleşen enflasyon oranını teklif ediyoruz” dedi.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Geçen hafta sözleşmenin imzalanması beklenirken, ekonomi yönetimi ikinci, üçüncü ve dördüncü 6 aylık dönemlerde “gerçekleşen enflasyon” oranında zam yapılmasına itiraz etti. Bu yılın ocak – haziran döneminde enflasyon yüzde 16,67 olarak gerçekleşti. Söz konusu teklif, sözleşmesi ocak ayında başlayan işçiler için 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere ikinci 6 aylık dönemde yüzde 16,67 oranında zam yapılması anlamına geliyordu.
“GERÇEKLEŞEN ENFLASYON ORANINDA ZAM” TEKLİFİNİN GERİ ÇEKİLDİĞİNİ HABERTÜRK DUYURDU
Ancak, ekonomi yönetimi, ücret ve maaşların sürekli gerçekleşen enflasyon oranında artırılmasının enflasyonla mücadele programına zarar verebileceği, yüksek ücret zammı – yüksek enflasyon sarmalına yol açabileceği gerekçesiyle ikinci 6 ayda gerçekleşen enflasyon yerine yüzde 11 oranında zam yapılmasını önerdi. HABERTÜRK bu gelişmeyi geçen hafta Perşembe günü kamuoyuna ilk duyuran kurum oldu. TÜRK – İŞ, verilmiş teklifin geri alınamayacağı gerekçesiyle yeni teklife itiraz etti.
Dün TÜHİS sendikaları yeniden toplantıya çağırdı. Toplantıya TÜRK –İŞ temsilcileri katılmadı. HAK-İŞ temsilcilerinin katıldığı toplantıda TÜHİS 2025 yılı birinci 6 ayı için yüzde 24, ikinci 6 ayı için yüzde 11, üçüncü 6 ayı için yüzde 10, dördüncü 6 ayı için yüzde 6 zam teklif etti. Son teklife göre, 6 aylık dönemlerde enflasyon bu oranların üzerinde çıkarsa, aşan kısım takip eden dönemin ücret zammı oranına ilave edilecek.
ENFLASYON FARKI ARKADAN GELECEK
Buna göre, sözleşmesi ocak, şubat ve mart ayında başlayan işçilerin ücretlerine 2025 yılı birinci 6 ayı için yüzde 24, ikinci 6 ayı için de yüzde 11 oranında zam yapılacak. Temmuz – Aralık 2025 döneminde enflasyon yüzde 11’i aşarsa, aşan kısım 1 Ocak 2026 tarihindeki yüzde 10’luk sözleşme zammına eklenecek.
Sözleşmesi şubat ayında başlayan işçi ücretlerine 2025 Ağustos – 2026 Ocak dönemindeki enflasyonun yüzde 11’i aşması halinde, sözleşmesi mart ayında başlayan işçi ücretlerine ise 2025 Eylül – 2026 Şubat dönemindeki enflasyonun yüzde 11’i aşması halinde aşan kısım ücret zamlarına sırasıyla gelecek yıl şubat ve mart aylarında yansıtılacak.
Merkez Bankası yıl sonunda enflasyonu orta noktası yüzde 24 olmak üzere yüzde 19 ile yüzde 29 arasında tahmin ediyor. Düşük olasılık ama yıl sonu enflasyonu yüzde 24 çıkarsa temmuz - aralık dönemindeki 6 aylık enflasyon yüzde 6,3’te kalacağı için gelecek yıl ocak ayında zam yapılırken ücretlere enflasyon farkı yansımayacak.
Yıl sonu enflasyonu yüzde 29 olursa bu yılın temmuz – aralık enflasyonu yüzde 10,7 olacak. Bu durumda sözleşmesi ocak ayında başlayan işçi ücretlerine 1 Ocak 2026 tarihinde yüzde 10 oranındaki sözleşme zammına ilave olarak 0,7 puanlık da enflasyon farkı yansıtılacak. Böylece bu işçilerin ücretleri ocak ayında yüzde 10 yerine yüzde 10,7 oranında artacak.
Yıl sonu enflasyonunun yüzde 28,5 ve altında kalması halinde enflasyon farkı doğmayacak.
SON TEKLİFİN BAKAN IŞIKHAN’IN AÇIKLADIĞI TEKLİFTEN FARKI NE?
Bakan Işıkhan’ın açıkladığı teklif sözleşmesi ocak ayında başlayan işçi ücretlerine 1 Ocak 2025 tarihinden geçerli yüzde 24, 1 Temmuz 2025 tarihinden geçerli yüzde 16,67 oranında zam yapılması anlamına geliyordu.
Yeni teklife göre ise sözleşmesi ocak ayında başlayan işçi ücretleri 1 Ocak’tan geçerli yüzde 24, 1 Temmuz’dan geçerli olarak da yüzde 11 oranında artacak. İşçiler, ocak-haziran dönemindeki gerçekleşen enflasyonu değil, temmuz-aralık döneminde gerçekleşecek enflasyonun olası yüzde 11’i aşan kısmını alabilecek.
TÜRK – İŞ GREV KARARI ALDI
TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, pazartesi günü olağanüstü toplanan Başkanlar Kurulu’nun ardından yaptığı açıklamada, süresi dolan işyerlerinde greve çıkacaklarını söyledi. Buna göre, ilk grev cuma günü Eti Maden’de 2100 işçi ile başlayacak. Ertesi gün Zonguldak Maden işletmelerinde greve çıkılacak. Bunların ardından TCDD, Karayolları ve diğer işyerlerindeki grevler gelecek.
HAK-İŞ’e bağlı Öz Orman İş Sendikası Başkanı Settar Aslan 15-20 güne kadar toplu sözleşme görüşmelerinde sonuç alınamazsa kendilerinin de grev kararı almak durumunda kalacaklarını söyledi.
Sendikaların arabuluculuk tutanağının tutulduğu tarihten itibaren 60 gün içinde greve çıkmamaları halinde işyerindeki yetkileri düşüyor. Bu nedenle sözleşmesi ocak ayında başladığı için süresi dolan işyerlerinde greve çıkmak zorundalar.
KAMUDA 1995 YILINDAN BERİ İLK GREV
Ergün Atalay bugün basın toplantısı düzenleyerek toplu sözleşme sürecinde yaşananları anlatacak ve izleyecekleri yol haritasını açıklayacak.
Son anda uzlaşma sağlanamazsa cuma günü ilk grev başlayacak. Kamu işçilerinin en son grevi 1994 ekonomik krizinin gölgesinde yapılan toplu sözleşme görüşmelerinde uzlaşma sağlanamaması üzerine 1995 yılında yaşandı.
Sendikaların önümüzdeki süreçte en büyük handikapını, 35 yıldan beri hiç grev yapılmadığı için kamu işçilerinin grev tecrübesi olmaması oluşturuyor. Kamu işçilerinin yaklaşık yarısının taşeron işçilerden oluşması, örgütlenme tecrübesi olan işçilerin önemli bir kısmının EYT dolayısıyla son 2,5 yıllık dönemde emekli olması da sendikaların işini zorlaştırıyor.
GREV ERTELEME KARARI ALINIR MI?
Sendikaların bir başka endişesini de grev erteleme kararı alınması ihtimali oluşturuyor. Enerji sektörü başta olmak üzere işçilerin bir kısmı grev yasağı kapsamında yer alıyor. Orman yangınlarının hız kazanması nedeniyle ormancılık sektöründe grev erteleme ihtimali de yüksek görünüyor.
Grev devam ederken görüşmelerde uzlaşma sağlanması halinde toplu iş sözleşmesi her zaman imzalanabiliyor. Ancak, grev erteleme kararları alınması durumunda sendikaların söz hakkı ortadan kalkacak ve Yüksek Hakem Kurulu devreye girecek. Hakem Kurulu’nun kararı bağlayıcı olacak.
